Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Μνήμες-Αφηγήσεις. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Μνήμες-Αφηγήσεις. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Δευτέρα 9 Μαΐου 2016

Κυριακίδης & Αναστασιάδης από Χαραμή Βαρτάν





Οι Κυριακίδηδες από το Χαραμή Βαρτάν στην Ελλάδα,εγκαταστάθηκαν κυρίως στο Παλαιόκαστρο-Σιδηροκάστρου Σερρών
Οι Αναστασιάδηδες κυρίως στο Κεντρικό Κιλκίς και στο Παλαιόκαστρο Σερρών
Στο Παλαιόκαστρο υπάρχουν και Κυριακίδηδες που λέγονταν Κουρτίδηδες και το άλλαξαν κάποια στιγμή.Εμάς μας ενδιαφέρουν εδώ,οι καθαρά Κυριακίδηδες

Αιτία αυτής της αναζήτησης,είναι ένας 18χρονος από την Ρωσσία,ονόματι Ευθυμιάδης Γιώργος.
Το Ευθυμιάδης είναι επίθετο που άλλαξε από Κυριακίδης μετά την ανταλλαγή πληθυσμών το 1923.
Είναι από τους Κυριακίδηδες που πήγαν Ρωσία,ενώ το μεγαλύτερο μέρος από τους συγγενείς,ήρθαν Ελλάδα.

Θα παραθέσω,ότι στοιχεία μου έδωσε από το γενεαλογικό του δέντρο,ώστε να μπορέσουμε να βρούμε συγγενείς του,καθώς έχει μεγάλη λαχτάρα να μάθει ότι αφορά στην ιστορία τους.

  • Το γενεαλογικό τους δέντρο,όσα γνωρίζουν


  • Οι Κυριακίδηδες από το Χαραμή,που απογράφηκαν στο Παλαιόκαστρο Σερρών



ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ... " Κυριακίδης & Αναστασιάδης από Χαραμή Βαρτάν "

Παρασκευή 24 Απριλίου 2015

Μαρτυρία της Μαρίας Κων/νίδου (Στυλάβας)





Η κ. Μαρία Κων/νίδου η κατά κόσμων Στυλάβα, είναι (σημείωση:*ήταν,
πέθανε στα τέλη του 2007) η μεγαλύτερη σε ηλικία κάτοικος της Νέας Σάντας και μάλιστα η μόνη που υπερβαίνει έναν αιώνα ζωής.


Είναι ένα ανθρώπινο πλάσμα προικισμένο με σπάνια χαρίσματα, μεταξύ των οποίων ξεχωρίζουν μια απέραντη μνήμη και μια πνευματική διαύγεια, δυσεύρετη και σε πολλούς νεωτερίσουμε την βοήθεια τοπικής εφημερίδας θα μεταφέρω στην ιστοσελίδα αυτά που έλεγε στις 25 Μάη 2005 που πάρθηκε η συνέντευξη.

Ας είναι ένα μικρό αφιέρωμα για όλους αυτούς που έφτασαν κυνηγημένοι από την Τουρκία και εγκαταστάθηκαν σ’αυτή την γη....
Νέα Σάντα 25 Μάη 2005
Εφημερίδα:ΤΑ ΝΕΑ της Νέας Σάντας

ΠΗΓΗ: SANTEOS


Εγώμοσα τα εκατόν και εσέβα σα εκατόν έναν.
Εγεννέθα ση Σαντάν, σοι Τσακαλάντων. Ο κύρη μ’ έκουεν Αβραάμ και η μάνα μ’ Βαρβάρα. Τον κύρη μ’ καλά-καλά κι θυμούμ’ ατον. Έτον σηΡουσίαν,ερρώστεσεν
από φυματίωσην κι έρθεν σην Κούχλαν ση Γέμουραν. Εκατήβαμε κι εμείς πα ας ση Σαντάν κι επήαμε εύραμ’ ατον σην Κούχλαν.

Εκεί επέθανεν κι εφέκε μας ορφανά.
Ογώ ατότε έμ’νε τέσσερα χρονών.Σο σχολείον επήα έναν χρόνον μαναχόν.

Ρώσοι στην Τραπεζούντα-Αρχ.Χρύσανθος



Η μάνα μ’ εποίνεν ημεροκάματα σα χωράφια κι επαίρνε με κι εδούλευα με τ’ εκείνεν. Καλαμπούκια, φασούλια, κολογκύθα...αρ' αοίκα. Πέντε-εξ' χρόνων μωρόν! Ατο η Κούχλα έτον έμορφον μέρος, ση θάλασσαν σουμά και σην Τραπεζούντα πα σουμά.
Οσπίτ' κι είχαμε. Εδέκανε μας οι Κοτσάντ' έναν παλαίν οσπίτ' ντο είχανε κι εκειαπέσ' εκάθουμες. Τσιάπαν εκάθουμες, νιά ενοίκιον επαίρναν εμάς και νια τιδέν'. Άμα, παλαίν'. Έβρεχεν κι έμπαιναν τα βρεχία απές'. Έστρωναμε αδακά και το πρωΐν εγνέφιζαμε ακεκά, ετσιοκάνιζεν η μάνα μ' το ψαθίν κι έφερνε μας ακεκά, να μη βρέχ' απάν'εμούν.
Αρ' αοίκα βάσανα...

Επάντρεψα 15 χρόνων. Όνταν έρθεν η Ρουσία,
ερχίνεσεν να ανοί'  δρόμια σα χωρία. Εμείς πα επήαμε να δουλεύουμε.Νασίρκας έλεγαμ' ατα, δύο ξύλα έσαν, άμον ντο ειν' ατώρα τα φορεία. Αγούρ' εγόμωναν ατα κι εμείς εκοβάλναμε κι έσυρναμ' ατα πλαν' μερ' ν' ανοίγομε δρόμον. Εκαικά είδε μεν ο Στύλον. Έτον Γεμουρέτες, ας ση Χοτσ'.

 


Επήεν είπεν' ατο τη μετρούαν ατ'. Αρ αέτσ' πα έρθαν εψαλάφεσανε 'με.
Χαράν πα εποίκαμεν κι όλια πα εποίκαμε. Αρ'επαίρανε με νύφεν κι έρθανε ση Χοτσ', έγκανε με σ' οσπίτ'. Κι ογώ πα σα δεκαπέντε απέσ' μωρόν! Αλλομίαν,έγκανε έναν χαλκόν. Ατότες αέτσ' εποίνανε, θα εντούνανε ση νύφες το ποδάρ έναν χαλκόν.


"Έγκαμε την έμορφον, χτήνον θέλομε, χτήνον!
" είπεν κάποιος ας σ'εμετέρτς. Επήαν έλυσαν έναν χτήνον κι έγκαν' άτο σα ποδάρια μ'. Τ' εμόν έτονε, να εχωρίουμ' τον άντρα μ' πα εδικαιούμ' ατο. Αοίκον ατιάτ έτονε.
Αέτσ' πα επήα ση πεθερού μ'. Ο πεθερόν μ'είχεν πολλά χωράφια, λεφτοκάρια, καλαμπούκια,  πινάδας... Είχεν τρία αδέρφια ση Ρουσίαν και τ' εκεινέτερα τα μερτικά πα επέμναν σ 'ατόν. Εποίκα κι' έναν κορτσόπον.

 Κάποτε έφυεν η Ρουσία και εκλώστεν ο Τούρκον. Εθέλεσεν ν'εφτάει επιστράτευσην με την "κλάσην", άμον ντ'εφτάμε κι αδακά πα. Οι Κυρτογλάντ' πα ένοιξαν τ'αντάρτικον ση Σαντάν. Οι Τουρκάντ'επαίραν' τον άντραν μ' στρατιώτην, επιστράτευσαν ατον. Απέσ' ση Κρωμ' άντρας  ιμ' και κάποιος κι άλλο εφάϊσαν τον τσιανταρμάν (σ.σ. χωροφύλακα)   ντ' ερίαζεν ατ'ς κι εξέβαν ση Σαντάν όθεν έσανε οι αντάρται.
Επήεν εύρεν τη μάνας ιμ' την αδελφήν, τη Πηλιάβας τη Νάζης την μάναν, σοι Πιστοφάντων, εκάτσεν ολίγον με τ'εκείνεν κι επεκεί εύρεν τ'αντάρτας.
Έναν βραδύν εσάρεψαν το σπίτ'ν εμουν οι τσιαρνταμάδες. Έγκανε με τ'εκείνους και το μουχτάρ(σ.σ.  πρόεδρο) τη χωρί.. Τούρκος, άμα καλός άνθρωπος... Εντώκαν την πόρταν. Ο πεθερό μ' γέρος έτονε. "Στάθιε , ογώ είμαι, άνοιξον" είπεν ο μουχτάρτς. Ενοίξαμε κι εσέβαν απέσ'. Αλλ'επήαν σο μαντρίν, αλλ'εγομώθανε σα ταβάνια,αραεύνε τον άντρα μ'. Ετάραξαν , ετάραξαν κι επεκεί ερχίνεσαν να κρούνε τον πεθερό μ'. Ντώσιμον σο σκότωμαν!
"Φέρεν το παιδί 'σ'" έλεγαν ατον κι εντούναν.
"Το παιδί μ' εδέκα ατον στρατιώτην"είπεν ατ'ς,"που να ευρίκω και φερ'ατον;"Επεκεί εφέκαν τον πεθερό μ' κι επίασαν εμέν'. Εμέν'με το χερ'κι εντώκαν, με το τσιπούχ' την μαρτινί εντούνανε απαγκέσ' σ' ωμία.
"Φέρεν τον άντρα σ'!"
Είπεν ατ'ς ο μουχτάρτς:
"Σταματέστεν,αβούτο με το ντώσιμον κι γίνεται. Ας δίγομ' ατ'ς κάμποσα ημέρας διορίαν κι ας αραεύνε και φέρν' ν'ατον". Που θα αραευομ'ατον! Εμείς ση Γεμουράν κι εκείνος ση Σαντάν! 


Εκείνα τα ημέρας έναν παιδίν ας ση γειτονίαν εμουν ,απ'εκείνα που επήανε στρατιώτ' με τον άντρα μ', έστειλεν ας σ' Ερζερούμ γράμμαν σ' οσπίτ' ν αθε. "Ο Στύλον έφυεν",  λέει,"ας ση Κρωμ' απο 'πεσ' κι εξέβεν ση Σαντάν". Επαίραμε εκείνο το γράμμα κι επήγαμε, ο πεθερό μ' κι ογώ, σο φυλάκιον, έδειξαμ'ατο και είπα ματ' ς: "Αχα! Ααα το γράμμαν,δε' άτ'επάρτε ατον!"
Αετσ'πα εφέκανε μας κι άλλο κι εντώκαν εμάς. Ατώρα ο Στύλον εν'με τ' αντάρτας κι ογώ είμαι με τα πεθερ'κα μ'. Ένα ημέραν ερθεν η διαταή. Θα ίνεται ανταλλαή, θα φεύομε. Τ'οσπίτια 'μουν γομάτα πράγματα-θάματα, τα χτήνια 'μουν σο μαντρίν κι εμείς θα φεύομε!Εσέγκα απέσ' σ' έναν καλάθ' το μωρό μ' εσέγκα και κατ' λώμματα κι εφορτώθα 'το.
Η πεθερά μ' πα έδεσεν ση ράχια ατ'ς δυο παπλώματα και εκατήβαμε την νύχταν σην Τραπεζούνταν,ση Μήτονος τη Γιαννίτσονος. Έτον ο έμπορας εμουν, εγόραζεν τα μήλα, τα φασούλια και τα λεφτοκάρια 'μουν κι εγνώριζε μας. Δεκαπέντε ημέρας μιαν εκάτσαμε εκεί απέσ'. Επεκεί εξέβαμε σο παπόρ'. Εκούντανε ο εις τον άλλον, ποίος έβγαινεν απάν' πρώτος, γιαμ απομένομε οπίσ'.
Ντο να εποίναμε , φόβος έτονε! Όνταν εχπάστεν το παπόρ' τ'όνεμαν αθε πα κι θυμούμαι , έναν παλέν- παλέν αφορισμένον παπόρ έτονε. Ετέρεσα οπίσ'τα ραχία και είπα:
"Ν'αναθεμα σας ,ας φεύω μοναχόν κι ας πάγω χάμαι ση θάλασσαν". Ο Πεθερό μ' πα είπεν:  Ε!!!  μαύρα ραχιόπα,που είσ'νε!" Έξερεν ντο κι θα ελεπειάτα άλλο, είχεν και τον γιον ατ' σ'αντάρτικα....

