Τσακαλίδης από Οινόη

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ... " Τσακαλίδης από Οινόη "

Μιράμπελο,Άγιος Νικόλαος,Κρήτη-23/9/2017

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ... " Μιράμπελο,Άγιος Νικόλαος,Κρήτη-23/9/2017 "

"Οι Ρίζες μας"-Παρουσίαση βιβλίου-Χωρύγι,Κιλκίς

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ... " "Οι Ρίζες μας"-Παρουσίαση βιβλίου-Χωρύγι,Κιλκίς "

Κυριακίδης & Αναστασιάδης από Χαραμή Βαρτάν

Οι Κυριακίδηδες από το Χαραμή Βαρτάν στην Ελλάδα,εγκαταστάθηκαν κυρίως στο Παλαιόκαστρο-Σιδηροκάστρου Σερρών
Οι Αναστασιάδηδες κυρίως στο Κεντρικό Κιλκίς και στο Παλαιόκαστρο Σερρών
Στο Παλαιόκαστρο υπάρχουν και Κυριακίδηδες που λέγονταν Κουρτίδηδες και το άλλαξαν κάποια στιγμή.Εμάς μας ενδιαφέρουν εδώ,οι καθαρά Κυριακίδηδες

Αιτία αυτής της αναζήτησης,είναι ένας 18χρονος από την Ρωσσία,ονόματι Ευθυμιάδης Γιώργος.
Το Ευθυμιάδης είναι επίθετο που άλλαξε από Κυριακίδης μετά την ανταλλαγή πληθυσμών το 1923.
Είναι από τους Κυριακίδηδες που πήγαν Ρωσία,ενώ το μεγαλύτερο μέρος από τους συγγενείς,ήρθαν Ελλάδα.

Θα παραθέσω,ότι στοιχεία μου έδωσε από το γενεαλογικό του δέντρο,ώστε να μπορέσουμε να βρούμε συγγενείς του,καθώς έχει μεγάλη λαχτάρα να μάθει ότι αφορά στην ιστορία τους.

• Το γενεαλογικό τους δέντρο,όσα γνωρίζουν

• Οι Κυριακίδηδες από το Χαραμή,που απογράφηκαν στο Παλαιόκαστρο Σερρών

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ... " Κυριακίδης & Αναστασιάδης από Χαραμή Βαρτάν "

Μαρτυρία της Μαρίας Κων/νίδου (Στυλάβας)

Η κ. Μαρία Κων/νίδου η κατά κόσμων Στυλάβα, είναι (σημείωση:*ήταν,
πέθανε στα τέλη του 2007) η μεγαλύτερη σε ηλικία κάτοικος της Νέας Σάντας και μάλιστα η μόνη που υπερβαίνει έναν αιώνα ζωής.

Είναι ένα ανθρώπινο πλάσμα προικισμένο με σπάνια χαρίσματα, μεταξύ των οποίων ξεχωρίζουν μια απέραντη μνήμη και μια πνευματική διαύγεια, δυσεύρετη και σε πολλούς νεωτερίσουμε την βοήθεια τοπικής εφημερίδας θα μεταφέρω στην ιστοσελίδα αυτά που έλεγε στις 25 Μάη 2005 που πάρθηκε η συνέντευξη.

Ας είναι ένα μικρό αφιέρωμα για όλους αυτούς που έφτασαν κυνηγημένοι από την Τουρκία και εγκαταστάθηκαν σ’αυτή την γη....
Νέα Σάντα 25 Μάη 2005
Εφημερίδα:ΤΑ ΝΕΑ της Νέας Σάντας
ΠΗΓΗ: SANTEOS


Εγώμοσα τα εκατόν και εσέβα σα εκατόν έναν.

Εγεννέθα ση Σαντάν, σοι Τσακαλάντων. Ο κύρη μ’ έκουεν Αβραάμ και η μάνα μ’ Βαρβάρα. Τον κύρη μ’ καλά-καλά κι θυμούμ’ ατον. Έτον σηΡουσίαν,ερρώστεσεν
από φυματίωσην κι έρθεν σην Κούχλαν ση Γέμουραν. Εκατήβαμε κι εμείς πα ας ση Σαντάν κι επήαμε εύραμ’ ατον σην Κούχλαν.

Εκεί επέθανεν κι εφέκε μας ορφανά.
Ογώ ατότε έμ’νε τέσσερα χρονών.Σο σχολείον επήα έναν χρόνον μαναχόν.

Ρώσοι στην Τραπεζούντα-Αρχ.Χρύσανθος

Η μάνα μ’ εποίνεν ημεροκάματα σα χωράφια κι επαίρνε με κι εδούλευα με τ’ εκείνεν. Καλαμπούκια, φασούλια, κολογκύθα...αρ' αοίκα. Πέντε-εξ' χρόνων μωρόν! Ατο η Κούχλα έτον έμορφον μέρος, ση θάλασσαν σουμά και σην Τραπεζούντα πα σουμά.
Οσπίτ' κι είχαμε. Εδέκανε μας οι Κοτσάντ' έναν παλαίν οσπίτ' ντο είχανε κι εκειαπέσ' εκάθουμες. Τσιάπαν εκάθουμες, νιά ενοίκιον επαίρναν εμάς και νια τιδέν'. Άμα, παλαίν'. Έβρεχεν κι έμπαιναν τα βρεχία απές'. Έστρωναμε αδακά και το πρωΐν εγνέφιζαμε ακεκά, ετσιοκάνιζεν η μάνα μ' το ψαθίν κι έφερνε μας ακεκά, να μη βρέχ' απάν'εμούν.
Αρ' αοίκα βάσανα...

Επάντρεψα 15 χρόνων. Όνταν έρθεν η Ρουσία,
ερχίνεσεν να ανοί'  δρόμια σα χωρία. Εμείς πα επήαμε να δουλεύουμε.Νασίρκας έλεγαμ' ατα, δύο ξύλα έσαν, άμον ντο ειν' ατώρα τα φορεία. Αγούρ' εγόμωναν ατα κι εμείς εκοβάλναμε κι έσυρναμ' ατα πλαν' μερ' ν' ανοίγομε δρόμον. Εκαικά είδε μεν ο Στύλον. Έτον Γεμουρέτες, ας ση Χοτσ'.

 


Επήεν είπεν' ατο τη μετρούαν ατ'. Αρ αέτσ' πα έρθαν εψαλάφεσανε 'με.
Χαράν πα εποίκαμεν κι όλια πα εποίκαμε. Αρ'επαίρανε με νύφεν κι έρθανε ση Χοτσ', έγκανε με σ' οσπίτ'. Κι ογώ πα σα δεκαπέντε απέσ' μωρόν! Αλλομίαν,έγκανε έναν χαλκόν. Ατότες αέτσ' εποίνανε, θα εντούνανε ση νύφες το ποδάρ έναν χαλκόν.

"Έγκαμε την έμορφον, χτήνον θέλομε, χτήνον!" είπεν κάποιος ας σ'εμετέρτς. Επήαν έλυσαν έναν χτήνον κι έγκαν' άτο σα ποδάρια μ'. Τ' εμόν έτονε, να εχωρίουμ' τον άντρα μ' πα εδικαιούμ' ατο. Αοίκον ατιάτ έτονε.
Αέτσ' πα επήα ση πεθερού μ'. Ο πεθερόν μ'είχεν πολλά χωράφια, λεφτοκάρια, καλαμπούκια,  πινάδας... Είχεν τρία αδέρφια ση Ρουσίαν και τ' εκεινέτερα τα μερτικά πα επέμναν σ 'ατόν. Εποίκα κι' έναν κορτσόπον.

 Κάποτε έφυεν η Ρουσία και εκλώστεν ο Τούρκον. Εθέλεσεν ν'εφτάει επιστράτευσην με την "κλάσην", άμον ντ'εφτάμε κι αδακά πα. Οι Κυρτογλάντ' πα ένοιξαν τ'αντάρτικον ση Σαντάν. Οι Τουρκάντ'επαίραν' τον άντραν μ' στρατιώτην, επιστράτευσαν ατον. Απέσ' ση Κρωμ' άντρας  ιμ' και κάποιος κι άλλο εφάϊσαν τον τσιανταρμάν (σ.σ. χωροφύλακα)   ντ' ερίαζεν ατ'ς κι εξέβαν ση Σαντάν όθεν έσανε οι αντάρται.
Επήεν εύρεν τη μάνας ιμ' την αδελφήν, τη Πηλιάβας τη Νάζης την μάναν, σοι Πιστοφάντων, εκάτσεν ολίγον με τ'εκείνεν κι επεκεί εύρεν τ'αντάρτας.
Έναν βραδύν εσάρεψαν το σπίτ'ν εμουν οι τσιαρνταμάδες. Έγκανε με τ'εκείνους και το μουχτάρ(σ.σ.  πρόεδρο) τη χωρί.. Τούρκος, άμα καλός άνθρωπος... Εντώκαν την πόρταν. Ο πεθερό μ' γέρος έτονε. "Στάθιε , ογώ είμαι, άνοιξον" είπεν ο μουχτάρτς. Ενοίξαμε κι εσέβαν απέσ'. Αλλ'επήαν σο μαντρίν, αλλ'εγομώθανε σα ταβάνια,αραεύνε τον άντρα μ'. Ετάραξαν , ετάραξαν κι επεκεί ερχίνεσαν να κρούνε τον πεθερό μ'. Ντώσιμον σο σκότωμαν!
"Φέρεν το παιδί 'σ'" έλεγαν ατον κι εντούναν.
"Το παιδί μ' εδέκα ατον στρατιώτην"είπεν ατ'ς,"που να ευρίκω και φερ'ατον;"Επεκεί εφέκαν τον πεθερό μ' κι επίασαν εμέν'. Εμέν'με το χερ'κι εντώκαν, με το τσιπούχ' την μαρτινί εντούνανε απαγκέσ' σ' ωμία.
"Φέρεν τον άντρα σ'!"
Είπεν ατ'ς ο μουχτάρτς:
"Σταματέστεν,αβούτο με το ντώσιμον κι γίνεται. Ας δίγομ' ατ'ς κάμποσα ημέρας διορίαν κι ας αραεύνε και φέρν' ν'ατον". Που θα αραευομ'ατον! Εμείς ση Γεμουράν κι εκείνος ση Σαντάν! 

