Το άγνωστο “Ζάλογγο” του ΠΟΝΤΟΥ

KIZLAR KAITESI - Το άγνωστο “Ζάλογγο” του Πόντου...

Asar Kale 556 in Turkey   Επί εποχής Χασάν Αλήμπεη και σε μια προσπάθεια των ανθρώπων του να συλλάβουν νεαρές γυναίκες για να τις στείλουν στα σκλαβοπάζαρα της Ανατολής, ένας με­γάλος αριθμός γυναικόπαιδων και νεαρών κοριτσιών (από το Ασάρ),μπή­καν το 1680, μέσα στο κάστρο του Άλυ, το μετέπειτα Κιζ Καλεσί, για να αποφύγουν τη σύλληψη. 

Το χωριό Ασάρ - Asar σήμερα

Μετά από πολιορκία 48 ημερών, άλλες έγκλειστες έχασαν τα λογι­κά τους, άλλες πέθαναν από πείνα και δίψα, άλλες έφυγαν κρυφά και παραδόθηκαν στους Τούρκους του ντερέμπεη, γιατί δεν άντεχαν τις στερήσεις των 48 ημερών, ενώ μια ομάδα από 30 – 40 νεαρά κορίτσια, για να μην παρα­δοθούν, ανέβηκαν ψηλά στην κορυφή του κάστρου από όπου έπεσαν και αυτοκτόνησαν.  Μετά από όλα αυτά που συνέβαιναν στην περιοχή της Πάφρας, ξεσηκώθηκαν μερικοί λεοντόκαρδοι Έλληνες και ανέβηκαν στα γύρω βουνά και, αφού ζώστηκαν τα άρματα, άρχισαν και αυτοί να κάνουν αντίποινα στους ανθρώπους του ντερέμπεη. Μέσα από τα τρίσβαθα της ψυχής τους αναπηδούσε η σπίθα της τιμής και του αγώνα, που αποτελούσαν το νόημα της Ελλάδας και της Ορθοδοξίας και έπαιρναν και τη βαριά ευθύνη για έναν άνισο αγώνα, αλλά τίμιο και παλικαρίσιο, κατά του Τούρκου δυνάστη.   Μέσα στη λαίλαπα αυτή των διώξεων και των μαρτυρίων, ξεκινούν μερικοί για τον μεγάλο αγώνα, από το 1690 ακόμη, όταν ο υπόλοιπος Πόντος μένει καθη­λωμένος και αδύναμος να αντιδράσει με οποιονδήποτε τρόπο. ΠΗΓΗ :olympia.gr        Ο χορός,Θανατί΄ Λάγγεμαν,Μπάφρας