 Ατα όλια ήνταν το 1924 τη χρονίας.
Σα 24 ώρας έφτασαμε σην Π'ολιν, σο λιμάν'. Αμάν έσυρανε τη σημαία:Καραντίνα!Κάθεται το παπόρ' 18 ημέρας. Κι πάει άλλο να κοβαλεί, είχεν εμάς. Επεκεί εποίκανε μας αχταρμάν κι εκοβάλεσανε 'μας απάν'σ'έναν βουλιαγμένο παπόρ'που έστεκεν εκαικά.
Κάμποσα ημέρας εκάτσαμε κι εκεί απάν' πα και το παπόρ'ντο έγκε μας εκλώστεν οπίσ'να  φερ'αλλτς. 

Εκαικά σο βουλιαγμένον το παπόρ ντο λέγω, επέθανεν το μωρό μ'. Τ'Αε Βαρβάρας την ημέραν έτονε,καμμίαν κι ανάσπαλλ'ατο. Επαίρα 'το σην εγκάλια μ' κι ας σα σκάλας κιαν' εξέβα απαν'. Εθέκα 'το απάν'σην κιβέρταν κι εσκέπασα 'το με τη φοτά 'μ.
Θα έρχουτον το παπόρ π'επαίρνεν τ'αποθαμέντς. Εξ νομάτ'εθαρρώ έσανε εκείνο την ημέραν. Αρ' έρθεν το "μοτόρ"ας σην Κωνσταντινούπολην, επαίρεν ατ'ς κι επήαν εχάθανε. Έδεσαν σα χέρια και σα ποδάρια 'τουν κατ'  σίδερα όσον τη πέσκονος τα πορία,για να βαρύν'νε κι έσυρναν ατ'ς ση θάλασσαν.
Επεκεί έγκανε μας σην Τούζλαν σην Κωνσταντινούπολην σ'εξ το μέρος Έσαν καν τρία οσπίτια άμον φυλάκια, κατ' θα έτονε εκεί. Απέσ' ση μερσιάν, άμα η θάλασσα πα σουμά. Εκαικά ευκαίρωσαν το παπόρ'. Τα πεθερ'κα μ' ερρώστεσαν ας σον Τύφον. Ο πεθερό μ' επέθανεν εκειαπέσ'.
Την πεθερά μ' πα, πολλά κι επήεν, έρθαν επαίραν ατεν κι επήαν σο Νοσοκομειον σην Πόλιν. Είχεν μετ' εκείνεν 'κι έναν αδερφόπον μικρόν, δώδεκα χρονών. Επέμ'νεν μετ' εμέν και είχα 'το άμον συντροφόπον. 
Σην Τούζλαν εκάτσαμε 40 ημέρας. Άμα έρχουσαν ας σην Κωνσταντινούπολη κι εφέρνανε μας τρόφιμα.Εδίναμε 'μας ψωμία, ζάχαρην, κακάο..Ο Ιασωνιδης -έεις άτον ακουστόν;-πολλά ενδιαφέρκουτον για τοι πρόσφυγας.

Ατώρα οι Τούρκ', οι φύλακες , ερχίνεσανε να πειράζ'νε τα κορτσόπα. Τ'εμετέρ' πα έγραψαν ένα γράμμαν τον Ιασωνίδην: "αδακά άλλο κι ΄ίνεται, οι Τουρκ' ερχίνεσαν  να απλών'νε χερ'" εσέγκαν ατο απέσ'  σο βρακόπον εινός κοριτσί εξ χρονών-εκείνο άρρωστον κι έτονε,'δεν κι έτονε, ψέμματα εποίκανε- κι έστειλαν ατο σην Πόλιν με το μοτοράκι ντο εκοβάλνεν τα τρόφιμα, τεάμ θα πάει σο νοσοκομείον.
Αετς πα έναν ημέραν έρθεν έναν παπόρ' να παιρ' μας. Εκάτσαμε απάν και εξέβαμε ίσα ση Θεσσαλονίκη.

Ση Θεσσαλονίκη εκάτσαμε 24 ώρας κι επεκεί έκλωσαν εμάς   σο Μακρόνησον. Σο Μακρόνησον εκάτσαμε 44 ημέρας. Όνταν επήαμε,εύραμ' εκεί τη Κοτσού την Ελένε και τη Πηλιά τον Παντελή και άλλτς πα. Ατοίν κι άλλο εμπροστά έρθαν απ 'εμάς, άλλο παπόρ' έγκεν ατ'ς.

Αλλομίαν, είδε με η θεία μ' τη Κοτσού η Ελένε. Είπα 'τεν: -"Θεία λελεύω 'σεν ντο θα ίνουμαι , ντο θα εφτάγω αδακά μοναχέσα". Ας σα τέλια αφ'κά -κ' εσ' , έκλεψε με. Εκείνο το μωρόν πα είχα με τ'εμέν. Αρ'επέρε 'μας ας σα τέλια αφ'κά-κ' εσ' και επήγαμε σ'αλήγορον την καραντίναν ντο θα εσκούτον επ'εκεί. Αν κι εν', κι άλλο πολλά θα εκάθουμες.
Αρ' έρθεν απ' εκαικά το παπόρ , επαίρε μας και μετ' εκείνο εντάμαν έρθαμε σο Καραμπουρνάκι.* Εξέγκανε 'μας εκαικά. Λεγ'νε θα διγ'νε χωράφια κι ατείν που εχ'νε οικογένειας θα πάγ'νε σα χωρία. Ογώ πα επέμ'να εκεί απέσ'  μετ' εκείνο το χάταλον. Είνας γαρή ας ση Τσακαλάντων-η Μυρίκα, τ' Αντών' τ' Αριστείδη η μάνα-ενεμένεν τη θυγατέραν ατ'ς ας σην Τουρκίαν.Όνταν έρθεν το παπόρ και ευκαίρωσεν ατ'ς, εσούμωσεν κι εκούζ'νεν:-"Ειρήνη! Τσακαλέτ'σα Ειρήνη! Τσακαλετ'σα Ειρήνη!" Τσακαλέτ'σσα  άμον ντο είπεν, έτρεξα ογώ εκαικά:"Θεία Μυρίκα λελεύω'σε"(εγνώριζ'ατεν ας ση Σαντά,"θεία έπαρ'με απ'αδαπέσ' και ότι θελτς ποίσο με, δος με κάπου κ' έσ' δούλαν. Απ'αδά κα έπαρ' με ,ατείν θα πάγ'νε 'σα χωρία και γω ντο θα εφτάγω!"Εκείνε πα είπεν:Γιαβρί μ' αβούτο κι εν' άμον την Τραπεζούνταν να εξέρω ντο οικογενείας ειν'. Ογώ πα δύο χρόνια εν ας έρθα αδά και καν' ναν κι εγνωρίζω. Κι εσύ πα νέϊσσα που θα δίγω σε. Άμα, τη πεθεράς-ισ αδελφή εν'  σον Λαχανά, θα λέγω το Γαράϊλαν' το Γερίκαν κι έρται παίρ' τσεν". Αετσ'πα επήεν'   σ' οσπίτ 'και λέει τη συννύφ'σσαν ατ'ς: "Είδα τη Βαρβάρας τη Μαρίκαν κι έκλαψεν κι ετσιούξ' ατο. Ας μενίουμε τον Γαράϊλαν, κι έρται παίρει άτεν".Ατέ πα λέει:-"Μώ σε ντο θα ευτάς τον Γαράϊλαν, αδελφός αθε , ο Κώστης, σο Βολοβότ εν'".Αρ' εμέντσανε τον Κώστην κι έρθεν επαίρε με.Ατώρα, ογώ είμαι σο Χαρμάνκιοϊ, σο στρατόπεδον. Έχω με τ’ εμέν’ κι ακείνο το χάταλον, τη πεθεράς ιμ’ τ’ αδερφόπον.Ένα ημέραν ακούω κούζ’νε: «Σαντέτ’σα Ειρήνη! Τσακαλέτ’σα Ειρήνη!». Λέγω, ατοίν γιατ’ εμέν’ έρθανε.Επήγα εύρατ’ς. Τερώ, δύ’ νομάτ’. Τον έναν έξερα τον ας ση Σαντάν, έτον Αβραάμ’ς, τη Λαμπίκονος τ’ Ασλάν’ αδερφός. Τσακαλέτες έτονε, εγνώρτσ’ στον. Με τ’ ατόν πα έν’ κι ένας φαντάρος.-«Μαρία», λέει με, «αβούτος εν’ αδερφό σ’»Έτον αδερφό μ’ ο Κώστης ο Χαχάμ’ς. Ατός όνταν έφυεν ση Ρουσίαν, ογώ ακόμαν σην κοιλίαν τη μάνας ιμ’ πα κι έμ’. Έρθεν ας ση Ρουσίαν σην Ελλάδαν κι εποίκεν τρία μήνας στρατιωτικόν, για τ’ ατό εφόρνεν στρατιωτικά. Έμαθεν ντο έρθα ας σην Τουρκίαν κι έρθεν να παίρ’ με.Αδερφό μ’, άμα ογώ κι εγνωρίζω ατον. Λέγω γιαμ έν’ ξένος κι εφτάγ’νε με έναν παγίδαν και πάγω χάμαι. Αρ’ εβασίστα σον Αβραάμ κι επήα με τ' ατόν.Επήεν  εκαλάτσεψεν το φύλακαν, π’ερίαζε μας. Είπεν ατον αέτσ κι αέτσ, ογώ πα φαντάρος είμαι. Θα παίρω την αδελφή μ' απ' αδαπέσ', ποίσον πως κι ελέπ'ς. Επεκαικά επαίρε μας - το χάταλον  πα επαίραμε- κι επήαμε ση θείας ιμ' τ' Αντών τη Μυρίκας έμναμε..Το πρωϊ επαίραμε το τρένον να έρχουμες σο χωρίον. Ας σο παράθυρον ετέρνα οξιωκά. Παντού ερημία. Και μιάρ’ κάτ’ έτον αβούτο τ’ αδακέσ’; Περισιανλούκ, καμμένον η Θεσσαλονίκη, τα τουβάρια μαύρα πίσσας, έναν μαγαζόπον μικρόν αδακά και έναν τεεε.... ακεκά ! Και μιάρ’ αέτσ’ έσανε τα χωρία;Αρ’ έφτασαμε σο Γαλλικόν. Ας’ σο Γαλλικόν έρθεν επαίρε μας ο Θεόφιλον τ’ Ασλάν με τ’έναν γάιδιαρον. Θα κοβαλούν την προίκα μ! Όνταν είδα τον, ησύχασα. Εγνώρτσ’ ατον, είπα «Δόξασι ο Θεός». Αρ’ εθέκαμε απάν’ τα τσιούλια μ’, ήντιαν είχαμε, κι έρθαμε αδαπάν’ ση Ραχμαλή.**
Ατού ση Ραχμαλή έτον τουρκικόν χωρίον. Εκάν είκοσ’ τριάντα οσπίτια. Ατώρα, ντο έσαν, πως εζήνανε, δεν χαπάρ κι έχω. Χωράφια πα πιλιά κι είχανε οργωμένα, άμον ατά ντο ένοιξαν τ’ εμετέρ’ αδαπάγκαικα. Αχά ένα κομματόπον χωραφόπον αδακά, αχά έναν ακεκά. Με τα γαϊδίρια. Νια βούδια είχανε και νια άλογα, γαϊδίρια είχαν.