Εκείνα τα ημέρας έναν παιδίν ας ση γειτονίαν εμουν ,απ'εκείνα που επήανε στρατιώτ' με τον άντρα μ', έστειλεν ας σ' Ερζερούμ γράμμαν σ' οσπίτ' ν αθε. "Ο Στύλον έφυεν",  λέει,"ας ση Κρωμ' απο 'πεσ' κι εξέβεν ση Σαντάν". Επαίραμε εκείνο το γράμμα κι επήγαμε, ο πεθερό μ' κι ογώ, σο φυλάκιον, έδειξαμ'ατο και είπα ματ' ς: "Αχα! Ααα το γράμμαν,δε' άτ'επάρτε ατον!"
Αετσ'πα εφέκανε μας κι άλλο κι εντώκαν εμάς. Ατώρα ο Στύλον εν'με τ' αντάρτας κι ογώ είμαι με τα πεθερ'κα μ'. Ένα ημέραν ερθεν η διαταή. Θα ίνεται ανταλλαή, θα φεύομε. Τ'οσπίτια 'μουν γομάτα πράγματα-θάματα, τα χτήνια 'μουν σο μαντρίν κι εμείς θα φεύομε!Εσέγκα απέσ' σ' έναν καλάθ' το μωρό μ' εσέγκα και κατ' λώμματα κι εφορτώθα 'το.
Η πεθερά μ' πα έδεσεν ση ράχια ατ'ς δυο παπλώματα και εκατήβαμε την νύχταν σην Τραπεζούνταν,ση Μήτονος τη Γιαννίτσονος. Έτον ο έμπορας εμουν, εγόραζεν τα μήλα, τα φασούλια και τα λεφτοκάρια 'μουν κι εγνώριζε μας. Δεκαπέντε ημέρας μιαν εκάτσαμε εκεί απέσ'. Επεκεί εξέβαμε σο παπόρ'. Εκούντανε ο εις τον άλλον, ποίος έβγαινεν απάν' πρώτος, γιαμ απομένομε οπίσ'.
Ντο να εποίναμε , φόβος έτονε! Όνταν εχπάστεν το παπόρ' τ'όνεμαν αθε πα κι θυμούμαι , έναν παλέν- παλέν αφορισμένον παπόρ έτονε. Ετέρεσα οπίσ'τα ραχία και είπα:
"Ν'αναθεμα σας ,ας φεύω μοναχόν κι ας πάγω χάμαι ση θάλασσαν". Ο Πεθερό μ' πα είπεν:  Ε!!!  μαύρα ραχιόπα,που είσ'νε!" Έξερεν ντο κι θα ελεπειάτα άλλο, είχεν και τον γιον ατ' σ'αντάρτικα....

 Ατα όλια ήνταν το 1924 τη χρονίας.Σα 24 ώρας έφτασαμε σην Π'ολιν, σο λιμάν'. Αμάν έσυρανε τη σημαία:Καραντίνα!Κάθεται το παπόρ' 18 ημέρας. Κι πάει άλλο να κοβαλεί, είχεν εμάς. Επεκεί εποίκανε μας αχταρμάν κι εκοβάλεσανε 'μας απάν'σ'έναν βουλιαγμένο παπόρ'που έστεκεν εκαικά.
Κάμποσα ημέρας εκάτσαμε κι εκεί απάν' πα και το παπόρ'ντο έγκε μας εκλώστεν οπίσ'να  φερ'αλλτς. 
Εκαικά σο βουλιαγμένον το παπόρ ντο λέγω, επέθανεν το μωρό μ'. Τ'Αε Βαρβάρας την ημέραν έτονε,καμμίαν κι ανάσπαλλ'ατο. Επαίρα 'το σην εγκάλια μ' κι ας σα σκάλας κιαν' εξέβα απαν'. Εθέκα 'το απάν'σην κιβέρταν κι εσκέπασα 'το με τη φοτά 'μ.
Θα έρχουτον το παπόρ π'επαίρνεν τ'αποθαμέντς. Εξ νομάτ'εθαρρώ έσανε εκείνο την ημέραν. Αρ' έρθεν το "μοτόρ"ας σην Κωνσταντινούπολην, επαίρεν ατ'ς κι επήαν εχάθανε. Έδεσαν σα χέρια και σα ποδάρια 'τουν κατ'  σίδερα όσον τη πέσκονος τα πορία,για να βαρύν'νε κι έσυρναν ατ'ς ση θάλασσαν.
Επεκεί έγκανε μας σην Τούζλαν σην Κωνσταντινούπολην σ'εξ το μέρος Έσαν καν τρία οσπίτια άμον φυλάκια, κατ' θα έτονε εκεί. Απέσ' ση μερσιάν, άμα η θάλασσα πα σουμά. Εκαικά ευκαίρωσαν το παπόρ'. Τα πεθερ'κα μ' ερρώστεσαν ας σον Τύφον. Ο πεθερό μ' επέθανεν εκειαπέσ'.
Την πεθερά μ' πα, πολλά κι επήεν, έρθαν επαίραν ατεν κι επήαν σο Νοσοκομειον σην Πόλιν. Είχεν μετ' εκείνεν 'κι έναν αδερφόπον μικρόν, δώδεκα χρονών. Επέμ'νεν μετ' εμέν και είχα 'το άμον συντροφόπον. Σην Τούζλαν εκάτσαμε 40 ημέρας. Άμα έρχουσαν ας σην Κωνσταντινούπολη κι εφέρνανε μας τρόφιμα.Εδίναμε 'μας ψωμία, ζάχαρην, κακάο..Ο Ιασωνιδης -έεις άτον ακουστόν;-πολλά ενδιαφέρκουτον για τοι πρόσφυγας.
Ατώρα οι Τούρκ', οι φύλακες , ερχίνεσανε να πειράζ'νε τα κορτσόπα. Τ'εμετέρ' πα έγραψαν ένα γράμμαν τον Ιασωνίδην: "αδακά άλλο κι ΄ίνεται, οι Τουρκ' ερχίνεσαν  να απλών'νε χερ'" εσέγκαν ατο απέσ'  σο βρακόπον εινός κοριτσί εξ χρονών-εκείνο άρρωστον κι έτονε,'δεν κι έτονε, ψέμματα εποίκανε- κι έστειλαν ατο σην Πόλιν με το μοτοράκι ντο εκοβάλνεν τα τρόφιμα, τεάμ θα πάει σο νοσοκομείον.
Αετς πα έναν ημέραν έρθεν έναν παπόρ' να παιρ' μας. Εκάτσαμε απάν και εξέβαμε ίσα ση Θεσσαλονίκη.