Λαογραφικά στοιχεία Θανατί΄ Λάγγεμαν ή Κιζλάρ Χοπλαμασί που στην Τουρκική γλώσσα σημαίνει «Πήδημα Κοριτσιών» ή Κιζλάρ Καϊτεσί δηλαδή «μουσικός σκοπός των κοριτσιών» είναι χορός που χόρευαν στην Μπάφρα για να τιμήσουν τις 25-30 κοπέλες από το χωριό Ασάρ που το 1680 προτίμησαν να πέσουν σε γκρεμό ύψους 150 μέτρων από το θρυλικό κάστρο του Ασάρκαλέ (Asarakle), όπου είχαν καταφύγει και κρύβονταν μαζί με άλλους 2000 για να γλυτώσουν την αιχμαλωσία και την ατίμωση από τους Τούρκους. Το κάστρο άντεξε την πολιορκία των Τούρκων 48 ημέρες. Στο διάστημα αυτό κάποιοι από τους 2000 έγκλειστους πέθαναν από ασιτία με αποτέλεσμα οι υπόλοιποι να αποφασίσουν να παραδοθούν. Μερικές κοπέλες προτίμησαν τον θάνατο. Έτσι μετά από την αυτοθυσία των κοριτσιών το κάστρο ονομάστηκε Κίζ καλεσί (Kiz Kalesi) δηλαδή το «Το Κάστρο των Κοριτσιών». Ο χορός αναπαριστά την κίνηση της κοπέλας καθώς πηδούσε στο κενό για να συναντήσει τον θάνατο στα απότομα και κοφτερά βράχια. Τα μουσικά όργανα που χρησιμοποιούσαν ήταν ο ζουρνάς με το νταούλι και λιγότερο η λύρα. Χορογραφία Μεικτός δεξιόστροφος χορός που έχει 10 βήματα και η λαβή είναι από τις παλάμες με τα χέρια παράλληλα προς το σώμα ή στην ανάταση. Πάτημα δεξιού ποδιού στην διάσταση δεξιά πάνω στην νοητή περιφέρεια του κύκλου που κινείται ο χορός με τα χέρια να αιωρούνται προς τα πίσω (βήμα 1) το αριστερό πόδι περνά πίσω από το δεξί τα χέρια αιωρούνται προς τα εμπρός (βήμα 2) πάτημα-αναπήδηση του δεξιού ποδιού στην διάσταση δεξιά προς την νοητή περιφέρεια του κύκλου τα χέρια αιωρούνται προς τα πίσω (βήμα 3) άρση του αριστερού με ήπιο λάκτισμα ευθεία μπροστά τα χέρια αιωρούνται προς τα εμπρός (βήμα 4) πάτημα-αναπήδηση στον τόπο του αριστερού ποδιού (βήμα 5, τα χέρια προς τα πίσω) άρση του δεξιού με ήπιο λάκτισμα ευθεία μπροστά (βήμα 6 τα χέρια αιωρούνται προς τα εμπρός) πάτημα-αναπήδηση στον τόπο δεξιού ποδιού (βήμα 7 τα χέρια πίσω) άρση του αριστερού ποδιού με ήπιο λάκτισμα ευθεία μπροστά (βήμα 8 τα χέρια προς τα εμπρός) πάτημα-αναπήδηση στον τόπο αριστερού ποδιού (βήμα 9 με αιώρηση των χεριών προς τα πίσω) και άρση του δεξιού με ήπιο λάκτισμα ευθεία μπροστά (βήμα 10 τα χέρια προς τα εμπρός). Στην παραλλαγή του χορού με τα χέρια στην ανάταση στα πρώτα τέσσερα βήματα του χορού υπάρχει αιώρηση των χεριών πίσω-προς ενώ από το 5ο μέχρι το 10ο τα χέρια παραμένουν στην ανάταση. Ο ρυθμός είναι δίσημος 2/4 ή 4/8 (2-2).

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ... " Το άγνωστο “Ζάλογγο” του ΠΟΝΤΟΥ "

H Αρχαία Τραπεζούντα της Αρκαδίας

Η Τραπεζούντα ήταν αρχαία κώμη της Παρρασίας, περιοχής της Αρχαίας Αρκαδίας. Βρισκόταν στο λεκανοπέδιο της Μεγαλόπολης, στην αριστερή όχθη του ποταμού Αλφειού και στους ανατολικούς πρόποδες του Λυκαίου όρους. Εκεί κοντά σήμερα ευρίσκονται τα χωριά Κυπαρίσσια και Μαυριά.

                                                                         
Ο Παυσανίας στα Αρκαδικά του, στην 21η διαδρομή Γόρτυνος - Μεγαλοπόλεως, Η κεφ 29, παρ. 1, λέει:

«Αφού διαβούμε τον ποταμό Αλφειό φθάνουμε στη χώρα η οποία ονομάζεται Τραπεζουντία, όπου υπάρχουν τα ερείπια της Τραπεζούντος. Από την Τραπεζούντα, όταν κατεβούμε πάλι αριστερά προς τον Αλφειό, όχι μακριά από τον ποταμό, συναντούμε την τοποθεσία που λέγεται Βάθος. Εκεί κάθε τρία χρόνια τελούν εορτή προς τιμήν των μεγάλων θεενών. Υπάρχει εκεί και μία πηγή η οποία ονομάζεται Ολυμπιάς, της οποίας το νερό τρέχει τον ένα χρόνο και τον άλλο στερεύει. Πλησίον της πηγής βγαίνει φωτιά από τη γή. Οι Αρκάδες λένε ότι σ' αυτό το μέρος έγινε η μάχη των γιγάντων και όχι στην Παλλήνη της Θράκης. Εδώ προσφέρουν θυσίες στις θύελλες και στις βροντές.»  

                                                                                                  

Η αρχαία τοποθεσία Βάθος πρέπει να ήταν η σημερινή περιοχή ανατολικά του χωριού Κυπαρίσσια και γύρω από το λεγόμενο "Ηφαίστειο", από το οποίο έβγαινε καπνός από την καύση γαιαερίων και λιγνίτη, μέχρι πριν λίγα χρόνια, που έγινε εκεί λιγνιτωρυχείο, έως την εκκλησία Αγία Σωτήρα, όπου πεντακόσια μέτρα Βορειοδυτικά προς το χωριό Μαυριά, υπάρχει μέχρι και σήμερα πηγή η οποία τρέχει για ένα χρόνο και γιά ένα χρόνο στερεύει. Η πηγή αυτή σήμερα λέγεται "παλιόμυλος" και μέχρι πριν λίγα χρόνια κινούσε νερόμυλο. Λέγεται μάλλιστα ότι όταν ερχόταν η ημέρα να σταματήσει το νερό, τη νύχτα στις δώδεκα η ώρα, ακουγόταν μιά φωνή νά λέει «Μυλωνά βιάσου θα κοπεί το νερό στη δέση».