Όνταν έρθα ογώ ση Ραχμαλήν, οι Τουρκά-ντ’ εκοβαλίουσαν, θα έφευανε. Αέτς’ πα καλά-καλά κι θυμούμ’ ατ’ς. Μίαν μόνον ένας Τούρκος έρθεν εκοβάλεσεν τα τουκάνια τ’, ντ’ ελώ-νιζαν, κι επή’εν ση Δρυμίκλαβαν***. Εκοβάλεσαν τα πράματά τουν όλια ση Δρυμίκλαβαν κι απεκεκά έφυαν.
Εκεί ση Ραχμαλήν έμες όλ’ μαζί. Τ’ έναν τ’ άλλο απάν’. Εμείς την κάμαρην ντο είχαμε, έσανε ο Κώστης και η γαρή ατ’. Επεκεί έρθα ’γώ με τ’ εκείνο το χάταλον. Το χάταλον εκράτεσαμ’ ατο ολίγα ημέρας κι επεκεί εσυντροφίασαμε κι εδέβασαμ’ ατο πλάν’, έστειλαμ’ ατο την αδερφήν αθε. Επεκεί έρθεν κι αδερφό μ’ ο Τράντον. Έγκεν ατον ο Μιλτιάδης ο Χριστοφορίδης. Έρθεν κι άλλο παπόρ’ κι ο Μιλτιάδης επήεν κάτιναν εράευεν. Ατό επήεν εμπροστάτ’ και είπεν ατον «Θείο ογώ καν’νάν κι έχω;». Είπεν ατον ο Μιλτιάδης «ο αδερφό σ’ σο Βολοβότ έν’, χάιτε». Επαίρεν ατο ο Μιλτιάδης κι έρθεν, ν’ αγιάζ’νε ταχωμόπα τ’.
Ατώρα θα ζούμε εκειαπάν’. Μετ’ ένα κορίτσ’ -Θαλεία έκουεν, έφυγαν απ’ αδακά κι επήαν σην Καστανέαν- επέγναμε σα πουρνάρια. Να έχπαναμ’ ατα πα κι εγροίκαναμε, ετσίμπιζαν τα χέρια ’μουν, εκάθουμες κα και έκλαιγαμε. Ετέρναμε αβούτο τ’ αδακέσ’ και έκλαιγαμε. Αμα, τη ψωμί κι έσυραμε. Εδίνε μας η κυβέρνηση, μίαν κοκκία, μίαν γάλαν, κάτ’ εδίνανε μας.
Την τσαμέν εποίκαν’ ατο σχολείον. Διάσκαλος πα έτον σιφτιάν ο Στάθιον, τη Χαρίλαος αδερφόν. Ο Τριανταφυλλίδης πα, που έφυεν σην Καστανέαν, εποίκεν κάμποσον καιρόν ατουκά. Εκκλησίαν πα εποίναμε απέσ’ σ’ οσπίτια. Ποπάν είχαμε τον Ποπα Αναστάσ’. Αβούτε η Χαριλάβα Ευρίκλη ατουπαν’ ση Ραχμαλήν επαίρεν τον Χαρίλαον. Τη Κουκουλιάταινας η μάνα, η Μαρία, χιόρα με τα τέσσερα κορτσόπα, εκρέμασεν σην κάμαρην έναν σιντόν’ κι εποίκεν κάμαρην κι εσέγκεν ατ’ς. Αρ’ αοίκα παντρείας εγίνουσαν. Αμπελί κλαδία ετύλιζαν κι εποίναν στέφανα να στεφανούνταν. Κάποιος έπαιζεν λύραν και από καμίαν εχόρευαν σην τσιαμέν κεκά. Ογώ κι επέγ’να ατότες. Άντραν κι είχα, πουθέν κι επέγ’να.
Εκάτσα με τ’ αδέρφια μ’ οχτώ μήνας, και σ’ οχτώ μήνας απάν’, όνταν εφέκανε τ’ αντάρτας, έρθεν κι άντρας ιμ’ με τον Ευκλείδην και τ’ ατουνούς. Ένα βραδήν έπεσαμε κα κι ακούγομε τακ..τακ. Κατ’ς κρούει σην πόρταν. Ανοίγομε την πόρταν και ελέπομε ο Στύλον κι αδερφό μ’ ο Γιωρίκας. Ενταμώθανε σην Τραπεζούνταν και οι δύος ατουν μαζί έρθανε ση Ραχμαλή. Κρούν’ σ’ Ασλάν’ τη Ματθαίονος την πόρταν. Ένοιξεν ο Ματθαίον. «Ούι ο Στύλον.. Ούι ο Γιωρίκας..». Επαίρεν ατ’ς κι έρθεν σ’ εμέτερον την πόρταν, σ’ αδερφού μ’. Όντας είδαμ’ ατ’ς, εχπαράγαμε.
Επεκεί ερχίνεσαμε τη γεωργίαν. Ακόμαν διανομή κι ε’έντονε. Εσπείρναμε απ’ έναν κομματόπον απ’ αδά και π’ ακεί. Ο παππούς, τ’ εμόν άντρας, έξερεν να οργών’. Γεμουρέτες έτονε. Ο Γερίκας, αδερφό μ’, κι έξερεν. Σαντέτες έτονε. Ας ση Ρουσίαν όσοι έρθανε, ζατί κι έξεραν. Ας σην Τουρκίαν πα που έρθαν, από χαϊβάνια κι έξεραν. Εγόσευαν ανάποδα τα βούδια, εκείνα εκείσαν κα κι ατοίν εντούναν κι εσκότωναν ατα να σ’κούνταν. Ένα ημέραν ο Κώστης αδερφό μ’ έγκεν το κάρον, εφόρτωσαμ’ ατο καλαμπούκια και πάμε ση Ραχμαλή.
Δυ' νομάτ’ Τουρμουλήδες (σ.σ. Δρυμιώτες)-ο ένας ηλικιωμένος, ο άλλος νέος, με τα στρατιωτικά- θερίζ’νε με την κερεντήν. Ο Κώστης ση Ρουσίαν έτονε, κι έξερεν ας σα κάρα κι ας σα αοίκα, κι όπως επέ’γνεν με το κάρον, εκατακιφαλιάεν κι ερούξεν απέσ’ σο ποτάμ’ με τα βούδια εντάμαν. Έτρεξαν οι Τουρμουλήδες, έσκωσαν τα βούδια κι εσέγκαν ατα σο ζυγόν ατουν.
Αρ’ απ’ ολίγον ολίγον έμαθαμε. Ετσαράπιζαμε, πασκίμ ντο κάτ’ εποίναμε! Κι άλλο αργώς εποίκανε διανομήν, επαίραμε και την Καμάραν.
Εδέκανε μας αδακά αβούτο το μέρος. Τ’ εμετέρ εποίκανε επιτροπήν πέντε-έξ' άτομα, ο Τσιαχμάχ’ς, αδερφό μ’ ο Κώστης, οι Θεοφρονάντ. Εκλώστανε όλια τα χωρία. Σα Γιαννιτσά πα επήανε, ση Βέροιαν πα επήανε, σου Γιδά**** πα επήανε. Σ’ όλια πα επήανε κι έναν μέρος κι εγάπεσαν’ να σκούνταν’ και πάγ’νε εκεκά, αμόν ντο έφυαν οι άλλ’ κι επήαν σην Καστανέαν. Όλ’ έφυαν και μόνον οι παλαλοί επέμ’νανε αδαπάν ! Ας όλεν καλλίον αβούτο εγάπεσαν, ση Σαλονίκην σουμά έτον.
Ο Μαυρόπουλον εποίκεν τη ρυμοτόμησην. Εχάραξεν τα οικόπεδα. Επεκεί εδέκεν η κυβέρνηση διαταή θα χτίζομε οσπίτια. 
Σιφτιάν έγκανε τούβλα άψετα. Τ’ ημσόν το χωρίον και παραπάν’ εχτίεν με τ’ εκείνα τα τούβλα τ’ άψετα. Καλυβόπα, μικρά οσπιτόπα... άμον τ’ εμόν τ’ οσπίτ’. Κι επεκεί έκλωσαν ατο σα πετόνια. Έγκανε πετόνια , έξξιανε τσιμέντα, ξυλείας. Αποθηκάριος έτον ο Ματσίκον.
Άντρας ιμ’ κι ο πασιά μ’ ο Γιωρίκας έξυπνοι έσανε. Είπαν θα ίνεται χωρίον. Έρθαν, εκλώ-σταν, είδαν όλεν αβούτο τ’ αδακέσ’. Ακειαπάν’ σην άκραν θα πάμε, είπαν, να επορούμε κι εφτάμε γουρούνια, κοσσάρια... Αρ’ επήγαν έχτσαν εκεί σην άκραν. Ογώ όνταν έρθα ση Ραχμαλή ο Βαβούλτς Ισαάκ’ς εποίνεν καπνά αδά σο ποτάμ’ απέσ’, σα γουμιάρια τα μέρια. Ο Κώστης πα είπεν ατον -με τη γυναίκαν ατ’, την Βαβουλίναν την Ευρίκλην, συγγενοί έμες- Ισαάκ, αν θέλτς ας έρται η Μαρία μετ’ εσέν’ δουλεύ’ σα καπνά και δεις ατεν έναν μεροκάμματον. Ας έρται, είπεν ατον εκείνος, άμα όνταν πουλώ τα καπνά θα πληρών’ ατεν. Επήγα εδούλεψα με τον Βαβούλ’ κι επεκεί, προτού πουλίουνταν τα καπνά, έρθεν ο Στύλον ας σην Τουρκίαν. Αέτσ’ πα είχα τα ημεροκάμματα μ’ σο Βαβούλ’ απάν’.
Ο Βαβούλτς είχεν άλογον με το σιαμιάρ’. Επαίραμε τ’ άλογον κι εκοβάλεσεν ο Στύλον πέτρας ας σο ποτάμ’ και τη Κωτσού Ισαάκ’ς έχτσεν τα θεμέλια ’μουν. Γιατ’ εκείνο τ’ οσπι-τόπον εμουν στέκ’ αέτσ’ ψηλά. Εποίκαμε τα θεμέλια έναν έμορφα κι επεκεί, ας σα θεμέλια κι απάν’, θα χτίζομε με τα πλιθία. Ατότες έρθεν η διαταή, θα χτίζ’ η κυβέρνηση οσπίτια. Έγκανε ξύλα, κεραμίδια, ασ’ όλια. Αρ’ επεκεί κι υστερνά εχάλασεν το σχέδιον ντο εποίκαμε εμείς, κι εποίκαμ’ ατο κυβερνητικόν σχέδιον.

Αέτσ’ εχτίγαν τ’ οσπίτια. Σην αυλήν τη σχολείονος πα έχτ’σανε με τα πλιθία έναν τρανόν, άμον σχολείον. Ατό είχαμε σχολείον πα κι εκκλησίαν πα.
Ατώρα θα χτίζομε τογρίν σχολείον. Σιφτιάν έχτσαμε τ’ αφκά το πάτωμα. Αγούρ’ εσύρναν λαγούμια, άλλ’ ετσάκωναν’ κι άλλ’ εφόρτωνανε τοι γυναίκς’. Εμείς οι γυναίκ’ με τα σιαμιά-ρια σα ράχιας εμουν εκοβάλναμε τα πέτρας ασο Καρτάσιον σο χωρίον για να χτίζ’νε . Μα-στόρ’ πα έσαν ο Στέφανον, ο Πηλιάς, τη Κωτσού Ισαάκ’ς, ο Διογένης...Επεκεί κι ύστερα ερχίνεσαμε να χτίζομε την εκκλησίαν.
Αρ’αέτσ’ έχτσαμε το χωρίον. Για τ’ ατό πονώ ατο ατόσον πολλά. Ακόμαν πονεί η ράχια μ’ ασα πέτρας ντ’ εκοβάλναμε ας σο Καρτάσιον. Για τ’ ατό λέγω σας πάντα: τερέστεν και κάτ’ ποίστεν για τ’ αβούτο το χωρίον. Το χωρίον και τ’ ομμάτια σουν!