Ση Θεσσαλονίκη εκάτσαμε 24 ώρας κι επεκεί έκλωσαν εμάς   σο Μακρόνησον. Σο Μακρόνησον εκάτσαμε 44 ημέρας. Όνταν επήαμε,εύραμ' εκεί τη Κοτσού την Ελένε και τη Πηλιά τον Παντελή και άλλτς πα. Ατοίν κι άλλο εμπροστά έρθαν απ 'εμάς, άλλο παπόρ' έγκεν ατ'ς.
Αλλομίαν, είδε με η θεία μ' τη Κοτσού η Ελένε. Είπα 'τεν: -"Θεία λελεύω 'σεν ντο θα ίνουμαι , ντο θα εφτάγω αδακά μοναχέσα". Ας σα τέλια αφ'κά -κ' εσ' , έκλεψε με. Εκείνο το μωρόν πα είχα με τ'εμέν. Αρ'επέρε 'μας ας σα τέλια αφ'κά-κ' εσ' και επήγαμε σ'αλήγορον την καραντίναν ντο θα εσκούτον επ'εκεί. Αν κι εν', κι άλλο πολλά θα εκάθουμες.
Αρ' έρθεν απ' εκαικά το παπόρ , επαίρε μας και μετ' εκείνο εντάμαν έρθαμε σο Καραμπουρνάκι.* Εξέγκανε 'μας εκαικά. Λεγ'νε θα διγ'νε χωράφια κι ατείν που εχ'νε οικογένειας θα πάγ'νε σα χωρία. Ογώ πα επέμ'να εκεί απέσ'  μετ' εκείνο το χάταλον. Είνας γαρή ας ση Τσακαλάντων-η Μυρίκα, τ' Αντών' τ' Αριστείδη η μάνα-ενεμένεν τη θυγατέραν ατ'ς ας σην Τουρκίαν.Όνταν έρθεν το παπόρ και ευκαίρωσεν ατ'ς, εσούμωσεν κι εκούζ'νεν:-"Ειρήνη! Τσακαλέτ'σα Ειρήνη! Τσακαλετ'σα Ειρήνη!" Τσακαλέτ'σσα  άμον ντο είπεν, έτρεξα ογώ εκαικά:"Θεία Μυρίκα λελεύω'σε"(εγνώριζ'ατεν ας ση Σαντά,"θεία έπαρ'με απ'αδαπέσ' και ότι θελτς ποίσο με, δος με κάπου κ' έσ' δούλαν. Απ'αδά κα έπαρ' με ,ατείν θα πάγ'νε 'σα χωρία και γω ντο θα εφτάγω!"Εκείνε πα είπεν:Γιαβρί μ' αβούτο κι εν' άμον την Τραπεζούνταν να εξέρω ντο οικογενείας ειν'. Ογώ πα δύο χρόνια εν ας έρθα αδά και καν' ναν κι εγνωρίζω. Κι εσύ πα νέϊσσα που θα δίγω σε. Άμα, τη πεθεράς-ισ αδελφή εν'  σον Λαχανά, θα λέγω το Γαράϊλαν' το Γερίκαν κι έρται παίρ' τσεν". Αετσ'πα επήεν'   σ' οσπίτ 'και λέει τη συννύφ'σσαν ατ'ς: "Είδα τη Βαρβάρας τη Μαρίκαν κι έκλαψεν κι ετσιούξ' ατο. Ας μενίουμε τον Γαράϊλαν, κι έρται παίρει άτεν".Ατέ πα λέει:-"Μώ σε ντο θα ευτάς τον Γαράϊλαν, αδελφός αθε , ο Κώστης, σο Βολοβότ εν'".Αρ' εμέντσανε τον Κώστην κι έρθεν επαίρε με.Ατώρα, ογώ είμαι σο Χαρμάνκιοϊ, σο στρατόπεδον. Έχω με τ’ εμέν’ κι ακείνο το χάταλον, τη πεθεράς ιμ’ τ’ αδερφόπον.Ένα ημέραν ακούω κούζ’νε: «Σαντέτ’σα Ειρήνη! Τσακαλέτ’σα Ειρήνη!». Λέγω, ατοίν γιατ’ εμέν’ έρθανε.Επήγα εύρατ’ς. Τερώ, δύ’ νομάτ’. Τον έναν έξερα τον ας ση Σαντάν, έτον Αβραάμ’ς, τη Λαμπίκονος τ’ Ασλάν’ αδερφός. Τσακαλέτες έτονε, εγνώρτσ’ στον. Με τ’ ατόν πα έν’ κι ένας φαντάρος.-«Μαρία», λέει με, «αβούτος εν’ αδερφό σ’»Έτον αδερφό μ’ ο Κώστης ο Χαχάμ’ς. Ατός όνταν έφυεν ση Ρουσίαν, ογώ ακόμαν σην κοιλίαν τη μάνας ιμ’ πα κι έμ’. Έρθεν ας ση Ρουσίαν σην Ελλάδαν κι εποίκεν τρία μήνας στρατιωτικόν, για τ’ ατό εφόρνεν στρατιωτικά. Έμαθεν ντο έρθα ας σην Τουρκίαν κι έρθεν να παίρ’ με.Αδερφό μ’, άμα ογώ κι εγνωρίζω ατον. Λέγω γιαμ έν’ ξένος κι εφτάγ’νε με έναν παγίδαν και πάγω χάμαι. Αρ’ εβασίστα σον Αβραάμ κι επήα με τ' ατόν.Επήεν  εκαλάτσεψεν το φύλακαν, π’ερίαζε μας. Είπεν ατον αέτσ κι αέτσ, ογώ πα φαντάρος είμαι. Θα παίρω την αδελφή μ' απ' αδαπέσ', ποίσον πως κι ελέπ'ς. Επεκαικά επαίρε μας - το χάταλον  πα επαίραμε- κι επήαμε ση θείας ιμ' τ' Αντών τη Μυρίκας έμναμε..Το πρωϊ επαίραμε το τρένον να έρχουμες σο χωρίον. Ας σο παράθυρον ετέρνα οξιωκά. Παντού ερημία. Και μιάρ’ κάτ’ έτον αβούτο τ’ αδακέσ’; Περισιανλούκ, καμμένον η Θεσσαλονίκη, τα τουβάρια μαύρα πίσσας, έναν μαγαζόπον μικρόν αδακά και έναν τεεε.... ακεκά ! Και μιάρ’ αέτσ’ έσανε τα χωρία;Αρ’ έφτασαμε σο Γαλλικόν. Ας’ σο Γαλλικόν έρθεν επαίρε μας ο Θεόφιλον τ’ Ασλάν με τ’έναν γάιδιαρον. Θα κοβαλούν την προίκα μ! Όνταν είδα τον, ησύχασα. Εγνώρτσ’ ατον, είπα «Δόξασι ο Θεός». Αρ’ εθέκαμε απάν’ τα τσιούλια μ’, ήντιαν είχαμε, κι έρθαμε αδαπάν’ ση Ραχμαλή.**

Ατού ση Ραχμαλή έτον τουρκικόν χωρίον. Εκάν είκοσ’ τριάντα οσπίτια. Ατώρα, ντο έσαν, πως εζήνανε, δεν χαπάρ κι έχω. Χωράφια πα πιλιά κι είχανε οργωμένα, άμον ατά ντο ένοιξαν τ’ εμετέρ’ αδαπάγκαικα. Αχά ένα κομματόπον χωραφόπον αδακά, αχά έναν ακεκά. Με τα γαϊδίρια. Νια βούδια είχανε και νια άλογα, γαϊδίρια είχαν.

Όνταν έρθα ογώ ση Ραχμαλήν, οι Τουρκά-ντ’ εκοβαλίουσαν, θα έφευανε. Αέτς’ πα καλά-καλά κι θυμούμ’ ατ’ς. Μίαν μόνον ένας Τούρκος έρθεν εκοβάλεσεν τα τουκάνια τ’, ντ’ ελώ-νιζαν, κι επή’εν ση Δρυμίκλαβαν***. Εκοβάλεσαν τα πράματά τουν όλια ση Δρυμίκλαβαν κι απεκεκά έφυαν.

Εκεί ση Ραχμαλήν έμες όλ’ μαζί. Τ’ έναν τ’ άλλο απάν’. Εμείς την κάμαρην ντο είχαμε, έσανε ο Κώστης και η γαρή ατ’. Επεκεί έρθα ’γώ με τ’ εκείνο το χάταλον. Το χάταλον εκράτεσαμ’ ατο ολίγα ημέρας κι επεκεί εσυντροφίασαμε κι εδέβασαμ’ ατο πλάν’, έστειλαμ’ ατο την αδερφήν αθε. Επεκεί έρθεν κι αδερφό μ’ ο Τράντον. Έγκεν ατον ο Μιλτιάδης ο Χριστοφορίδης. Έρθεν κι άλλο παπόρ’ κι ο Μιλτιάδης επήεν κάτιναν εράευεν. Ατό επήεν εμπροστάτ’ και είπεν ατον «Θείο ογώ καν’νάν κι έχω;». Είπεν ατον ο Μιλτιάδης «ο αδερφό σ’ σο Βολοβότ έν’, χάιτε». Επαίρεν ατο ο Μιλτιάδης κι έρθεν, ν’ αγιάζ’νε ταχωμόπα τ’.

Ατώρα θα ζούμε εκειαπάν’. Μετ’ ένα κορίτσ’ -Θαλεία έκουεν, έφυγαν απ’ αδακά κι επήαν σην Καστανέαν- επέγναμε σα πουρνάρια. Να έχπαναμ’ ατα πα κι εγροίκαναμε, ετσίμπιζαν τα χέρια ’μουν, εκάθουμες κα και έκλαιγαμε. Ετέρναμε αβούτο τ’ αδακέσ’ και έκλαιγαμε. Αμα, τη ψωμί κι έσυραμε. Εδίνε μας η κυβέρνηση, μίαν κοκκία, μίαν γάλαν, κάτ’ εδίνανε μας.

Την τσαμέν εποίκαν’ ατο σχολείον. Διάσκαλος πα έτον σιφτιάν ο Στάθιον, τη Χαρίλαος αδερφόν. Ο Τριανταφυλλίδης πα, που έφυεν σην Καστανέαν, εποίκεν κάμποσον καιρόν ατουκά. Εκκλησίαν πα εποίναμε απέσ’ σ’ οσπίτια. Ποπάν είχαμε τον Ποπα Αναστάσ’. Αβούτε η Χαριλάβα Ευρίκλη ατουπαν’ ση Ραχμαλήν επαίρεν τον Χαρίλαον. Τη Κουκουλιάταινας η μάνα, η Μαρία, χιόρα με τα τέσσερα κορτσόπα, εκρέμασεν σην κάμαρην έναν σιντόν’ κι εποίκεν κάμαρην κι εσέγκεν ατ’ς. Αρ’ αοίκα παντρείας εγίνουσαν. Αμπελί κλαδία ετύλιζαν κι εποίναν στέφανα να στεφανούνταν. Κάποιος έπαιζεν λύραν και από καμίαν εχόρευαν σην τσιαμέν κεκά. Ογώ κι επέγ’να ατότες. Άντραν κι είχα, πουθέν κι επέγ’να.

Εκάτσα με τ’ αδέρφια μ’ οχτώ μήνας, και σ’ οχτώ μήνας απάν’, όνταν εφέκανε τ’ αντάρτας, έρθεν κι άντρας ιμ’ με τον Ευκλείδην και τ’ ατουνούς. Ένα βραδήν έπεσαμε κα κι ακούγομε τακ..τακ. Κατ’ς κρούει σην πόρταν. Ανοίγομε την πόρταν και ελέπομε ο Στύλον κι αδερφό μ’ ο Γιωρίκας. Ενταμώθανε σην Τραπεζούνταν και οι δύος ατουν μαζί έρθανε ση Ραχμαλή. Κρούν’ σ’ Ασλάν’ τη Ματθαίονος την πόρταν. Ένοιξεν ο Ματθαίον. «Ούι ο Στύλον.. Ούι ο Γιωρίκας..». Επαίρεν ατ’ς κι έρθεν σ’ εμέτερον την πόρταν, σ’ αδερφού μ’. Όντας είδαμ’ ατ’ς, εχπαράγαμε.