Η Τραπεζούντα εγκαταλείφθηκε από τους κατοίκους της όταν με την ίδρυση της Μεγάλης Πόλεως από τον Επαμεινώνδα (371 π.χ.), αρνήθηκαν να μετοικίσουν σ' αυτήν. Ο Παυσανίας στα Αρκαδικά του, Η κεφ. 27 παρ. 5,6, λέει γι αυτό:

«Και άλλοι Αρκάδες δεν παραμέλησαν την κοινή υπόθεση και συναθροίζονταν με βιασύνη στην Μεγαλόπολη. Οι μόνοι από τους Αρκάδες που άλλαξαν γνώμη ήταν οι Λυκοσουρείς, οι Λυκαιάτες, οι Τρικολωνείς και οι Τραπεζούντιοι, διότι δεν ήθελαν να εγκαταλείψουν τις αρχαίες πόλεις των. Μερικοί από αυτούς υποχρεώθηκαν χωρίς την θέλησή των και με εξαναγκασμό να μετακομίσουν στην Μεγαλόπολη».

Οι Tραπεζούντιοι όμως αναχώρησαν από την Πελοπόννησο δια παντός, όσοι από αυτούς εγλύτωσαν και δεν θανατώθηκαν από τους οργισμένους Αρκάδες, που τους σκότωναν αμέσως. Εμπήκαν, λοιπόν σε πλοία και πήγαν στον Εύξεινο Πόντο και έγιναν δεκτοί από τους κατοίκους της Τραπεζούντος, διότι είχαν το ίδιο όνομα και προήρχοντο από την μητρόπολή τους.*** (Δείτε την σημείωση πιό κάτω,για να μήν βγάλετε λαθεμένα συμπεράσματα)
Τους Λυκοσουρείς όμως, αν και απείθησαν,τους συγχώρεσαν από τους άλλους Αρκάδες, εξ αιτίας του σεβασμού προς το ιερόν της Δεσποίνης, όπου είχαν καταφύγει».

Η Τραπεζούντα του Πόντου βρίσκεται κοντά στο ανατολικό άκρο της ακτής της Μαύρης Θάλασσας και ιδρύθηκε τον 7ο αιώνα προ Χριστού από αποικιστές από την Μίλητο. Ήταν η πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας η οποία επέζησε αρκετά χρόνια μετά την κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης.

Η Βασιλίς ήταν και αυτή χωριό της Παρρασίας της αρχαίας Αρκαδίας, το οποίο βρισκόταν στην αριστερή όχθη του ποταμού Αλφειού, στους ανατολικούς πρόποδες του Λυκαίου όρους, κοντά στην Τραπεζούντα. Τοποθετείται μεταξύ του Αλφειού ποταμού και του χωριού Ίσωμα Καρυών, πάνω σε λόφο και βορειοδυτικά της Μεγαλόπολης. Και αυτή η πόλη, όπως και η Τραπεζούντα όπως προαναφέρθηκε, εγκαταλήφθηκε όταν ιδρύθηκε η Μεγαλόπολη από τον Επαμεινώνδα.

Ο Παυσανίας στην 21η διαδρομή στα Αρκαδικά του Η, κεφ. 29 παρ.5, λέει:

«Από την τοποθεσία που λέγεται Βάθος η Βασιλίς απέχει περίπου δέκα στάδια (1850 μέτρα). Οικιστής αυτής ήταν ο Κύψελος, ο οποίος πάντρεψε την θυγατέρα του με τον Κρεσφόντη, το γιό του Αριστομάχου. Επί των ημερών μου η Βασιλίς ήταν ερειπωμένη πόλις και σωζόταν μόνο το ιερόν της Ελευσίνιας Δήμητρας.»