ΠΗΓΗ: SANTEOS

Εδώ όσοι χρειαστούν να χρησιμοποιήσουν ΠΟΝΤΙΑΚΟ ΛΕΞΙΚΟ

*Καραμπουρνάκι:Καλαμαριά
**Ραχμαλή:
Αντιγόνη (Ραχμανλή)-Antigoni (Rahmanli)
Μετονομασία 1927-Προσφυγικό χωριό
Εγκαταστάθηκαν 18 οικογένειες προσφύγων (62 άτομα)
19/03/1961 Ο οικισμός καταργείται και χτίζεται,νέο χωριό πιο κάτω,η Νέα Σάντα...
***Δρυμίγκλαβα:Δρυμός ,Ωραιοκάστρου,Θεσσαλονίκη
****Γιδάς:Αλεξάνδρεια Ημαθίας




ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ... " Μαρτυρία της Μαρίας Κων/νίδου (Στυλάβας) "

Κυριακή 18 Αυγούστου 2013

Καλλιόπη Μακρίδου από την Ινέπολη....

Γεννήθηκα το  Μάιο του 1907 στη Μικρά Ασία στο Ατσίτενο της Ινέπολης. Γονείς μου ήταν ο Παρασκευάς  Γιαννόγλου και η Δέσποινα Σπανοπούλου.  Ημασταν τέσσερα παιδιά. Τα δύο, ένα αγόρι και ένα κορίτσι, ήταν από τον πρώτο γάμο του πατέρα μου και τα άλλα δύο κορίτσια από τον δεύτερο γάμο του. Μέχρι τα πέντε  με έξι χρόνια μου, η ζωή μας ήταν καλή. Ημασταν  στην ίδια γειτονιά Τούρκοι και Έλληνες. Εγώ είχα και μια Τουρκάλα  φιλενάδα που ήμασταν  πολύ αγαπημένες.

Ώσπου πήραν τον πατέρα μου στρατιώτη και τον πήγαν μακριά στο Ερζουρούμ. Και μετά από λίγο καιρό πήραμε το μαύρο χαμπέρι ότι σκοτώθηκε.

Από τότε άρχισαν τα βάσανά μας.

Την αδελφή μου τη μεγάλη, τη Σταματούλα, την ζήτησε μία οικογένεια από την Κασταμονή, να δουλέψει σαν υπηρέτρια. ΄Υστερα έφυγε μαζί τους στην Αυστρία. Ο αδελφός μου παντρεύτηκε 18 χρονών και μετά από λίγο τον πήρανε στρατιώτη  και σκοτώθηκε.  Η μάνα μου δούλευε και προσπαθούσε να τα βγάλει πέρα και να μας ζήσει.

Μία ημέρα οι Τούρκοι στρατιώτες γύριζαν από σπίτι σε σπίτι και φώναζαν: «Ολοι έξω … να φύγετε … θα πάτε πολύ μακριά». Τι να κάνει η μάνα μου; παίρνει ό,τι μπορούσε (τρόφιμα και ρούχα), κλειδώνει το σπίτι και φεύγουμε. Ηταν χειμώνας … μας έβαλαν τα παιδιά και τους ηλικιωμένους στις βοϊδάμαξες (όσοι βέβαια χωρούσαν) και οι άλλοι περπατούσαν με τα πόδια … τύλιγαν με κουρέλια τα παπούτσια τους για να μην γλιστρούν στο χιόνι.

Έκανε πολύ κρύο … στο δρόμο από την ταλαιπωρία πέθαιναν κάνα δύο κάθε μέρα!!! Τους θάβαμε και συνεχίζαμε. Τα βράδια βρίσκαμε ένα χάνι και σταματούσαμε, ανάβαμε φωτιά να στεγνώσουν τα ρούχα μας, ξεκουραζόμαστε και όταν ξημέρωνε συνεχίζαμε την πορεία μας. Μετά από μερικά μερόνυχτα φτάσαμε στον τόπο που ήθελαν να μας πάνε, Τατάι το λέγανε. Εκεί είχε μερικές καλύβες, φτιάξαμε και άλλες και πέρασε ο χειμώνας. Το μέρος εκεί ήταν πεδιάδα και  εύφορο μέρος και όταν ήρθε η Ανοιξη, άνθισαν τα δέντρα, έκαναν φρούτα – πολλά φρούτα – φυτέψαμε καλαμπόκια, μαναβικά, είχαμε κότες και αρχίσαμε να βρίσκουμε τον τρόπο της ζωής.

Μετά από δύο – τρία χρόνια μας είπαν: «να τα μαζέψετε και να φύγετε … θα πάτε  πίσω στον τόπο σας», άντε πάλι … Παίρνει η μάνα μου μία βοϊδάμαξα, τη φορτώνει με ό,τι είχαμε και πάλι ξανά πορεία. Ευτυχώς έκανε καλό καιρό ... δεν ήταν χειμώνας. Μετά από μερικά μερόνυχτα φτάσαμε στα σπίτια μας. Τα βρήκαμε με τις πόρτες σπασμένες και δεν υπήρχε ούτε ένα κουρέλι μέσα. Πολλά σπίτια δεν είχαν ούτε σκεπή. Αρχίσαμε να τα διορθώνουμε  και να ξαναβρίσκουμε το ρυθμό της ζωής μας.

Και ένα πρωί, ήταν γιορτή - ημέρα της Αναλήψεως, ακούμε τον τελάλη να φωνάζει «όλοι να μαζευτείτε στον ποταμό Κίτσαη … θα γυρίσουμε στα σπίτια και όποιον βρούμε μέσα θα τον σκοτώσουμε». Η μάνα μου παίρνει εμένα και την αδελφή μου και πάμε στο ποτάμι. Ηταν αρκετά μακριά από το σπίτι μας. Εκεί βρήκαμε πολύ κόσμο, βάλανε από τη μια όχθη του ποταμιού τον κόσμο και από την άλλη όχθη ήταν στρατιώτες με τα όπλα στραμμένα προς τα εμάς.

Περιμέναμε με αγωνία. Ρώτησα εγώ «γιατί μας φέρανε εδώ;» μου απαντούν «για να μας σκοτώσουν» ρωτάω ξανά «γιατί;;;» μου απαντούν «γιατί η Ελλάδα κήρυξε τον πόλεμο στην Τουρκία».

Αρχισαν τα κανόνια από τα πλοία να ακούγονται που έριχναν κανονιές από τη θάλασσα προς το βουνό. Περιμέναμε με αγωνία τι θα γίνει.

Ξαφνικά ακούμε ένα ποδοβολητό αλόγου και έναν καβαλάρη να φωνάζει δυνατά «Διαταγή, σταματήστε μην πειράξετε κανέναν γιατί αλίμονό μας».

Ηταν απόγευμα, μας λένε «να πάτε στα σπίτια σας και να μην βγείτε έξω, ούτε να ανάψετε φώτα». Την άλλη μέρα το πρωί μαθαίνουμε ότι την ώρα που έφευγε ο κόσμος από το ποτάμι οι Τούρκοι στα κρυφά σκότωσαν κάποιους.
Τον παπα-Διονύση Αλεξιάδη,
Τον Βασίλη Σπανόπουλο
Τον Δημήτρη Σπανούδη
Την Παρασκευή Λαμπρίδου
Την Σμαράγδα Αλεξιάδου
Τη Σοφία Αλεξιάδου
Τη  Σουλτάνα Κελεγκουρίδου 

Αρχίσαμε και πάλι να βρίσκουμε το ρυθμό της ζωής μας. Η μάνα μου δούλευε στο λιμάνι και σιγά σιγά φτιάξαμε το νοικοκυριό μας. Πέρασαν δύο τρία χρόνια και άντε πάλι … ένα πρωί χτυπούσαν οι τούρκοι άγρια τις πόρτες και φώναζαν «Εξω όλοι να φύγετε, να πάτε στην Ελλάδα. Τι να κάνουμε;;; παίρνουμε ό,τι ρούχα μπορούσαμε και φεύγουμε.  Μας βάζουν σπρώχνοντας στο καράβι μας ψάχνανε και ό,τι χρυσά  και λεφτά είχαμε μας τα παίρνανε και να φορούσαμε σκουλαρίκια τα τραβούσανε και κόβανε τα αυτιά. Ητανε μία Ινεπολίτισσα. Η Θεοδώρα η κόρη της Καμάλας τη λέγανε. Τα αυτιά της ήταν κομμένα από το τράβηγμα για να της πάρουν τα σκουλαρίκια.

Ταξιδεύοντας το καράβι έκανε στάση σε δύο τρία νησιά και άφηνε κόσμο. Εμάς μας πήγανε στη Θεσσαλονίκη. Μας βάλανε σε φορτηγά αυτοκίνητα και πήγαμε στο Αμύνταιο. Εκεί καθήσαμε να ξεκουραστούμε. Όταν σηκωθήκαμε να φύγουμε πάει να σηκωθεί η μάνα μου και πέφτει κάτω και πεθαίνει. «Τι θα κάνετε;» μας λένε «θα έρθετε μαζί μας ή θα μείνετε εδώ;» Πού να μείνουμε … στην ερημιά;;; Αφήνουμε τη μάνα μας στη μέση του δρόμου και φύγαμε μαζί με τους άλλους. Φτάσαμε στην Ξηρολίμνη. Μας βάλανε όλους σε ένα σχολείο. Ξυπνάω ένα πρωί και βλέπω την αδελφή μου δίπλα μου πεθαμένη.

Μετά άρχισαν να δίνουν στον κόσμο σπίτια και λίγοι - λίγοι έφευγαν από το σχολείο. Εγώ έμεινα μοναχή μου, πού να πάω; Βγήκα στον δρόμο πήγα σε ένα σπίτι τους ζήτησα λίγο ψωμί και μου έδωσαν. Το βράδυ βρήκα ένα σταύλο, είχε αγελάδες μέσα, είδα ότι ήτανε δεμένες. Μπήκα μέσα. πήγα σε μια γωνιά και κοιμήθηκα. Το πρωί ήρθε μια γυναίκα να ταϊσει  τις αγελάδες και με ρωτάει «τι κάνεις εσύ εδώ; Δεν έχεις οικογένεια; »  της λέω «όχι» μου λέει «έρχεσαι μαζί μου στο σπίτι;» της λέω «έρχομαι». Πάμε στο σπίτι της και λέει στον άντρα της (Ηλία Αβραμίδη τον έλεγαν και τη γυναίκα του Ανατολή, ήταν Πόντιοι πρόσφυγες) « Να το κρατήσουμε αυτό το κορίτσι μαζί μας;; δεν έχει κανένα συγγενή». Αυτός πρόθυμος απαντά «να το κρατήσουμε». Τους έλεγα θείο και θεία, με αγαπούσαν πολύ, περνούσα καλά μαζί τους, ήθελαν να με υιοθετήσουν.

Μια μέρα ήρθε η αδελφή μου η Σταματούλα από την Αυστρία στην Ξηρολίμνη. Μόλις την είδα χάρηκα και μου λέει «Ηρθα να σε πάρω να πάμε στην Αθήνα». Στεναχωρέθηκα που θα άφηνα το θείο και τη θεία μου και εκείνοι έκλαιγαν που έφευγα. Ηρθαμε στην Αθήνα, πήγαμε σε ένα σπίτι με την αδελφή μου, στο σπίτι της αδελφής του τότε υπουργού Δοξιάδη, (την έλεγαν Φρόσω Νικολαϊδου),  για να τη βοηθάω στις δουλειές του σπιτιού. Μόλις με είδε με καλοδέχτηκε, με αγαπούσε και περνούσα πολύ καλά. Κάναμε πολύ συχνά το τραπέζι στον Πλαστήρα, το Βενιζέλο και πολλούς άλλους πολιτικούς. 

Μία μέρα με φωνάζει ο ξάδελφός μου και μου κάνει προξενιά έναν νέο τον Αντώνη το Μακρίδη, που ήταν ταμίας στο πρώτο Δ.Σ. του Σωματείου Ινεπολιτών. Το λέω στην κυρία Φρόσω και μου λέει «να τον φέρεις να τον γνωρίσουμε». Της άρεσε και αρραβωνιαστήκαμε. Η κυρία Φρόσω με βοήθησε για να γίνει ο γάμος, μου ψώνισε την προίκα μου, μου φέρθηκε σαν μάνα.