Επεκεί ερχίνεσαμε τη γεωργίαν. Ακόμαν διανομή κι ε’έντονε. Εσπείρναμε απ’ έναν κομματόπον απ’ αδά και π’ ακεί. Ο παππούς, τ’ εμόν άντρας, έξερεν να οργών’. Γεμουρέτες έτονε. Ο Γερίκας, αδερφό μ’, κι έξερεν. Σαντέτες έτονε. Ας ση Ρουσίαν όσοι έρθανε, ζατί κι έξεραν. Ας σην Τουρκίαν πα που έρθαν, από χαϊβάνια κι έξεραν. Εγόσευαν ανάποδα τα βούδια, εκείνα εκείσαν κα κι ατοίν εντούναν κι εσκότωναν ατα να σ’κούνταν. Ένα ημέραν ο Κώστης αδερφό μ’ έγκεν το κάρον, εφόρτωσαμ’ ατο καλαμπούκια και πάμε ση Ραχμαλή.
Δυ' νομάτ’ Τουρμουλήδες (σ.σ. Δρυμιώτες)-ο ένας ηλικιωμένος, ο άλλος νέος, με τα στρατιωτικά- θερίζ’νε με την κερεντήν. Ο Κώστης ση Ρουσίαν έτονε, κι έξερεν ας σα κάρα κι ας σα αοίκα, κι όπως επέ’γνεν με το κάρον, εκατακιφαλιάεν κι ερούξεν απέσ’ σο ποτάμ’ με τα βούδια εντάμαν. Έτρεξαν οι Τουρμουλήδες, έσκωσαν τα βούδια κι εσέγκαν ατα σο ζυγόν ατουν.

Αρ’ απ’ ολίγον ολίγον έμαθαμε. Ετσαράπιζαμε, πασκίμ ντο κάτ’ εποίναμε! Κι άλλο αργώς εποίκανε διανομήν, επαίραμε και την Καμάραν.

Εδέκανε μας αδακά αβούτο το μέρος. Τ’ εμετέρ εποίκανε επιτροπήν πέντε-έξ' άτομα, ο Τσιαχμάχ’ς, αδερφό μ’ ο Κώστης, οι Θεοφρονάντ. Εκλώστανε όλια τα χωρία. Σα Γιαννιτσά πα επήανε, ση Βέροιαν πα επήανε, σου Γιδά**** πα επήανε. Σ’ όλια πα επήανε κι έναν μέρος κι εγάπεσαν’ να σκούνταν’ και πάγ’νε εκεκά, αμόν ντο έφυαν οι άλλ’ κι επήαν σην Καστανέαν. Όλ’ έφυαν και μόνον οι παλαλοί επέμ’νανε αδαπάν ! Ας όλεν καλλίον αβούτο εγάπεσαν, ση Σαλονίκην σουμά έτον.

Ο Μαυρόπουλον εποίκεν τη ρυμοτόμησην. Εχάραξεν τα οικόπεδα. Επεκεί εδέκεν η κυβέρνηση διαταή θα χτίζομε οσπίτια. 

Σιφτιάν έγκανε τούβλα άψετα. Τ’ ημσόν το χωρίον και παραπάν’ εχτίεν με τ’ εκείνα τα τούβλα τ’ άψετα. Καλυβόπα, μικρά οσπιτόπα... άμον τ’ εμόν τ’ οσπίτ’. Κι επεκεί έκλωσαν ατο σα πετόνια. Έγκανε πετόνια , έξξιανε τσιμέντα, ξυλείας. Αποθηκάριος έτον ο Ματσίκον.

Άντρας ιμ’ κι ο πασιά μ’ ο Γιωρίκας έξυπνοι έσανε. Είπαν θα ίνεται χωρίον. Έρθαν, εκλώ-σταν, είδαν όλεν αβούτο τ’ αδακέσ’. Ακειαπάν’ σην άκραν θα πάμε, είπαν, να επορούμε κι εφτάμε γουρούνια, κοσσάρια... Αρ’ επήγαν έχτσαν εκεί σην άκραν. Ογώ όνταν έρθα ση Ραχμαλή ο Βαβούλτς Ισαάκ’ς εποίνεν καπνά αδά σο ποτάμ’ απέσ’, σα γουμιάρια τα μέρια. Ο Κώστης πα είπεν ατον -με τη γυναίκαν ατ’, την Βαβουλίναν την Ευρίκλην, συγγενοί έμες- Ισαάκ, αν θέλτς ας έρται η Μαρία μετ’ εσέν’ δουλεύ’ σα καπνά και δεις ατεν έναν μεροκάμματον. Ας έρται, είπεν ατον εκείνος, άμα όνταν πουλώ τα καπνά θα πληρών’ ατεν. Επήγα εδούλεψα με τον Βαβούλ’ κι επεκεί, προτού πουλίουνταν τα καπνά, έρθεν ο Στύλον ας σην Τουρκίαν. Αέτσ’ πα είχα τα ημεροκάμματα μ’ σο Βαβούλ’ απάν’.

Ο Βαβούλτς είχεν άλογον με το σιαμιάρ’. Επαίραμε τ’ άλογον κι εκοβάλεσεν ο Στύλον πέτρας ας σο ποτάμ’ και τη Κωτσού Ισαάκ’ς έχτσεν τα θεμέλια ’μουν. Γιατ’ εκείνο τ’ οσπι-τόπον εμουν στέκ’ αέτσ’ ψηλά. Εποίκαμε τα θεμέλια έναν έμορφα κι επεκεί, ας σα θεμέλια κι απάν’, θα χτίζομε με τα πλιθία. Ατότες έρθεν η διαταή, θα χτίζ’ η κυβέρνηση οσπίτια. Έγκανε ξύλα, κεραμίδια, ασ’ όλια. Αρ’ επεκεί κι υστερνά εχάλασεν το σχέδιον ντο εποίκαμε εμείς, κι εποίκαμ’ ατο κυβερνητικόν σχέδιον.

Αέτσ’ εχτίγαν τ’ οσπίτια. Σην αυλήν τη σχολείονος πα έχτ’σανε με τα πλιθία έναν τρανόν, άμον σχολείον. Ατό είχαμε σχολείον πα κι εκκλησίαν πα.

Ατώρα θα χτίζομε τογρίν σχολείον. Σιφτιάν έχτσαμε τ’ αφκά το πάτωμα. Αγούρ’ εσύρναν λαγούμια, άλλ’ ετσάκωναν’ κι άλλ’ εφόρτωνανε τοι γυναίκς’. Εμείς οι γυναίκ’ με τα σιαμιά-ρια σα ράχιας εμουν εκοβάλναμε τα πέτρας ασο Καρτάσιον σο χωρίον για να χτίζ’νε . Μα-στόρ’ πα έσαν ο Στέφανον, ο Πηλιάς, τη Κωτσού Ισαάκ’ς, ο Διογένης...Επεκεί κι ύστερα ερχίνεσαμε να χτίζομε την εκκλησίαν.

Αρ’αέτσ’ έχτσαμε το χωρίον. Για τ’ ατό πονώ ατο ατόσον πολλά. Ακόμαν πονεί η ράχια μ’ ασα πέτρας ντ’ εκοβάλναμε ας σο Καρτάσιον. Για τ’ ατό λέγω σας πάντα: τερέστεν και κάτ’ ποίστεν για τ’ αβούτο το χωρίον. Το χωρίον και τ’ ομμάτια σουν!

ΠΗΓΗ: SANTEOS

Εδώ όσοι χρειαστούν να χρησιμοποιήσουν ΠΟΝΤΙΑΚΟ ΛΕΞΙΚΟ

*Καραμπουρνάκι:Καλαμαριά
**Ραχμαλή:
Αντιγόνη (Ραχμανλή)-Antigoni (Rahmanli)
Μετονομασία 1927-Προσφυγικό χωριό
Εγκαταστάθηκαν 18 οικογένειες προσφύγων (62 άτομα)
19/03/1961 Ο οικισμός καταργείται και χτίζεται,νέο χωριό πιο κάτω,η Νέα Σάντα...
***Δρυμίγκλαβα:Δρυμός ,Ωραιοκάστρου,Θεσσαλονίκη
****Γιδάς:Αλεξάνδρεια Ημαθίας

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ... " Μαρτυρία της Μαρίας Κων/νίδου (Στυλάβας) "

Αφέλεια ή προπαγάνδα;;;

Παραδοχή:

►Οι Ελληνικές κυβερνήσεις δεν έχουν πρόγραμμα που να απαντά,στα εκρηκτικά προβλήματα της μετανάστευσης,νόμιμης-παράνομης,ούτε για πρόσφυγες.
►Η διεθνής κοινότητα,δεν έχει αξιόπιστο σχέδιο διαχείρισης ,πάνω στο ίδιο θέμα.
►Η διεθνής κοινότητα,δεν έχει,την βούληση,να βρει λύση στο εκρηκτικό πρόβλημα,της αποσταθεροποίησης της Μέσης Ανατολής και Ασίας,αντιθέτως,δρα σκοπίμως,
αποσταθεροποιητικά,για γνωστούς λόγους που έχουν να κάνουν με τα γεωπολιτικά-οικονομικά συμφέροντα των ισχυρών της.
►Η Ελλάδα,αδυνατεί,να διαχειριστεί τους μετανάστες-πρόσφυγες (παράνομους και μη)

Αφορμή:
Αφορμή,για να γράψω,αυτές τις σκέψεις μου,άντλησα κυρίως,από την στάση και σχολιασμό,από ένα blog του Ποντιακού χώρου κι εξαιτίας,της άστοχης ;;; της λαθεμένης ;;; της αφέλειας ;;; της σκόπιμης ;;; ,τοποθέτησης που πήρε στο θέμα αυτό,σχολιάζοντας ένα σκίτσο της εφημερίδας Αυγής και της αυθαίρετης ,ερμηνείας που του αποδίδει,καθώς και στην τοποθέτησή του,πάνω στο πρόβλημα.