Αν υποθέσουμε ότι πράγματι η τοποθεσία Βάθος ευρισκόταν εκεί που πιο πάνω την τοποθετήσαμε με βάση τα λεγόμενα του Παυσανία, τότε το χωριό Βασιλίς θα πρέπει να ήταν χτισμένο στην θέση «Παλιόπυργος» ή πιθανότερα, απέναντι στην θέση «Μάρμαρα». Στις δύο αυτές περιοχές σήμερα δεν υπάρχουν εμφανή στοιχεια που να δικαιολογούν την ονομασία τους, ερείπια από κάποιο παλιό κτίσμα στην πρώτη ή κάποια σκόρπια μάρμαρα που να μαρτυρούν την ύπαρξη κάποιου αρχαίου κτίσματος, στην δεύτερη. Το μόνο σημάδι που υπάρχει είναι μιά πέτρα, που φαίνεται ότι έχει δουλευτεί από ανθρώπινο χέρι, στη θέση "μάρμαρα". Στην Βασιλίδα λοιπόν, ο ιδρυτής της Κύψελος, έχτισε τον ναό της Ελευσίνιας Δήμητρας και καθιέρωσε καλλιστεία γυναικών, οι οποίες ονομάζονταν «χρυσοφόρες». Είναι ίσως τα αρχαιότερα καλλιστεία στον κόσμο:

"Οίδα δε και περί κάλλους γυναικών αγώνα ποτε διατεθέντα. Περί ου ιστορών Νικίας εν τοις Αρκαδικοίς διαθείναι φήσιν αυτόν Κύψελον, πόλιν κτίσαντα εν τω πεδίω περί τον Αλφειόν είς ήν κατοικίσαντα Παρρασίων τινάς τέμενος και βωμόν αναστήσα Δήμητρα Ελευσινία, ής εν τή εορτή και τον του κάλλους αγάνα επιτελέσαι και νικήσαι πρώτον αυτού την γυναίκα Ηροδίκην. Επιτελείται δε και μέχρι νύν ο αγών ούτος και αι αγωνιζόμενοι γυναίκες χρυσοφόροι ονομάζονται".

(ΑΘΗΝΑΙΟI ΔΕΙΠΝΟΣΟΦΙΣΤΑΙ ΙΓ' 609e).

Ιωάννης Ασημακόπουλος

Πηγή: arcadians.gr

χάρτης: google, στό
arcadia.ceid.upatras.gr                                                      ΠΗΓΗ:Macedonia Hellenic Land

***Σχόλιο σε δημοσίευμα με τίτλο : Το λίκνο των Ποντίων είναι στην… Αρκαδία!

Γράφει ο Κυριάκος Σωκρ. Σαχανίδης  στήν ομάδα ΔΙΑΛΕΚΤΟΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ

Αγαπητή Μένη, διάβασα με προσοχή το κείμενό σου και θέλω να προσθέσω μια προσωπική μου εμπειρία. Πριν από 2 χρόνια περίπου έγινε μια εκδήλωση στη αίθουσα Παρνασσός στην Αθήνα, από το σύλλογο των Αρκάδων της Αθήνας. Στην εκδήλωση αυτή, εκτός των άλλων, μίλησε και η έφορος αρχαιοτήτων της Αρκαδίας με θέμα την εκεί Τραπεζούντα. Ανέφερε πολλά στοιχεία, έδειξε πολλές εικόνες, έδειξε video, και τέλος είπε ότι τα ευρήματα στην περιοχή αυτή χρονολογούνται από το 550π.Χ. μέχρι το 351π.Χ. οπότε εγκαταλείφτηκε η πόλη και χτίστηκε η Μεγαλόπολη, όπου και μεταφέρθηκαν εκεί οι κάτοικοι της Τραπεζούντας. Το γεγονός αυτό αναιρεί την άποψη ότι η Τραπεζούντα της Αρκαδίας είναι η Μητρόπολη αυτής του Πόντου η οποία χτίστηκε, περίπου 300 χρόνια πριν. Άρα ισχύει η υπόθεση ότι Αρκάδες είχαν πάει στην Τραπεζούντα του Πόντου και μετά από αρκετά (ποιός ξέρει πόσα) χρόνια ξαναγύρισαν (όλοι ή κάποιοι από αυτούς) πίσω και έχτισαν εκεί την Αρκαδική Τραπεζούντα. Άλλωστε οι απανταχού αρχαίοι έλληνες έδιδαν ονόματα στις πόλεις κυρίως από τι διαμόρφωση του εδάφους, την τοποθεσία κ.λπ. στοιχεία. Η Τραπεζούντα του Πόντου βρίσκεται πάνω σε τραπεζοειδές έδαφος ενώ η της Αρκαδίας όχι

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:Το λίκνο των Ποντίων είναι στην…Αρκαδία!  

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ... " H Αρχαία Τραπεζούντα της Αρκαδίας "