Έκανα τρία παιδιά,  τρία εγγόνια και έξι δισέγγονα.

Πηγή: homouniversalisgr.blogspot.gr
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ... " Καλλιόπη Μακρίδου από την Ινέπολη.... "

Τρίτη 13 Αυγούστου 2013

Από τήν Σαντά,στήν Ραχιά Ημαθίας




Ιστορία Ραχιάς
Νοτιοδυτικά της Βέροιας σε ύψος 400 μέτρων στους πρόποδες του Βερμίου είναι χτισμένη η Ράχη ή Ραχιά Ημαθίας,μεγάλο μέρος των κατοίκων της οποίας κατάγεται απο την Σαντά του Πόντου και συγκεκριμένα απο τις ενορίες Ζουρνατσιαντών και Πιστοφαντών.

Στις αρχές του 19ου αι. το χωριό ονομαζόταν Ριάχοβο και εκατοικείτο απο αρκετές οικογένειες γηγενών ελληνόφωνων Μακεδόνων.

Μετά την αποτυχία της επανάστασης της Νάουσας το 1822 το χωριό καταστράφηκε απο τις όρδες του Λουμπούτ πασά και όσοι από τους κατοίκους του γλίτωσαν απο το θάνατο,κατέφυγαν σε ορεινούς και απόμακρους οικισμούς της περιοχής,για να επιστρέψουν (ένα μικρό μέρος τους) μόλις το 1891.


Το 1916 οι Γάλλοι τοπογράφησαν το χωριό και τον επόμενο χρόνο άρχισε η κατασκευή των πρώτων σπιτιών του "Εποικισμού" ενόψει της εγκατάστασης Ποντίων προσφυγών απο το Κάρς της Ρωσίας,που είχαν αρχίσει την περίοδο αυτή να εγκαθίστανται στην Ελλάδα.

Πραγματικά το 1919 στις 16 υπάρχουσες οικογένειες των γηγενών προστέθηκαν 25 οικογένειες "Καρσλήδων",που μετά παραμονή τριών χρόνων αναχώρησαν (εκτός απο 4 οικογένειες που παρέμειναν) για την περιοχή της Πτολεμαϊδας.

Στις αρχές του 1924 εγκαταστάθηκαν στη Ραχιά 7 οικογένειες απο τα χωριά Κελκίτ και Γατράχ του Παϊπουρτ (Τσιαμουρλήδες) και 5 οικογένειες από την ευρύτερη περιοχή της Αργυρούπολης (Κιμισχαναλήδες).

Λίγες μέρες αργότερα ,στις 25 Οκτωβρίου,έφτασαν με κάρα και κατασκήνωσαν στην αυλή της εκκλησίας του Αγίου Αθανασίου 23 οικογένειες Σανταιών,ο αριθμός των οποίων διευρύνθηκε σημαντικά κατα τα επόμενα χρόνια,καθώς σε αυτές ήρθαν να προστεθούν και αρκετοί άλλοι Σανταίοι,που επέλεξαν τη Ραχιά σαν τόπο της οριστικής τους εγκατάστασης.

Αναλυτικά οι Σανταίοι που πρωτοεγκαταστάθηκαν στη Ραχιά Ημαθίας ηταν οι ακόλουθοι:










Το 1924
α.Απο την ενορία Ζουρνατσάντων:

 


1.Ακριβόπουλος Γεώργιος (Κάσπαρτς)με τα αδέλφια του Μιλτιάδη,Λεωνίδα και Χαράλαμπο.

2.Ακριβόπουλος Χαράλαμπος (τη Κοβούκ) με τη σύζυγο του Καλλιόπη και τον γιό του Ιωάννη.

3.Αλεξανδρίδης Κωνσταντίνος(Συρμενίτες) με τη σύζυγο του Ευδοκία(το γένος Ναρίδη).

4.Δαμιανίδης Αλέξανδρος με τα αδέλφια του Κωνσταντίνο και Μυροφόρα.

5.Δαμιανίδης Κοσμάς(Ματωμέντς) με τη σύζυγο του Ελένη,τα παιδιά του Κυριακή και θεόδωρο και τις ανεψιές του Άννα και Βικτώρια.

6.Δαμιανίδου Ναζή με τα παιδιά της Γεώργιο,Χριστοφόρο και Ελένη.

7.Καλαϊτζίδου Μυροφόρα με την κόρη της Ελπινίκη.

8.Ναρίδης Αριστοτέλης(ο Καντάρον) με την αδελφή του Μαρία.

9.Ναρίδου -Ασλανίδου Δέσποινα με τους γιούς της Δημήτριο και Ιωάννη.

10.Σολεϊμέζ Ιωάννης με τη σύζυγο του Κερεκή και τις κόρες του Αγγελή και Βαρβάρα.

11.Τσιλλιγγερίδης Ευστάθιος (Κιφούρτς) με τη συζυγό του Μαρία και τις κόρες του Ιφιγένεια και Καλλιόπη.

12.Τσιλλιγγερίδης Γεώργιος(Ατεσιόγλης)με τα αδέλφια του Μυροφόρα,Χαράλαμπο,Ιωάννη και Ηρακλή.

13.ΤσιλλιγγερίδηςΦίλιππος(Κιούρτος) με τη σύζυγο του Ελένη και την κόρη τους Όλγα.





















β. Από την ενορία Πιστοφάντων:
1.Βενετικίδης Ανέστης με τη σύζυγο του Ελένη (Κέκεκλη)

2.Γολιδόπουλος Ανέστης με τις αδελφές του Ελένη και Μαρία.

3.Πιστοφίδης Ευκλείδης με τη σύζυγο του Μαρία και τα παιδιά τους Χρήστο,Ανέστη και Κωνσταντίνο.

4.Πιστοφίδης Νικόλαος με τη σύζυγο του Ελένη και τα παιδιά τους Κυριακή ,Μαρία και Σωκράτη.

5.Πιστοφίδου Παρθένα με τον ανιψιό της Ιωάννη.

6.Πολιτίδης Χρήστος με τη μητέρα Ελένη και τις αδελφές του Ειρήνη και Όλγα.

7.Τσιαρτσή Ευθυμία με τα παιδιά τους Βικέντιο και Παρθένα.

8.Τσιαρτσή Χριστιανή(η Μακα) με τον αδελφό της Επαμεινώνδα.






















γ. Από την ενορία Πινιατάντων:
1.Ποταμόπουλος Γεώργιος με τη σύζυγο του Κερεκή και την κόρη τους Μαρία.

2.Ποταμοπούλου Ελένη με την κόρη τους Μαρίκα.

Το 1925:

1.Ακριβόπουλος Ιωάννης(Κασπάρτς) από την ενορία Ζουρνατσιάντων.

2.Βενετικίδης Ιωάννης με τη σύζυγο του Παρέσσα από την ενορία Πιστοφάντων(μέσω Τριανταφυλλιάς Σερρών).

Το 1929:

1.Ιωσηφίδου Παρθένα(η καθηγητάνα) από την ενορία Ζουρνατσιάντων(μέσω Βατούμ Ρωσίας)με τα παιδιά της Κωνσταντίνο,Νεοκλή,Αντιγόνη,Λέων και Πίνδαρο και την πεθερά της Σουμελά (παπαδιά).

2.Σαββίδης Λάζαρος από των Πιστοφάντων μέσω Αμάραντων Κιλκίς,με τη σύζυγο του Όλγα και την κόρη τους Ζωή.

Το 1930:

1.Πιστοφίδης Κοσμάς από την ενορία Πιστοφάντων μέσω Αγίου Χαραλάμπου Κιλκίς με τη μητέρα του Ελένη τη σύζυγο του Μαρία και τα παιδιά τους Γεώργιο και Ιωάννη.

2.Απαζίδης Ιωάννης από την ενορία των Πιστοφάντων-κάτοικος Σιάνας Γεμουράς (μέσω Αγίου Χαραλάμπου-Κιλκίς) τη σύζυγο του Σοφία και τις κόρες του Κυριακή και Ελπίδα.

Το 1931:

1.Κανταρίδου Παρθένα από την ενορία των Ζουρνατζάντων (μέσω Βατούμ) με τα παιδιά τους Αλέξανδρο και Δαμιανό.

Σήμερα από την ηρωική εκείνη εποχή ζουν στη Ράχη οι:

1.Δημήτριος Ασλανίδης-Αρίδας (98 χρονών).

2.Άννα Ασλανίδου (94 χρονών).

3.Λεωνίδας Ακριβόπουλος (94 χρονών).

4.Βικέντιος Τσιαρτσής (94 χρονών)

5.Ευανθία Γολιδοπούλου (90 χρονών).

Τέλος να σημειωθεί ότι από τη Ράχη της Ημαθίας κατάγονται ο γνωστός ιστορικός της Βέροιας και τέως βουλευτής Γεώργιος Χιονιδης,ο ηγούμενος της ΙΜ. Παναγίας Σουμελά αρχιμανδρίτης Παύλος Αποστολίδης(σ.σ. τώρα Μητροπολίτης Δράμας) και ο γνωστός Σανταιος λυράρης Μάντης Σαββίδης.


ΠΗΓΕΣ
Του Θανάση Ντουμανοπουλου(Μάης 2005)
Από την εφημερίδα της Νέας Σάντος(Τα Νέα).

basdra











ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ... " Από τήν Σαντά,στήν Ραχιά Ημαθίας "

Τετάρτη 1 Μαΐου 2013

Το χωριό Οχυρό Δράμας

Το χωριό Οχυρό Δράμας






Μεταφορά από το blog 
"Πόντος έν' άστρον φωτεινόν"
 τού Μαυρόπουλου Κ.







  