Θεωρώ,απαράδεκτη την χρησιμοποίηση της ταυτότητάς μας,για να προωθούμε,θέσεις διχαστικές και προσωπικές καθώς και με πολιτική στόχευση,όπως γίνετε επίσης και σε κάθε εκλογική περίοδο τα τελευταία χρόνια,ακόμα και με την δημιουργία,σελίδων που είναι φτιαγμένες,από συγκεκριμένους χώρους,που σκοπό έχουν να εμφανιστούν ως να ανήκουν σε έναν πολιτικό χώρο που βρίζει,υποτίθεται τους Πόντιους....

Για να δούμε λοιπόν,ποιο είναι το δημοσίευμα-σκίτσο, στο οποίο έχω τις διαφωνίες μου,ως προς τα συμπεράσματα,που εξάγει..

Τα συμπεράσματα που βγάζει:

Ένα καθ' όλα ατυχές παράδειγμα βρήκε η εφημερίδα "Αυγή" για να παραλληλίσει την σημερινή κατάσταση με τα καραβάνια των προσφύγων που καταφθάνουν καθημερινά στη χώρα μας με τους πρόσφυγες του '22!

Εν ολίγοις το σκίτσο της εφημερίδας με μία μεγάλη δόση ειρωνείας μας δείχνει πως, όπως το Ελλαδικό κράτος δέχθηκε τους Έλληνες πρόσφυγες του Πόντου και της Μικράς Ασίας το 1922, έτσι και σήμερα η Ελληνική κοινωνία και το κράτος, ένα κράτος του οποίου η σημερινή εικόνα δεν είναι και η καλύτερη, ένα κράτος που έχει γίνει κέντρο διερχομένων, θα πρέπει να αποδεχθεί όλη αυτή την ανεξέλεγκτη, χωρίς μεταναστευτική πολιτική, ροή των χιλιάδων προσφύγων που καθημερινά φτάνουν στη χώρα μας.

Άτοπες συγκρίσεις του '22 με το σήμερα... ΠΗΓΉ:e-Pontos

Το σκίτσο λοιπόν,δείχνει άλλα, κύριε Θεόφιλε...:

►Τον τρόπο,που μερίδα,των κατοίκων,της Ελλάδας,"υποδέχθηκε",τους Έλληνες πρόσφυγες το 1922 και μας λέει, εν ολίγοις, ότι,όπως αυτή η μερίδα των Ελλήνων, δεν δεχόταν το "αίμα" της να δεχθεί,είναι δυνατόν να δεχθεί τους ξένους;
Σκοπιμότητα;
Γιατί,επιλέγει, ο φίλος σχολιαστής, να αποκρύψει την περίπτωση την συγκεκριμένη; Δηλαδή, ότι στην προκειμένη, περίπτωση, η σημειολογία, είναι η προσφυγιά λόγω πολέμου; Γιατί, ομαδοποιεί τα είδη μεταναστών, ως όλους, οικονομικούς ή ότι άλλο, πλην ότι οφείλεται στον πόλεμο και ότι υπάρχει, μεγάλη έξαρση και συγκέντρωση προσφύγων, σε όλα τα παράλια της Ν.Μεσογείου και Δ.Ασίας (Τουρκία);
Και ο τίτλος; Από πού προκύπτει, ο τίτλος "Αντιπροσφυγικό";;;

Αφέλεια-Λαθεμένη-Άστοχη;
Τί μας λέει, ο σχολιαστής; Μας λέει, ότι δεν υπάρχει συγκέντρωση μεταναστών, που οφείλεται στον πόλεμο; Ότι,όλοι αυτοί που έρχονται, με κίνδυνο της ζωής τους και των παιδιών και πνίγονται καθημερινά τον τελευταίο καιρό, είναι άνθρωποι, που αποφάσισαν, να μας φορτωθούν, έτσι,στα καλά καθούμενα; Ότι θέλουν να μας φάνε τις δουλειές; Όλες οι αναφορές των διεθνών οργανισμών, αναφέρουν ξεκάθαρα, πλέον των 2.000.000 προσφύγων εξ' αιτίας του πολέμου στην περιοχή.(Δείτε Εδώ  , Εδώ ή ψάξτε και μόνοι σας)

Το μεγαλύτερο βάρος, τόσο σε απόλυτους αριθμούς όσο και σε σχέση με τον πληθυσμό του, σηκώνει ο Λίβανος, που έχει υποδεχθεί 1,14 εκατομμύρια πρόσφυγες, ενώ ακολουθεί η Τουρκία με 815.000 πρόσφυγες, η Ιορδανία με 608.000 και το Ιράκ με 215.000. Οι υπόλοιποι έχουν καταφύγει στην Αίγυπτο, ενώ ένα ελάχιστο ποσοστό οδεύει προς την Ευρώπη, ρισκάροντας τη διάσχιση της Μεσογείου. (Πηγή)

►Τί μας προτείνετε κύριε σχολιαστή;

√ Να τους βουλιάζουμε τις βάρκες ;

√ Να τους πυροβολούμε ;

Θα προτείνω εγώ, μιας κι εσείς, αναλώσατε την αγωνία σας, μόνο ως προς το να καταδείξετε ότι, μόνο οι Έλληνες, είμαστε πρόσφυγες, που αξίζουμε την περίθαλψη συνανθρώπων μας.

√ Διεθνή διάσκεψη για την αντιμετώπιση,των προσφύγων
√ Διεθνή διάσκεψη για την ειρήνη και την σταθερότητα της περιοχής
√ Διεθνής,αντιμετώπισης ΚΑΙ της φτώχειας που γεννά τα αίτια,όλων των ειδών μετανάστευσης

Αφού ξεκαθαρίσαμε λοιπόν, ότι,αυτοί,οι άνθρωποι,είναι ,άνθρωποι,που ψάχνουν να ζήσουν και έχουν κάθε δικαίωμα, βάση της χάρτας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, να το επιζητούν για λόγους:
√ Πολέμου
√ Οικονομικούς

Να σας εξηγήσω λοιπόν,ότι, ούτε παράνομοι και λάθροι, είναι. Διότι, αν ήταν παράνομοι και λάθροι, τότε θα αντιμετωπίζονταν με διοικητική ποινή (δικαστήριο και φυλάκιση), δε μιλάμε για την Ελλάδα, μιλάμε γενικά, παντού, όπου ισχύουν τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Βεβαίως, η είσοδός τους, χαρακτηρίζεται παράνομη (όταν δεν γίνετε με νόμιμο τρόπο), αλλά δεν διώκεται ποινικά, όπως νομίζουν, μερικοί...
Αυτά, αγαπητέ, δεν σημαίνουν,ότι πρέπει κι εμείς, να τους περιθάλψουμε όλους και ανεξέλεγκτα, αν νομίζετε, ότι αυτό υποστηρίζω ή ότι θα έπερεπε να πάρω κάποιον σπίτι μου, όπως αρέσει σε ορισμένους, να επιχειρηματολογούν.Σίγουρα, όμως,θα ήθελα, να αντιδράσουμε, σεβόμενοι τα ανθρώπινα δικαιώματα και να προβούμε σε ότι προβλέπετε σε αυτές τις περιπτώσεις κι αφού βέβαια, αναζητήσουμε Διεθνή λύση, καθώς ξέρετε, το πρόβλημα, δεν είναι Ελληνικό....
         

Δείτε λίγο σας παρακαλώ, τον χάρτη...


















►Κι αφού, ξεκαθαρίσαμε κι αυτό το θέμα, τί μας έμεινε;
Η μικροψυχία, ενός προσφυγικής καταγωγής, ενός αρνούμενου, να δει, πρωτίστως, το θέμα, ως απόγονος προσφύγων και κατόπιν, ως ένας δυσανασχετούντας "νοικοκύρης" σαν εκείνους, που έβγαλε σε συλλαλητήρια στην Ελλάδα του 1922, η παρέα του  Γούναρη. Τίποτα δεν μπορεί ,να μας λυγίσει αγαπητέ; Να σας θυμίσω, λίγο, μια μακρινή εικόνα, από το Χαλέπι της Συρίας το 1923; Έλληνες πρόσφυγες....κι αυτή η εικόνα,ατυχές παράδειγμα αγαπητέ;

Να καταδείξω, κι άλλες ομοιότητες;

Διεθνή,λύση, για τους  πρόσφυγες τώρα!!!
Κανείς δεν θα γλυτώσει από τους εφιάλτες,γυρίζοντας την πλάτη του...
Σταματήστε,να χρησιμοποιείτε τους Πόντιους για πολιτικούς σκοπούς...

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ... " Αφέλεια ή προπαγάνδα;;; "

Η ΕΔΑΦΙΚΗ ΚΑΤΟΧΗ-ΕΞΕΛΙΞΗ ΣΕ ΕΥΡΩΠΗ-ΑΣΙΑ ΑΠΟ ΤΟ 1140 μ.Χ

Δείτε την εδαφική κατοχή κι εξέλιξη,σε Ευρώπη και Ασία,από το 1140 μ.Χ έως σήμερα σε βίντεο...

Δημοσίευση by Ciência Hoje.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ... " Η ΕΔΑΦΙΚΗ ΚΑΤΟΧΗ-ΕΞΕΛΙΞΗ ΣΕ ΕΥΡΩΠΗ-ΑΣΙΑ ΑΠΟ ΤΟ 1140 μ.Χ "

ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΔΙΕΥΚΡΙΝΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΝΤΙΑΚΗ ΔΙΑΛΕΚΤΟ

Του Κυριάκου Σαχανίδη

Στο άρθρο αυτό θα ασχοληθώ με κάποιες εννοιολογικές διευκρινίσεις, οι οποίες προβληματίζουν πολλούς Πόντιους και μη, αλλά και δημιουργούν προβλήματα και κυρίως σύγχυση στη νεολαία μας. Στη νεολαία μας που αυτή θα πάρει τη σκυτάλη και θα μεταφέρει σωστά ή λάθος όσα εμείς οι παλαιότεροι της παραδώσουμε.


Μέρος Α'

Οι διευκρινίσεις που πρέπει να γίνουν είναι :

- Ποιά λέξη είναι σωστή : Ποντική ή Ποντιακή;

- Ποιά λέξη είναι σωστή : Ποντιακή γλώσσα ή Ποντιακή Διάλεκτος;

- Ποια η διαφορά μεταξύ διαλέκτου και ιδιώματος;

Όσον αφορά το πρώτο ερώτημα, θα πρέπει να αναφέρουμε ότι στις αρχές της συστηματικής μελέτης της διαλέκτου (ή γλώσσας) χρησιμοποιήθηκε η λέξη «Ποντική». Όμως ο όρος αυτός σύμφωνα με τις απόψεις των Μαν. Τριανταφυλλίδη και Ν. Π. Ανδριώτη γλωσσικά δεν είναι σωστός, γιατί οι Έλληνες, τόσο οι αρχαίοι όσο και οι νεώτεροι, για την ονομασία της γλώσσας ή της διαλέκτου δεν ξεκινούν από το όνομα της χώρας στην  οποία μιλιέται, αλλά από το όνομα του λαού που τη μιλάει. Έτσι στην αρχαία Ελλάδα η λέξη Ποντικός σήμαινε αυτόν που προέρχεται από τον Πόντο, είτε με την έννοια της θάλασσας, είτε με την έννοια της χώρας που τα παράλιά της βρέχονται από τον (Εύξεινο) Πόντο. Π.χ. Ηρακλείδης ο Ποντικός, Χαμαιλέων ο Ποντικός, ποντικός μυς (είδος νυφίτσας), ποντικόν κάρυον (φουντούκι), ποντικόν τάριχος (παστό ψάρι ή κρέας) κ.λπ. Άρα θα χρησιμοποιούσαμε τον όρο Ποντική μόνον αν ο κάτοικος της περιοχής αυτής λεγόταν Πόντος. Όπως από το Έλλην – Ελληνική και όχι Ελλαδική, από το Μακεδών – Μακεδονική και όχι Μακεδονιακή, από το Λάκων – Λακωνική, από το Άγγλος – Αγγλική, από το Γάλλος – Γαλλική κ.λπ. Όμως ο κάτοικος της περιοχής που μελετάμε λέγεται Πόντιος. Όταν δε η λέξη έχει στην κατάληξή της το -ι, τότε το παράγωγο σχηματίζεται σε -ιακός. Π.χ. Αρτηρία – αρτηριακός, ήλιος – ηλιακός, καρδία – καρδιακός, Κύπριος – Κυπριακός, Ρόδιος – Ροδιακός κ.λπ. Άρα και Πόντιος – Ποντιακός και το θηλυκό Ποντιακή.

Όσον αφορά το δεύτερο ερώτημα, σύμφωνα με τις απόψεις των γλωσσολόγων, όταν μια αρχαία γλώσσα με το πέρασμα του χρόνου διαφοροποιείται σε νεώτερες μορφές τόσο διαφορετικές μεταξύ τους ώστε να μην είναι δυνατή η συνεννόηση μεταξύ εκείνων που μιλούν τη μια γλωσσική μορφή με αυτούς που μιλούν την άλλη γλωσσική μορφή, τότε λέμε ότι αυτή η αρχαία γλώσσα διασπάστηκε σε νέες γλώσσες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η περίπτωση της Λατινικής γλώσσας από την οποία γεννήθηκαν οι νεώτερες λατινογενείς γλώσσες που είναι : η Ιταλική, η Γαλλική, η Ισπανική και άλλες. Αυτό όμως δεν συμβαίνει και με την αρχαία ελληνική γλώσσα που με το πέρασμα του χρόνου είχε μεν τις διαφοροποιήσεις της και αναπτύχθηκαν διάφορες γλωσσικές μορφές αυτής αλλά δεν φτάσαμε στο σημείο ώστε να μην είναι δυνατή η συνεννόηση αυτού που μιλάει τη μια γλωσσική μορφή, από αυτόν που μιλάει άλλη γλωσσική μορφή. Η Ελληνική γλώσσα δεν διασπάστηκε σε νεώτερες «ελληνογενείς» γλώσσες. Είχαμε μόνον τοπικές γλωσσικές μορφές με μικρότερες ή μεγαλύτερες διαφορές μεταξύ τους και από την κοινή ομιλούμενη ελληνική γλώσσα. Αυτές δε οι τοπικές γλωσσικές μορφές ονομάζονται διάλεκτοι. Έχει δε η Νέα Ελληνική γλώσσα τέσσερις διαλέκτους : την Ποντιακή, την Καππαδοκική, την Κατωιταλική και την Τσακωνική.

Όσον αφορά το τρίτο ερώτημα, όπως αναφέρει ο γλωσσολόγος Δημ. Τομπαΐδης «Ιδίωμα είναι η γλωσσική μορφή ενός τόπου που δεν παραλλάζει σημαντικά από την κοινή νεοελληνική». Έτσι έχουμε τα εξής ιδιώματα : Δωδεκανησιακό, Πελοποννησιακό, Ηπειρωτικό, Μακεδονικό, Θεσσαλικό κ.λπ. 

Μετά την άλωση της Τραπεζούντας (το έτος 1461), λόγω της απομόνωσης και της έλλειψης επικοινωνίας αλλά και της απαγόρευσης ομιλίας άλλης γλώσσας εκτός από την Τουρκική, αναπτύχθηκαν διαφοροποιήσεις της Ποντιακής Διαλέκτου κατά περιοχές. Δηλαδή αναπτύχθηκαν διάφορα ιδιώματα. Τα ιδιώματα δε αυτά είναι : της Χαλδίας – Τραπεζούντας, της Ριζούντας και των Σουρμένων, της Κρώμης και Ίμερας, της περιοχής της Ματσούκας και της Σάντας, της Άδυσσας, της Τρίπολης και Κερασούντας, των Κοτυώρων, της Νικοπόλεως, της Οινόης, της Αμισού, της Περιοχής της Πάφρας, της Σινώπης και της Ινέπολης. Σύμφωνα με τους διακεκριμένους γλωσσολόγους Δημ. Οικονομίδη και Άνθ. Παπαδόπουλο το ιδίωμα της Χαλδίας – Τραπεζούντας ήταν το πλέον διαδεδομένο, το ομιλούσαν δε περίπου το ενενήντα τοις εκατό του πληθυσμού.

Μέρος Β'

Τα κυριότερα κοινά χαρακτηριστικά της Ποντιακής Διαλέκτου που συναντώνται σε όλα τα ιδιώματα αυτής, κατατάσσονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες :

Α΄. Αρχαϊσμοί

α. Διατήρηση της προφοράς του ιωνικού -η ως -ε, π.χ. νύφε αντί νύφη, κλέφτες αντί κλέφτης, πεγάδι αντί πηγάδι, ζεμία αντί ζημία, ζελεύω αντί ζηλεύω κ.λπ.

β. Διατήρηση του ιωνικού -σ, αντί του -τ, π.χ. κοσσάρα αντί του κοττάρα, σεύτελον αντί του τεύτλον κ.λπ.

γ. Διατήρηση του –ω, ακόμα και στις περιπτώσεις που στην κοινή νεοελληνική έχει μετατραπεί σε –ου, π.χ. ζωμίν αντί ζουμί, ρωθώνι αντί ρουθούνι, κωδώνι αντί κουδούνι, κωφός αντί κουφός κ.λπ.

δ. Διατήρηση ασυνίζητων των φωνητικών συμπλεγμάτων -ία, -ίο, π.χ. καρδία αντί καρδιά, παιδία αντί παιδιά, κοιλία αντί κοιλιά κ.λπ.

ε. Διατήρηση του αναβιβασμού του τόνου στην κλητική, π.χ. πάτερα αντί πατέρα, Σόφια αντί Σοφία, γάμπρε αντί γαμπρέ κ.λπ.

στ. Διατήρηση των θηλυκών επιθέτων σε -ος αντί σε –η, π.χ. η άλαλος αντί η άλαλη, η έμορφος αντί η όμορφη, η άρρωστος αντί η άρρωστη κ.λπ.

ζ. Διατήρηση του αόριστου της προστακτικής σε -ον αντί -ε, π.χ. ποίσον - ποίησον αντί ποίησε, κόψον αντί κόψε, ράψον αντί ράψε, λύσον αντί λύσε, ανάμ’νον αντί ανάμεινε κ.λπ.

η. Διατήρηση της παθητικής κατάληξης –ούμαι αντί –ώνομαι, π.χ. ανακατούμαι αντί ανακατώνομαι, στεφανούμαι αντί σταφανώνομαι, φανερούμαι αντί φανερώνομαι κ.λπ.

θ. Διατήρηση της κατάληξης της προστακτικής του παθητικού αορίστου       -θετε (ιωνικά) αντί του (αττικού) -θητε, π.χ. αγαπήθετε αντί του αγαπήθηνε, κοιμέθετε αντί του κοιμήθητε κ.λπ.

ι. Διατήρηση του ιωνικού ουκί αντί του αττικού ουχί και η μετάπτωσή του σε ’κι, αφαιρώντας τη συλλαβή ου π.χ. ’κι θέλω αντί του δεν θέλω, ’κι πάγω αντί του δεν πάω κ.λπ. Το αρνητικό μόριο (ου)’κί  - που στο ιδίωμα του Όφι διατηρείται ατόφιο ως ουκί – διαστέλλει την Ποντιακή Διάλεκτο από όλες τις άλλες ελληνικές διαλέκτους που χρησιμοποιούν το μόριο δεν, που προήλθε από το αρχαίο ουδέν. Στην Ποντιακή Διάλεκτο χρησιμοποιείται αντίστοιχα η λέξη τιδέν (τίποτε, καθόλου) που προήλθε από το αρχαίο ουδέν.

ια. Οι προσωπικές αντωνυμίες που μπαίνουν ως αντικείμενα ρημάτων τοποθετούνται μετά από αυτά π.χ. λέγω σε, κρούω σε,  αγαπώ σε κ.λπ.