Το χωριό Οχυρό Δράμας βρίσκεται Βορειοδυτικά της Δράμας και σε απόσταση 40 χλμ. 
Παρ’ ότι  η περιοχή είχε απελευθερωθεί από το 1913 από τον οθωμανικό ζυγό, μέχρι το 1922 το Οχυρό κατοικούνταν από Τούρκους και Βουλγάρους σε δύο ξεχωριστούς μαχαλάδες. Στα βόρεια οι Βούλγαροι και στα νότια οι Τούρκοι. Στο Βουλγαρικό μαχαλά υπήρχε και η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου (κτισμένη περίπου το 1880) η οποία αποτελούσε τον ενοριακό ναό των νέων κατοίκων μέχρι το 1972 όταν αναγέρθηκε ο νέος ναός της Αγίας Τριάδας. Από το 1922 άρχισαν να καταφθάνουν οι πρώτοι πρόσφυγες εξαθλιωμένοι και ταλαιπωρημένοι με μόνο εφόδιο την ψυχή τους. Όλα τα υπάρχοντά τους έμειναν στην “πατρίδα”. Πολλοί εκτός από τις περιουσίες τους έχασαν και αγαπημένα πρόσωπα στο μακρύ δρόμο της προσφυγιάς. Πρώτος πρόσφυγας που έφτασε στο χωριό ήταν ο παπα-Τρύφων Τρυφωνίδης με την πρεσβυτέρα και τα μικρά τότε παιδιά του, από την Κεσσάνη της Ανατολικής Θράκης το έτος 1922. Μαζί του ήρθαν και μερικοί συντοπίτες του με τις οικογένειές τους.  Ακολούθησαν οικογένειες μικρασιατών από τις περιοχές της Ιωνίας, του Ικονίου, της Νικομήδειας, της Προύσας και άλλων παραθαλάσσιων περιοχών. Καθ’ όλη τη διάρκεια του 1923 κατέφθαναν οι πρόσφυγες από τον Πόντο κατά κύματα, εξαθλιωμένοι και εξουθενωμένοι από την πολύμηνη ταλαιπωρία στους δρόμους και  στις σκηνές. Ακολουθώντας τον ποιμενάρχη τους παπά-Δημήτρη Ξανθόπουλο φθάνει το μεγαλύτερο κύμα προσφύγων από την Κερασούντα και κυρίως από τα χωριά Μικρή Γάραλη και Γούσχα. Άλλο κύμα φτάνει από την περιοχή Τραπεζούντας, από τα χωριά Κανλικά, Κιθάραινα, Γαλίανα, Πλάτανα, κ.α. Μαζί τους οι Ιερομόναχοι Παρθένιος Νικηφορίδης και Δοσίθεος Αθανασιάδης ο γνωστός σε όλους “Διάκος”. Και τέλος φθάνουν στο χωριό το Φθινόπωρο του 1923 οι Σανταίοι. Το χωριό τότε αποτελούσε οικισμό και ονομαζόταν Λίσσα. Υπαγόταν στην τότε κοινότητα Ζυρνόβου (σημερινό Κάτω Νευροκόπι). Με την έλευση των προσφύγων έγινε κοινότητα και εξέλεξε  πρώτο κοινοτάρχη της τον Παναγιώτη Ποιμενίδη.  Οι κάτοικοι αρχίζουν να δουλεύουν τη γη με τσάπες και αλέτρια από την ανατολή μέχρι τη δύση του ηλίου. Παλεύουν όλο το χρόνο με τον καπνό σαν κύρια καλλιέργεια και κύρια πηγή εισοδήματος.  Άλλες καλλιέργειες ήταν το σιτάρι, το καλαμπόκι, η σίκαλη, τα ρεβύθια, κυρίως για κάλυψη των οικιακών αναγκών. Κάποιοι ασχολούνται με την κτηνοτροφία διατηρώντας κοπάδια με πρόβατα και κατσίκια. Όλες οι οικογένειες διατηρούν ζευγάρια με βόδια για το όργωμα των χωραφιών και μερικές αγελάδες για την παραγωγή γαλακτοκομικών προϊόντων για  κάλυψη ιδίων αναγκών. Το 1936 αρχίζουν στον υπερκείμενο λόφο του χωριού (ύψους 220 μ.) τα οχυρωματικά έργα της λεγόμενης γραμμής Μεταξά. Μέχρι τότε το χωριό ονομάζεται Λίσσα (λέξη βουλγαρική που σημαίνει “περίβλεπτος”, “καταφανής”). Και τότε γίνεται ανταλλαγή ονομάτων. Το οχυρό ονομάζεται Λίσσε και το χωριό παίρνει το όνομα Οχυρό. Πολλοί κάτοικοι εργάζονται στα οχυρωματικά έργα συμπληρώνοντας το εισόδημά τους. Πάνω που είχε καταλαγιάσει ο πόνος του ξεριζωμού από τις αλησμόνητες πατρίδες, όταν με πολύ κόπο  ξανάστησαν τα νοικοκυριά τους και ξεκίνησαν την νέα τους ζωή, ήρθε μια νέα συμφορά. 
Η κήρυξη του Β’ παγκοσμίου πολέμου, που τους οδήγησε πάλι στους δρόμους της προσφυγιάς. Το χωριό εκκενώθηκε γιατί ήταν σε εμπόλεμη περιοχή και οι κάτοικοι διασκορπίστηκαν αρχικά στα χωριά της Δράμας. Όταν κατέρρευσε το μέτωπο και υπογράφηκε η συνθήκη κατάληψης, οι κάτοικοι δεν μπορούσαν να γυρίσουν στο χωριό τους, στα σπίτια τους. Οι Βούλγαροι που πάντα είχαν τον πόθο να έχουν πρόσβαση στο Αιγαίο πέλαγος, τώρα πραγματοποιούσαν την μεγάλη τους επιθυμία. Οι Γερμανοί τους παραχώρησαν το τμήμα μεταξύ των ποταμών Νέστου και Στρυμόνα (δηλαδή τους νομούς Δράμας και Καβάλας) εις  ανταπόδωση της ελεύθερης και χωρίς καμία αντίσταση διέλευσής τους προς την Ελλάδα. Το χωριό εποικίστηκε από Βουλγάρους. Οι Βούλγαροι δεν έβλεπαν με καλό μάτι τους πρόσφυγες και έτσι οι περισσότεροι κατέφυγαν στα χωριά της Θεσσαλονίκης προκειμένου να προστατέψουν τις ζωές τους. Άρχισαν να επιστρέφουν  μετά την αποχώρηση των Βουλγάρων το 1945 για να βρουν τα σπίτια τους μόνο με τα ντουβάρια. Οι Βούλγαροι έποικοι αποχωρώντας ξήλωσαν και πήραν ακόμη και τα παράθυρα και τις πόρτες. Άντε πάλι απ’ την αρχή να στήσουν τα νοικοκυριά τους.
Κάθε χρόνο στις 6 Απριλίου πραγματοποιείται αναπαράσταση της μάχης των Οχυρών με παρουσία στρατιωτικών, πολιτικών και εκκλησιαστικών αρχών, και πλήθος κόσμου.
Η ζωή στο χωριό ήταν πολύ επίπονη. Όλο το χρόνο εργάζονταν και στις τσέπες τους δεν έμενε δραχμή. Έτσι άρχισε σιγά σιγά η εσωτερική μετανάστευση για να κορυφωθεί η ερήμωση του χωριού με τη μετανάστευση στη Γερμανία. Πριν μερικά χρόνια έκλεισε το νηπιαγωγείο και το δημοτικό σχολείο λόγω έλλειψης παιδιών. Τώρα ξαναλειτουργεί το δημοτικό, κυρίως με παιδιά των οικονομικών μεταναστών. Οι εναπομείναντες κάτοικοι άλλαξαν τις καλλιέργειες και ασχολούνται άλλοι με την πατατοπαραγωγή και άλλοι με την παραγωγή γάλακτος, διατηρώντας  μικρές και μεγάλες κτηνοτροφικές μονάδες, παράγοντας αγελαδινό, πρόβειο και κατσικίσιο γάλα. Οι παραγωγές αυξήθηκαν, και σ’ αυτό έχει συμβάλει σε μεγάλο βαθμό το φράγμα Λευκογείων που τροφοδοτεί με νερό όλο τον κάμπο Νευροκοπίου.
Στο Οχυρό δημιουργήθηκε πριν μερικά χρόνια με πρωτοβουλία του Χαράλαμπου Ξανθόπουλου (συνταξιούχου κλητήρα του χωριού και επί πολλά χρόνια διμοιρίτη της εθνοφυλακής) λαογραφικό και στρατιωτικό μουσείο. Πολλοί κάτοικοι προσφέρουν υλικό, τόσο φωτογραφικό όσο και παλιά σκεύη και εργαλεία. Αξίζει να το επισκεφθεί όποιος ενδιαφέρεται για την παράδοση. Στο Οχυρό υπάγονται τα εξωκλήσια της Αγίας Παρασκευής, και των Αγίων Θεοδώρων (αναγέρθηκε από τον Θεόδωρο και Ευστάθιο Τσεκερίδη), καθώς και το εικονοστάσι του Αγίου Κωνσταντίνου στην είσοδο του χωριού το οποίο κατασκεύασε ο Παντελής Τσιριπίδης. Παραπλεύρως κατασκεύασε κρήνη πάνω στην οποία χάραξε τη γνωστή ρήση του Ιουστινιανού “ΝΙΨΟΝ ΑΝΟΜΗΜΑΤΑ ΜΗ ΜΟΝΑΝ ΟΨΙΝ”. Καρκινική ρήση που διαβάζεται και από πίσω προς τα εμπρός. Επίσης επί του λόφου του οχυρού Λίσσε στο ύψος του δημοτικού σχολείου υπάρχει το εικονοστάσι του Αγίου Γεωργίου ψηλότερα και των Αγίων Αναργύρων χαμηλότερα. Στα όρια του Οχυρού με το Νευροκόπι βρίσκεται το εξωκλήσι της Αγίας Μαρίνας. Στη διασταύρωση της  οδού Νευροκοπίου-Δράμας με την οδό που οδηγεί στο Οχυρό, γνωστό και ως “τριανταοχτώ”, ο Χαράλαμπος Ξανθόπουλος κατασκεύασε το εικονοστάσι του Αγίου Χαράλαμπου.






Διατελέσαντες Πρόεδροι της κοινότητας Οχυρού Δράμας
1924-1928  Ποιμενίδης Παναγιώτης

1928-1932  Ποιμενίδης Χ”Παύλος του Παν.(Γιός του προηγουμένου)

1932-1936  Μαυρόπουλος Κων. Χρήστος

1936-1940  Μαυρόπουλος Κων. Χρήστος

1940-1941  Ποιμενίδης Παναγιώτης του Ιωάννη

1946-1950  Ερμείδης Γεώργιος

1950-1954  Μαυρόπουλος Κων. Χρήστος

1954-1958  Μαυρόπουλος Κων. Χρήστος

1958-1962  Μαυρόπουλος Κων. Χρήστος

1962-1964  Κούρογλου Γεώργιος (Συνεργασία με τον επόμενο)

1964-1966  Θεοδωρίδης Στυλιανός (Συνεργασία με τον προηγούμενο)

1966-1974  Ερμείδης Γεώργιος

1974-1978  Ακριβόπουλος Α. Κων/νος

1978-1982  Ακριβόπουλος Α. Κων/νος

1982-1986  Φουρνιάδης Νικόλαος

1986-1990  Καλαϊδόπουλος Ελευθέριος

1990-1994  Αθανασιάδης Μιχαήλ

1994-1998  Θεοδωρίδης Γεώργιος

1998-2002  Φυτόπουλος Ιωάν (πρόεδρος Τοπικού Συμβουλίου)

2002-2006  Πετρίδης Λάζαρος (πρόεδρος Τοπικού Συμβουλίου)

2006-2010  Κεντζίδης Ιωάννης (πρόεδρος Τοπικού Συμβουλίου)

2010-2013  Ποιμενίδης Αθανάσιος του Κυριάκου


ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ... " Το χωριό Οχυρό Δράμας "

Κυριακή 28 Απριλίου 2013

Απο το Χορτοκόπι της Ματσούκας,στό Χορτοκόπι της Καβάλας

                            Το Χορτοκόπι ανά τους αιώνας

Χορτοκόπι Καβάλας 21 Ιανουαρίου 2007
Σύντομη αναδρομή στην ιστορική πορεία 

του Χορτοκοπίου στον Πόντο
Του Σάββα Μαυρίδη
                                                                                Τό Χορτοκόπ'στήν Ματσούκα τού Πόντου ΕΔΩ