ιβ. Διατήρηση χιλιάδων αρχαίων λέξεων αναλλοίωτων. Π.χ. εικάζω = τεκμαίρω, συμπεραίνω, νομίζω / ομνύω = ορκίζομαι / υλάζω = γαυγίζω / βοτρύδιν = τσαμπί σταφυλιού / γνάθιν = γνάθος / εναύλιν = κήπος / ιχώριν = μεδούλι / κώδιν = δέρμα προβάτου / οστούδιν = κόκκαλο / άβρωτος = ο μη φαγώσιμος / άοικος = ακατοίκητος / χαλεπός = δύσκολος / άναυα = άνευ / τ’ εμόν = το δικό μου / τ’ εσόν = το δικό σου / τ’ εμέτερα – τ’ εσέτερα = τα δικά μας – τα δικά σας κ.λπ.

Β΄ Νεωτερισμοί

i Τα φωνήεντα ε+α και ι+α συγχωνεύονται σε ένα και γράφονται και προφέρονται διαφορετικά. Γράφονται ως -α̈ (συνήθως οι τελείες μπαίνουν  στο κάτω μέρος) και προφέρεται μεταξύ ε και α, περισσότερο ακούγεται το ε.

ii. Τα φωνήεντα ε+ο και ι+ο συγχωνεύονται σε ένα και γράφονται και προφέρονται διαφορετικά. Γράφονται ως -ö (συνήθως οι τελείες μπαίνουν  στο κάτω μέρος) και προφέρεται μεταξύ ε και ο, περισσότερο ακούγεται το ο.

iii.Τα σύμφωνα ζ, ξ, σ, χ, ψ σε ορισμένες περιπτώσεις γράφονται και προφέρονται διαφορετικά. Γράφονται και προφέρονται ως εξής :

ζ̃ = παχύ και παρατεταμένο ζ.

ξ̃ = παχύ και παρατεταμένο ξ.

σ̃ = ηχηρό και παχύ σ.

χ̃ = ηχηρό και παχύ σ.

ψ̃ = παχύ και παρατεταμένο ψ.

iv. Ονομαστικές σε -ον αντί σε -ος, στα ονόματα.

Π.χ.

-Ο καλόν ο άνθρωπον, αλλά ατός ο άνθρωπος έν’ καλός 

-Ο νέον, αλλά εγώ είμαι νέος

-Ο λύκον,

-Ο πάππον κ.λπ.

v. Γενικές σε –ος. Π.χ. τη νέονος, τη λύκονος, τη πάππονος κ.λπ.

vi. Καταλήξεις θηλυκών ονομάτων σε –έσσα.

Π.χ.

-Υψηλέσσα αντί ψηλή, καλέσσα αντί καλή, μοναχέσσα αντί μοναχή, μικρέσσα αντί μικρή κ.λπ.

vii. Σύνταξη των άψυχων θηλυκών ουσιαστικών με ουδέτερα επίθετα. Π.χ. Πέτραν πελεκεμένον = πελεκημένη πέτρα, αούτα τα ημέρας = αυτές τις ημέρες.

viii. Μεταπλασμός θηλυκών ουσιαστικών σε ουδέτερα στον πληθυντικό. Π.χ. η ευχή – τα ευχία, η χαρά – τα χαράντας, η βρεχή – τα βραχάντας κ.λπ.

Θα πρέπει να αναφερθεί ότι η Ποντιακή Διάλεκτος αποτελούσε μέσο προφορικής επικοινωνίας μεταξύ των κατοίκων των αγροτικών και ορεινών περιοχών του Πόντου. Στις πόλεις, αλλά και στα σχολεία - τα περίφημα Φροντιστήρια - αλλά και στα μοναστήρια διδασκόταν η αρχαία ελληνική γλώσσα με την όποια μορφή είχε πάρει με την πάροδο του χρόνου. Στη γλώσσα αυτή έγραφαν και οι Πόντιοι επιστήμονες και λόγιοι. Γραπτά κείμενα στην Ποντιακή Διάλεκτο εμφανίζονται στα μέσα του 19ου αιώνα τόσο στην ευρύτερη περιοχή του Πόντου αλλά και στην Τσαρική Ρωσία από τους Πόντιους που είχαν εγκατασταθεί εκεί. Συστηματική γραφή και επιστημονική μελέτη της Ποντιακής Διαλέκτου γίνεται μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών και την εγκατάσταση των Ελλήνων του Πόντου στην Ελλάδα. Στον τομέα αυτό καταλυτική ήταν η συμβολή της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών.

Η Ποντιακή Διάλεκτος μιλιόταν και μιλιέται ακόμα σε πολλά χωριά της Βόρειας Ελλάδας αλλά και σε άλλες περιοχές της χώρας μας. Όμως και εκεί άρχισε να φθίνει, ενώ στις μεγάλες πόλεις που έχει μετακινηθεί το μεγαλύτερο μέρος του Ποντιακού πληθυσμού, έχει πάψει πια να μιλάει Ποντιακά. Ελάχιστοι νέοι μπορούν να μιλήσουν Ποντιακά και ακόμα πιο λίγοι ξέρουν να γράψουν. Πολλές και φιλότιμες προσπάθειες γίνονται από πολλούς Συλλόγους Ποντίων για την εκμάθηση της διαλέκτου στους νέους είτε με ειδικά μαθήματα, είτε με διοργανώσεις θεατρικών παραστάσεων. Αυτές οι προσπάθειες, αλλά κυρίως το ενδιαφέρον πολλών νέων ποντιακής καταγωγής να μάθουν και να μιλούν τη γλώσσα των προγόνων τους, αποτελεί ένα αισιόδοξο μήνυμα ώστε να επαναλάβουμε αυτό που είπε κάποτε ο αείμνηστος Ιορδάνη Παμπούκης «αυτή η διάλεκτος δεν έχει το κουράγιο να πεθάνει».

Για ενδυναμώσουμε όμως αυτό το κουράγιο και να το μετατρέψουμε ζωή ζώσα θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας τα παρακάτω :

α. Οι σημερινοί νέοι δεν έχουν διδαχθεί το πολυτονικό σύστημα,

β. Οι νέοι σήμερα χρησιμοποιούν τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές που δεν διαθέτουν τα χρησιμοποιούμενα τότε σύμβολα, πάνω και κάτω από ορισμένα φωνήεντα και σύμφωνα,

γ. Το εκπαιδευτικό σύστημα στον Πόντο πάντοτε συμβάδιζε με το αντίστοιχο της μητροπολιτικής Ελλάδας,

δ. Όλες οι γλώσσες, φυσικά και οι διάλεκτοί τους, είναι ζωντανοί οργανισμοί και δε μένουν αναλλοίωτες, αλλάζουν. Ολοένα και παίρνουν νέες μορφές, χωρίς όμως να χάνουν τη αρχική τους υπόσταση,

ε. Εάν διδασκόταν στα σχολεία η Ποντιακή Διάλεκτος, οπωσδήποτε θα είχαν πραγματοποιηθεί αρκετές αλλαγές ιδιαίτερα στον τρόπο γραφής,

Για όλους τους παραπάνω λόγους εγώ θεώρησα σκόπιμο αλλά και απαραίτητο στα γραπτά μου κείμενα στην Ποντιακή Διάλεκτο :

• Να αντικαταστήσω τα ιδιαίτερα σύμβολα (δύο τελείες κάτω από τα φωνήεντα –α και –ο) και το σύμβολο (ˆ) πάνω από τα σύμφωνα ζ̃, ξ̃, σ̃, χ̃, ψ̃ και να τα γράφω με έντονη γραφή α, ο, ζ, ξ, σ, χ, ψ, που είναι προσιτή στους νέους.

• Να γράφω τα ποντιακά κείμενα με το μονοτονικό σύστημα, γιατί αυτό γνωρίζουν οι νέοι σήμερα. Το πολυτονικό σύστημα θα δημιουργούσε στους νέους πρόσθετες δυσκολίες και θα τους αποθάρρυνε να μάθουν τη διάλεκτο των προγόνων τους.

Ένας ακόμα λόγος για τον οποίο αποφάσισα να κάνω τις δύο παραπάνω αναφερόμενες καινοτομίες είναι για να αποδείξω ότι η Ποντιακή Διάλεκτος δεν είναι νεκρή. Είναι ζωντανή, ζει. Μιλιέται και γράφεται έστω και μακριά από τον τόπο που γεννήθηκε και έστω από λίγους.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ... " ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΔΙΕΥΚΡΙΝΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΝΤΙΑΚΗ ΔΙΑΛΕΚΤΟ "

Η Ποντιακή διάλεκτος, στον Πόντο,σήμερα

Βάϊος Τουρσούν (Vahit Tursun)

"Την δικιά μας τη γλώσσα την ονομάζουμε ρωμέικα.
Στην Ελλάδα την λένε ποντιακά.
Η δικιά μας η γλώσσα και η γλώσσα που μιλάνε στην Ελλάδα είναι μία γλώσσα, και οι δύο δε, είναι ελληνικά. Η γλώσσα που έχουμε μας απόμεινε από τα ελληνιστικά χρόνια και εμείς έως σήμερα συνεχίζουμε αυτήν να ομιλούμε. Η δικιά μας η γλώσσα πιο πολύ μοιάζει με τα ελληνικά που μιλούσανε  στα  χρόνια του Ομήρου. 

Σήμερα η γλώσσα μας πουθενά δεν διδάσκεται. Σχολεία δεν έχουμε. Μόνο στο χωριό την μιλάμε, αλλά τα μικρά παιδιά άρχισαν να μιλάνε τουρκικά και γι' αυτό ξεκίνησε η γλώσσα μας σιγά σιγά να χάνεται.Αν δεν μπορέσουμε να κάνουμε τίποτα, σε λίγα χρόνια θα εξαφανιστεί.
Σε εμάς αυτό που απομένει είναι: Να μάθουμε την γλώσσα μας όσο μπορούμε στα παιδιά μας."