Χορτοκόπ’άνω καί κάτω-Yukarıköy

Το τοπωνύμιο Χορτοκόπι που φέρει χωριό του νομού Καβάλας και του οποίου σημερινοί κάτοικοι είστε εσείς, το συναντάμε σε γραπτό ιστορικό κείμενο, για πρώτη φορά, στη διάρκεια της εκστρατείας του Μελίκ, σουλτάνου του Ικονίου, εναντίον της Αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας στα 1223. Το κείμενο, μέσα από το οποίο αντλούμε την πληροφορία για την ύπαρξη του χωριού, είναι μια πραγματεία του Μητροπολίτη Τραπεζούντας Ιωσήφ Λαζαρόπουλου, η οποία αναφέρεται στα θαύματα του Προστάτη της πόλης Αγίου Ευγενίου, στην διάρκεια της βασιλείας του Ανδρόνικου Γίδου του Μεγάλου Κομνηνού. Το αυθεντικό κείμενο ανακάλυψε και δημοσίευσε πρώτος, στην νεώτερη εποχή, ο Jacob Philipp Fallmerayer στα 1840, στο έργο του Αυθεντικά κείμενα για την ιστορία της Αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας. Το χειρόγραφο δε, εντόπισε ο συγγραφέας στη Μονή Διονυσίου του Αγίου Όρους. Η φράση του κειμένου όπου πρωτοπαρουσιάζεται το τοπωνύμιο Χορτοκόπι είναι η εξής: Ο δε Κομνηνός βασιλεύς τον καλούμενον πολεμάρχην Θεόδωρον εν αυτώ τω στενώ ανωτέρω του Χορτοκοπίου μετά τινων ερρωμένων ανδρών περισκοπήσαι απέστειλεν (1). Μετάφραση: Ο Κομνηνός βασιλιάς έστειλε τον ανώτατο αρχηγό του στρατού Θεόδωρο με εκλεκτή ομάδα στα ίδια στενά πάνω από το Χορτοκόπι, για να παρακολουθήσουν την κατάσταση του εχθρικού στρατεύματος από κοντά (2). Μεταφράζοντας και σχολιάζοντας ο ομιλών αυτά τα αυθεντικά κείμενα για την ιστορία της Αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας για τον εκδοτικό Οίκο των Αδελφών Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 2002 και συναντώντας στο κείμενο το τοπωνύμιο αυτό, το έδειξα αμέσως στον Παναγιώτη Σελβιαρίδη, ο οποίος περιχαρής μου είπε αμέσως, αυτό πρέπει να το παρουσιάσουμε στο χωριό. Η ώρα λοιπόν ήλθε.
Προφανώς το όνομα Χορτοκόπι δεν δόθηκε στον τόπο αυτό στα 1223, αλλά προϋπήρχε σαφώς μερικά χρόνια νωρίτερα. Πόσα χρόνια; 10, 20, 50, 100, 200 κανείς δεν ξέρει. Tο τοπωνύμιο αυτό λοιπόν έχει ηλικία τουλάχιστον 800 χρόνων, αλλά μπορεί και 1000. Σε κάθε περίπτωση οι Χορτοκοπίτες έχουν κάθε δικαίωμα να είναι περήφανοι για το ιστορικό βάθος του ονόματος του χωριού τους.
Ο Περικλής Τριανταφυλλίδης, στα 1866, στο έργο του «Η εν Πόντω ελληνική φυλή ήτοι τα Ποντικά», γράφει τα εξής: Ο έτερος, ο προς δυσμάς βραχίων, ο σχηματίζων την εξαρχίαν Βαζελώνος, περιέχει πρώτον το Χορτοκόπιν, όπου επί υψηλής οφρύος φαίνονται τα ερείπια της θερινής διαμονής των αυτοκρατόρων Τραπεζούντος (3)…
Ο Σάββας Ιωαννίδης στα 1870, στο έργο του Ιστορία και Στατιστιστική Τραπεζούντος και της περί ταύτην χώρας, γράφει ότι ο δρόμος που οδηγεί προς το
Καρακαπάν περνά από το Χορτοκόπι (4). Ο ως άνω έγκυρος ιστορικός γνωρίζει το σιγίλιο του Λαζάρου και παραθέτει εκτεταμένα αποσπάσματα από αυτό (5).
Γεωγραφικά το Χορτοκόπι βρίσκεται 25 χλμ. νότια της Τραπεζούντας. Πολλές σημαντικές πληροφορίες για την κοινωνική ζωή και δράση αλλά και τα δεινά των Χορτοκοπιτών από τον 18ο έως τον 20ον αιώνα δημοσίευσε, από το χειρόγραφο του Ιωάννου Μαρνόπουλου, κατοίκου Χορτοκοπίου και καθηγητή του Φροντιστηρίου Τραπεζούντος, ο Λεωνίδας Αποστολίδης στο βιβλίο του «Άγνωστες σελίδες του Πόντου» (6). Στο βιβλίο του ο Λεωνίδας Αποστολίδης σκιαγραφεί σημαντικά γεγονότα και πρόσωπα του Χορτοκοπίου, όπως ο Χορτοκοπίτης Μαρνολευτέρτς ο οποίος μεταφέροντας τους φόρους της περιοχής στην Τραπεζούντα, δολοφονήθηκε και ληστεύθηκε στα 1827 από κάποιον εξωμότη. Άξιο αναφοράς είναι ότι ο παραπάνω πατριώτης προστάτευε μ’ αυτό την δράση τους Έλληνες αδελφούς (7) και δεν τους δυνάστευε όπως ίσχυε συχνά σε παρόμοιες περιπτώσεις με τους Κοτζαμπάσηδες στον ευρωπαϊκό ελλαδικό χώρο.
Ο Ν. Λαπαρίδης στο βιβλίο του «Η Ματσούκα του Πόντου» αναφέρει ότι στα 1858 Πρόεδρος της δημογεροντίας του Χορτοκοπίου ήταν ο Καρτεράς (8), απόγονοι του οποίου ζουν σήμερα στο Χορτοκόπι της Καβάλας. Ο ίδιος συγγραφέας, ο οποίος επίσης υπήρξε δημοδιδάσκαλος και κατάγονταν από την Ζάβερα της Ματσούκας, ανήκε στους πρόσφυγες της πρώτης γενιάς και προφανώς κατείχε πολλές προφορικές μαρτυρίας της περιοχής μας πληροφορεί ακόμη ότι το Χορτοκόπι ιδρύθηκε την εποχή της ρωμαϊκής κυριαρχίας χωρίς όμως να μας δίνει πηγές (9).
Ο Κωνσταντίνος Παπαμιχαλόπουλος γράφει στο έργο του «Περιήγησις εις τον Πόντον», στα 1903, ότι συναντά, στη διαδρομή από Βοσπόρου εις Τραπεζούντα, τον προπάππο του σημερινού Χορτοκοπίτη Παναγιώτη Σελβιαρίδη, Αδάμ Σελβιαρίδη, πάνω στο πλεούμενο και συνδιασκεδάζουν. Γράφει ο Παπαμιχαλόπουλος. Επί τη εκδηλώσει της επιθυμίας ημών, παίζει τις αυτών ιδιόρρυθμον όλως λύραν (κεμετζέ), έτερος δε άδει ιδιορρυθμότερον, κυρίως δε μονοτονώτατα. Προϊούσης της εκδηλώσεως της περιεργίας ημών, εις εκ των νεωτέρων χορεύει μόνος περίεργον, ιδία δε κοπιώδην χορόν, τον περίφημον παρ’ αυτοίς λαγκευτόν. Είτα προστίθεται και δεύτερος. Οι πρεσβύτεροι μένουσι σοβαροί και μόνον διασαφήσεις και πληροφορίας παρέχουσιν ημίν. Ήσαν δε ούτοι οι κ.κ. Ιωαν. Μπαρχαρίδης, Αδ. Σελβιαρίδης και Κ. Ι. Ευγενείδης. Αλλά επιτέλους και αυτοί προς χάριν ημών εγείρονται και χορεύουσι μετά ζέσεως. Άπαντα περίεργα και λύρα και άσμα και χορός (10).
Στα 1950, ο λογιώτατος δημοδιδάσκαλος του παλαιού και νέου Χορτοκοπίου Αντώνιος Παπαδόπουλος δημοσιεύει ένα μεστότατο ιστορικό άρθρο στο πρώτο χρόνο κυκλοφορίας της Ποντιακής Εστίας, από τον οποίο αντλούμε πρωτογενείς πηγές για τη ιστορία του Χορτοκοπίου στον Πόντο (11). Στον πρόλογο του άρθρου παρατίθεται μικρή εισαγωγή του Κρωμναίου ιατρού ανιστορητή της Παναγίας
Σουμελά στην Ελλάδα Φίλωνα Κτενίδη, ο οποίος εκφράζεται με κολακευτικότατα λόγια για το εμπεριστατωμένο άρθρο του διακεκριμένου Χορτοκοπίτη δημοδιδασκάλου.
 

  Προσφυγιά και εγκατάσταση στο όρος Παγγαίο το 1923           
                     και τέλος στον κάμπο (1952-1960)
Τό παλιό Χορτοκόπι ΕΔΩ

ΧΟΡΤΟΚΟΠΙ - ΤΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΣΤΟ ΠΑΛΙΟ ΧΩΡΙΟ

Το σημερινό Χορτοκόπι, που απέχει δεκαεπτά (17) χλμ. από την Καβάλα, ιδρύθηκε το 1923 από πρόσφυγες, πρώην κατοίκους του ιστορικού Χορτοκοπίου, αλλά και των χωριών Λιβερά, Καπίκιοι, Δανείαχα, Σκαλίτα, Χαμουρή, Πλάτανα (12), της περιοχής Ματσούκας. Πνευματική ηγεσία του χωριού, στην πρώτη αυτή περίοδο, υπήρξαν οι δύο λόγιοι δάσκαλοι του χωριού, που ήρθαν από την «πατρίδα», Αντώνιος Παπαδόπουλος και Αναστάσιος Χωλίδης, πρωτεργάτες της μόρφωσης των Χορτοκοπιτών και φορείς της συλλογικής ιστορικής μνήμης της αλησμόνητης πατρίδας. Με τα γραπτά τους αλλά και με την προφορική τους διδασκαλία, φρόντισαν
Παλιό Χορτοκόπι Καβάλας
ώστε η νέα μικρή κοινωνία να κρατήσει ζωντανή αυτήν τη μνήμη για την ιστορική πατρίδα και να την παραδώσει, επίσης ζωντανή, στις επόμενες γενιές.
Χαρακτηριστικό του χωριού είναι η διαχρονική διατήρηση μιας συγκροτημένης κοινωνίας της συνοχής. Συνέχισε, δηλαδή, τις ίδιες μορφές οργάνωσης και συμπεριφοράς, λόγω της φυσικής παρουσίας των ίδιων προσώπων και της καλλιέργειας των ίδιων συναισθημάτων, δοξασιών και κοινωνικών αξιών, με κορυφαία έκφραση την ανιστόρηση του ιερού ναού του Αγίου Ευγενίου, που σώζεται μέχρι και σήμερα, στο παλιό Χορτοκόπι, στο Παγγαίο, μνημείο ενθύμησης των γεγονότων του 1223, στα οποία ανατρέχουν οι Χορτοκοπίτες ανάγοντας σ’ αυτά την ιστορική τους συνείδηση και ταυτότητα.
Η λειτουργία του νέου χωριού στηρίχθηκε στον θεσμό της δημογεροντίας, θεσμός που γνώριζε άνθιση ήδη στον Πόντο και επαναδραστηριοποιήθηκε τώρα πάλι στο Παγγαίο. Η νέα μικρή κοινωνία έχασε μεν τον ιστορικό γεωγραφικό της χώρο, αλλά κράτησε αλώβητο τον πολιτισμό της και το μεταφύτεψε στη νέα πατρίδα, στη Μακεδονία.
Αιχμή αυτού του λαϊκού πολιτισμού είναι το δρώμενο των Μωμόγερων (τα «μωμοέρια»), με αρχαιοελληνικές διθυραμβικές καταβολές, στη διάρκεια των εορτών του Δωδεκαημέρου, όπου με το «τσιαντάι» «ελάσκουνταν τα μαχαλάδες» παραμονή Χριστουγέννων και «εκαλάντιζαν».
Πολύ σημαντικά επίσης είναι τα ταφικά έθιμα της δεύτερης ημέρας του Πάσχα, δηλαδή της επίσκεψης, με φαγοπότι και τραγούδια, στους τάφους των νεκρών συγγενών, με πανάρχαιες ρίζες κι αυτά, που συνεχίζονται μέχρι και σήμερα. Αποτελούν συνέχεια της τρίτης ημέρας των Ανθεστηρίων της αρχαίας Ελλάδας, που ήταν αφιερωμένη στους νεκρούς. 