Ιδιότητες της μητρικής τους γλώσσας

 Καταρχήν, πριν ξεκινήσω να πω δυό λόγια για την Ποντιακή γλώσσα που ομιλείται σήμερα στον Πόντο, πρέπει να τονίσω ότι δεν είμαι γλωσσολόγος και όμως, θα προσπαθήσω να σας εξηγήσω μερικά πράγματα ώστε να καταλάβαιτε τις ιδιότητες αυτής της γλώσσας. Τα Ποντιακά που ομιλούνται σήμερα στον Πόντο, διαφέρουν από αυτά που ομιλούνται εδώ στην Ελλάδα. Συγκεκριμένα, στις περιοχές  Όφη, Σούρμενα, Αργυρούπολη και Ματσούκα, τα Ποντιακά έχουν τον τσιτακισμό όπως είναι στην Κρήτη, στην Κύπρο κλπ. Τα Ποντιακά που χρησιμοποιούνται στην περιοχή της Τόνιας, δεν έχουν τσιτακισμό και μοιάζουν πολύ με αυτά που χρησιμοποιούνται εδώ στην Ελλάδα. Τα Ποντιακά της Όφης, των Σουρμένων, της Αργυρούπολης και Ματσούκας, παρ όλο που έχουν τον τσιτακισμό, είναι πιο κοντά στα αρχαία Ελληνικά και αρκετές φράσεις μοιάζουν με τα Νέα Ελληνικά. Για παράδειγμα: δεν κόβονται οι λέξεις όπως «επέρ’ς, θέλ’ς, καλαντάρ’ς, όλ’ς, κλπ.». Χρησιμοποιούνται κανονικά όπως «επέρεις, θέλεις, καλαντάρης, όλους, κλπ». Επίσης περιέχουν και απαρέμφατα που δεν ξέρω αν συναντιούνται σε άλλες Ελληνικές διαλέκτους.
Ακριβώς επειδή δεν είμαι γλωσσολόγος, παρακάτω θα προσπαθήσω να δώσω μερικά ,μόνον,παραδείγματα από την γλώσσα αυτή και ας βγάλουν το συμπέρασμα οι επιστήμονες.

Απαρέμφατα

Ουκ έρθες πισείνε τι δουλία’ ς για ν’ έρχουσουν με τ’ εμένα.
Αν είχες φανείνε το φαγί’ ς, άρ χορτασμένος να έσουν.
Ε’ τότες αν ουκ είχες ερθείνε και πλεσείνε σο χέρι’ μ ν’ κοιλίγουμουν.
Ουκ επόρεσες πισείνε ντ’ εδόκα σε τι δουλεία.
Ας μην είχες ερθείνε, ουκε ν’ εβρισκες με.
Αν είχες ποτισένε τα ζά, άρ κε ν’ έκραζαν.
Μην είχες σουρείνε το λιθάρι.
Εκείνοι αν επέϊναν αλήγορα κοψείνε τ’ αλάτε και φερείνε σο σπίτι άρ ν’ εκάχουσαν.
Αν είχες ακουσείνε με, άρ ουκ ε να έμουν αδά.
Ας είχα σορεψείνε τα χορτάρε’ μ άλλο τίπο ουκ εθέλενα.
Αν είχες ηνείνε άνθρεπως, άρ όμορφα ν’ εκάχουσουν.
Επήγε σο χρίμα από πίς άμα ουκ ε πόρεσε φερίνε.
Ότι έβρεν έφαγε και οπίς τίπο ουκ επόρεσεν αφησείνε.
Ουκ έρθεν σο νου’ ς να είχες αφησέινε ένα βούκα ψωμί.
Πριν εγβείνε ασο σπίτι φά και έγβα.

Σημείωμα: το γράμμα Κ που είναι τονισμένο, αντιστοιχεί με το ΤΣ, το γράμμα Χ που είναι τονισμένο αντιστοιχεί με το Τουρκικό Ş ή με το Γερμανικό SCH.

Μερικές φράσεις που μοιάζουν πολύ με Νέα Ελληνικά

Πντ : Πολλά νερό έπιγα και ε φούσκωσα.
Ν.Ελ. : Πολλή νερό ήπια και φούσκωσα.

Πντ : άνοιξον την πόρτα τσε έπαρ ελίγο αέρα.
Ν.Ελ. : άνοιξε την πόρτα και πάρε λίγο αέρα.

Πντ : για το πιο ου πάς τερίς πόιος έρθεν.
Ν.Ελ. :  γιατί δεν πάς να δεις ποίος ήρθε.

Πντ : έλα ας πάμε σο χωρίο.
Ν.Ελ. : έλα ας πάμε στο χωριό.

Πντ : Π’ έσουν; αράεπσα τσε ουκ έβρα σε.
Ν.Ελ. : Που ήσουν; Σε έψαξα και δεν σε βρήκα.

Πντ : αδά κάτι εφηκα, ποίος επείρενα;
Ν.Ελ. : εδώ κάτι άφησα, ποίος το πείρε;

Πντ : επάν σο δρόμο εντάμα έπαιζαμ.
Ν.Ελ. : πάνω στο δρόμο μαζί παίζαμε.

Πντ : ασόν κρύο επάγωσα.
Ν.Ελ. : από το κρύο πάγωσα.

Πντ : να έχεις την ευχή’μ.
Ν.Ελ. : να έχεις την ευχή μου.

Πντ : οσήμερο πολλά εδούλεψα.
Ν.Ελ. : σήμερα πολύ δούλεψα.

Πντ : άλλο μ’ έρσε σο σπίτι’μ.
Ν.Ελ. : άλλο μην έρθεις στο σπίτι μου.

Πντ : εσένα πολλά αγαπώ.
Ν.Ελ. : σε αγαπώ πολύ.

Πντ : είμαι ασίν Τραπεζούντα.
Ν.Ελ. : είμαι από την Τραπεζούντα.

Πντ : ασίν Τραπεζούντα έρχομαι.
Ν.Ελ. : από την Τραπεζούντα έρχομαι.

Πντ : τίνα έβρες σο δρόμο επάν;
Ν.Ελ. : ποιόνν βρήκες πάνω στο δρόμο;

Πντ : κούνησον το κουνί.
Ν.Ελ. : κούνησε την κούνια.

Πντ : ασα μακρά είδα σε και ουκ εγνώρισα σε.
Ν.Ελ. : από μακριά σε είδα και δεν σε γνώρισα.

Πντ : θέλω να απομένω αδά.
Ν.Ελ. : θέλω να μείνω εδώ.

Πντ : κάτι θέλω ν’ ερωτώ σε.
Ν.Ελ. : κάτι θέλω να σε ρωτήσω.

Πντ : εξέρεις λάγα να πάω σην Αθήνα;
Ν.Ελ. : ξέρεις πώς να πάω στην Αθήνα;

Πντ : ας απλούμαι ελίγο αδά επάν.
Ν.Ελ. : ας ξαπλώσω λίγο εδώ πάνω.

Πντ : τ’ όνεμα’ς ντο εν;
Ν.Ελ. : τι είναι το όνομα σου;

Πντ : να πάς σο καλό.
Ν.Ελ. : να πάς στο καλό.

Πντ : μη τερείς οπίςας.
Ν.Ελ. : μην κοιτάς πίσω σου.

Πντ : έσπριναν τα μαλλία’μ.
Ν.Ελ.: άσπρισαν τα μαλλιά μου.

Πντ : πάω να κόφτω χορτάρε.
Ν.Ελ. : πάω να κόψω χόρτα.

Πντ : έφάισες τα ζά;
Ν.Ελ. : τάισες τα ζώα;

Πντ : αν κ’ έχεις σην τζέπις, τίπο ου πορείς ν’ επέρις.
Ν.Ελ. : αν δεν έχεις στη τσέπη σου, τίποτα δεν μπορείς να πάρεις.

Πντ : χώρισον’ατα σα δίο.
Ν.Ελ. : χώρισε τα σε διό.

Πντ : μοίρεξον το ψωμί’ ς.
Ν.Ελ. : μοίρασε το ψωμί σου.

Πντ : ας πάμε σο χωρίο.
Ν.Ελ. : ας πάμε στο χωριό.

Σημείωμα: το γράμμα Κ που είναι τονισμένο, αντιστοιχεί με το ΤΣ, το γράμμα Χ που είναι τονισμένο αντιστοιχεί με το Τουρκικό Ş ή με το Γερμανικό SCH.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ στη σελίδα του Βάϊου Τουρσούν ΕΔΩ

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ... " Η Ποντιακή διάλεκτος, στον Πόντο,σήμερα "

Κρητίδης από Πόντο

Σε απάντηση για το επίθετο που αναζητάτε,βρήκα όλους τους Κρητίδες οι οποίοι απογραφήκαν στο χωριό Προφήτης Ηλίας,Εδέσσης.
Έχουν δηλώσει όλοι καταγωγή από Κούρβαλη του Επές .

Στόν χάρτη μου google map http://goo.gl/maps/gLEUd βλέπω ότι υπάρχει ένα χωριό που δεν το έχω βρεί ακόμα,με το όνομα Πάσονος (ή Κούλαλι).Κούρβαλη δεν υπάρχει σε αναφορά,ίσως να είναι αυτό,λόγω προφοράς να κάναν λάθος οι γραφιάδες (συχνό φαινόμενο)

Τώρα,απ'ότι βλέπω εσείς Ξάνθη έχετε καταγωγή,πώς έγινε αυτό,αλλάξατε μέρος εσείς (γονείς) ή οι παπούδες,έχουν μείνει άλλοι στον προφήτη Ηλία ή όλοι ήρθαν Ξάνθη?

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ... " Κρητίδης από Πόντο "