Παλιό Χορτοκόπι Καβάλας

Παλιό Χορτοκόπι Καβάλας
Η πρώτη εγκατάσταση στην περιοχή της Ελευθερούπολης (Πράβι) – που, όπως αναφέρει ο ιστορικός Vasmer, ήταν οικισμός με Έλληνες και Τούρκους κατοίκους - γίνεται στο παλιό Χορτοκόπι που βρίσκεται στο όρος Παγγαίο και σε απόσταση 5 χλμ. βόρεια του σημερινού χωριού. Πρόκειται για το χωριό που έως το 1922 κατοικούνταν από Τούρκους και ονομαζόταν Δράνοβα. Εδώ ξεκίνησαν μια καινούργια ζωή με πολύ κόπο και μόχθο αλλά και με αδάμαστη θέληση. Η επιλογή της τοποθεσίας στηρίχθηκε κυρίως στα άφθονα νερά, στα πυκνά της δάση και στην πλούσια χλωρίδα, που θύμιζαν στους Χορτοκοπίτες τη μαγευτική τους πατρίδα στον
αλησμόνητο Πόντο. Το όνομα Χορτοκόπι ήταν επιλογή του πνευματικού ηγέτη Αντώνη Παπαδόπουλου.
Κατά τη διάρκεια του Β΄ παγκοσμίου πολέμου (1940-1945) οι Χορτοκοπίτες, φιλόπατροι και λάτρεις της ελευθερίας, συμμετέχουν ενεργά στους αγώνες του έθνους για την ανεξαρτησία του και την ιστορική του συνέχεια. Οι αγώνες και οι θυσίες των Χορτοκοπιτών κορυφώνονται όταν οι Βούλγαροι κατέλαβαν το χωριό στην διάρκεια της τριπλής γερμανο-ιταλο-βουλγαρικής κατοχής. Τέσσερις νέοι του χωριού πλήρωσαν με την ζωή τους την βουλγαρική τρομοκρατία. Αλλά και στον επάρατο εμφύλιο θρήνησε το Χορτοκόπι δεκαέξι ακόμα θύματα. Η ειρηνική περίοδος που ακολούθησε μετά τον εμφύλιο θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως η προσπάθεια επιβίωσης στην νέα πατρίδα, πράγμα που ισχύει βέβαια για όλο τον προσφυγικό Ελληνισμό.
 


Το «κατέβασμα» του χωριού από το βουνό στον κάμπο
Το Σημερινό Χορτοκόπι ΕΔΩ

Το «κατέβασμα» του χωριού από το βουνό στον κάμπο έγινε σιγά-σιγά από το 1952 έως το 1960. Η μετεγκατάσταση αυτή κρίθηκε απαραίτητη από τους Χορτοκοπίτες διότι οι καλλιέργειές τους, που βρίσκονταν στον κάμπο, απαιτούσαν ένα καθημερινό χρονοβόρο και κοπιαστικό ανεβοκατέβασμα. Σε καμία όμως περίπτωση δε σήμανε την απώλεια της μνήμης. Αντίθετα, η συνείδηση της ιδιαιτερότητας αλλά και της γενικότερης εθνικής ταυτότητας, ισχυροποιήθηκε ακόμα περισσότερο. Το πρώτο μέλημά τους ήταν η ανέγερση του σχολείου, που πραγματοποιήθηκε το 1955. Το 1960 κτίζεται η εκκλησία του Αγίου Ευγενίου, πολιούχου της Τραπεζούντας και προστάτη του Πόντου ολόκληρου, από την ίδρυση της αυτοκρατορίας των Κομνηνών το 1204. Η νέα μεγαλοπρεπής εκκλησία του Αγίου Ευγενίου αποτελεί σήμερα πραγματικό στολίδι του χωριού. Στολίδι επίσης του χωριού είναι και το πνευματικό κέντρο, προϊόν κι αυτό της γενναιοδωρίας των Χορτοκοπιτών του εσωτερικού και του εξωτερικού.
Η σκληρή ελληνική πραγματικότητα της υπαίθρου, στη διάρκεια της δεκαετίας του ’50, συνέπεια μιας προηγούμενης δεκαετίας πολεμικών συγκρούσεων (Β΄ παγκόσμιος πόλεμος-κατοχή-εμφύλιος πόλεμος), δεν χαρίστηκε, φυσικά, ούτε στους Χορτοκοπίτες. Η δυσκολίες της κατεστραμμένης χώρας και η έλλειψη υποδομών έκαναν την ζωή των αγροτών αφόρητη.
Όμως ούτε κι αυτό μπόρεσε να εμποδίσει την ανάπτυξη. Οι υψηλές επιδόσεις των νέων στα γράμματα και στις επιστήμες έχουν ως συνέπεια την αισθητή παρουσία των Χορτοκοπιτών στην κοινωνική, πολιτιστική, οικονομική και πολιτική ζωή της περιοχής, αλλά και ολόκληρης της Ελλάδας.
Από το Χορτοκόπι κατάγονται γιατροί, καθηγητές πανεπιστημίου, υπουργοί, βουλευτές και πλήθος άλλων επιστημόνων, σε πολύ υψηλό ποσοστό για τα πληθυσμιακά δεδομένα του χωριού.
Ο σημερινός επισκέπτης του χωριού έχει την αίσθηση ότι έρχεται όχι σ’ ένα χωριουδάκι της επαρχίας, αλλά σε μιαν αστική πλέον περιοχή, όπου τα επιτεύγματα του τεχνολογικού πολιτισμού αξιοποιούνται στο έπακρο στην οικοδόμηση, στη ρυμοτομία, αλλά και στην αισθητική του περιβάλλοντος.
Πάνω απ’ όλα όμως ανθεί στο Χορτοκόπι η ποντιακή μουσική πράγμα που αναδείχθηκε με την πρόσφατη ηχογράφηση με συντελεστές από το χωριό της δεύτερης και της τρίτης γενιάς, οι οποίοι μάλιστα συνεχίζουν πάνω στην παραδοσιακή τεχνοτροπία και δεν παρασύρονται από τη μόδα και τον επαγγελματισμό. Αυτό το τελευταίο σημείο το γνωρίζω ιδιαίτερα καλά, αφού έγραψα τα μουσικά σχόλια. Το Χορτοκόπι συνεχίζει την ιστορική του πορεία όχι μόνο μέσα από το όνομά του, αλλά και μέσα από τον πολιτισμό του.




Βιβλιογραφία:
1 Jacob Philipp Fallmerayer, Aυθεντικά κείμενα για την ιστορία της Αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας Εισαγωγή, μετάφραση και σχόλια Σάββας Μαυρίδης. Eκδοτικός Οίκος Αδελφών Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 2002, σελ. 208
2 Jacob Philipp Fallmerayer, Aυθεντικά κείμενα για την ιστορία της Αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας Εισαγωγή, μετάφραση και σχόλια Σάββας Μαυρίδης Eκδοτικός Οίκος Αδελφών Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 2002, σελ. 33
3 Περικλής Τριανταφυλλίδης, στα 1866, στο έργο του «Η εν Πόντω ελληνική φυλή ήτοι τα Ποντικά», Εν Αθήναις 1866, σελ. 60

4 Σάββας Ιωαννίδης, Ιστορία και Στατιστιστική Τραπεζούντος και της περί ταύτην χώρας.
Εν Κωνσταντινοπόλει 1870. Eκδοτικός Οίκος Αδελφών Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 1988, σελ. 191
5 Ό. α., σελ. 51 κ.ε
6 Αποστολίδης Λεωνίδας, Άγνωστες σελίδες του Πόντου. Το χειρόγραφο του Ιωάννου Μαρνόπουλου. Εκδοτικός Οίκος Αδελφών Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 2001
7 ό, α., σελ. 42-43.
8Ν. Λαπαρίδης, Η Ματσούκα του Πόντου. Ιστορική διαδρομή. Εκδοτικός Οίκος Αδελφών Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 1996, σελ. 156.
9 Ν. Λαπαρίδης, Η Ματσούκα του Πόντου,σελ. 156
10 Κωνσταντίνος Παπαμιχαλόπουλος, Περιήγησις εις τον Πόντον», Αθήνησιν . Εκ των Τυπογραφείων του κράτους. 1903, σελ. 30-31
11 Αντωνίου Παπαδοπούλου, Το Χορτοκόπιον Ματσούκας, Ποντιακή Εστία. Τεύχος 11/1950. Σελ. 635-637

12 Προφορική μαρτυρία του Χορτοκοπίτη ιατρού Παναγιώτη Σελβιαρίδη, το γένος Καρτερά.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ... " Απο το Χορτοκόπι της Ματσούκας,στό Χορτοκόπι της Καβάλας "

Παρασκευή 26 Απριλίου 2013

Κρωμνικό Ξάνθης

Κρωμνικό
Ένα μικρό χωριό, μια χούφτα τόπος, κτισμένο σε μια λεκάνη ανάμεσα στις καταπράσινες πλαγιές της οροσειράς της Ροδόπης, στην ορεινή περιοχή της Ξάνθης. Ανάμεσα στις πλαγιές και βουνοκορφές με τις τοπικές ονομασίες «Καψάλα», «Πουρναλούχ», «Κουζ» και «Καρπουζ Τεπέ».
Μέχρι το 1971 ομώνυμη Κοινότητα στην οποία ανήκαν τα χωριά Κρωμνικό, Λιβερά, Ίμερα και Γαλάνη. Από το 1971 η Κοινότητα μετονομάσθηκε σε Κοινότητα Γαλάνης με έδρα την Γαλάνη.
Ακόμη και ο πιο ανυποψίαστος επισκέπτης από την πρώτη στιγμή και με την πρώτη ματιά θα νιώσει ότι σ' αυτόν τον τόπο μόνο σκληροτράχηλοι άνθρωποι με πείσμα για τη ζωή θα μπορούσαν να ζήσουν.
Το χωριό με την τουρκική ονομασία «Σαρνίτς» κατοικούνταν από μουσουλμάνους, τους οποίους βρήκαν εκεί οι πρώτοι χριστιανοί κάτοικοί του τα έτη 1923-24, μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Πόντιοι, κυρίως από την περιοχή της Σαμψούντας, εγκαταστάθηκαν εδώ και αποδύθηκαν σ' ένα σκληρό αγώνα επιβίωσης κάτω από απίστευτα αντίξοες συνθήκες ζωής.
Πρόσφυγες με χαραγμένο βαθιά στην ψυχή τους τον πόνο του ξεριζωμού από την «Πατρίδα», την ορφάνια, την απώλεια των αγαπημένων τους, που με τον πιο τραγικό τρόπο έχασαν στις εξορίες και τους διωγμούς από τους Τούρκους, την απώλεια της περιουσίας τους, με μόνη την ψυχή τους και με εφόδια το πείσμα για ζωή και προκοπή και τα όνειρά τους φυλαγμένα καλά μέσα στην καρδιά τους, εγκαταστάθηκαν στη γωνιά αυτή της μητέρας πατρίδας, που δεν ήταν και η πιο φιλόξενη.
Aγρια βουνά, δύο ώρες δρόμος με τα πόδια μέχρι το Νέστο, όπου υπήρχε η στάση του τρένου, άλλες τόσες ώρες δρόμος για την Σταυρούπολη προς την αντίθετη κατεύθυνση, κεφαλοχώρι της περιοχής. Κακοτράχαλα μονοπάτια, στενά καλντερίμια με μοναδικά μέσα μεταφοράς τα γαϊδουράκια, τα μουλάρια και τα άλογα.
Μικρός κλήρος με το μεγαλύτερο χωράφι να μην ξεπερνά το στρέμμα, κατάλληλος μόνο για καλλιέργεια καπνού.
Βοσκότοποι κατάλληλοι για την εκτροφή κυρίως αιγοπροβάτων. Χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα και κεντρική παροχή νερού. Οι ανάγκες για νερό καλύπτονταν από τις δύο πηγές, το «Πλαν πεγάδ» που σημαίνει «το πέρα πηγάδι» και «τι σιλικί το πεγάδ», δηλαδή το πηγάδι με τις βδέλες.

Και μ' αυτούς τους πενιχρούς πόρους, καλούνταν να παλέψουν σκληρά για να επιβιώσουν, να στήσουν το καινούργιο τους σπιτικό, να προκόψουν. Και τα κατάφεραν!
Έκτισαν πρώτα την εκκλησία τους και την αφιέρωσαν στον Άγιο Παντελεήμονα και μετά το Δημοτικό Σχολείο, που λειτουργούσε ως Μονοθέσιο Δημοτικό Σχολείο Κρωμνικού μέχρι το 1965.
Κάθε μέρα που ξημέρωνε ήταν γι' αυτούς και η αρχή ενός καινούργιου αγώνα. Μοναδική διασκέδαση οι χοροί με τους ήχους της ποντιακής λύρας, που στηνόταν σχεδόν αυτόματα στη μεγάλη αλάνα του χωριού και στις αυλές των σπιτιών, στους γάμους, βαπτίσεις και ονομαστικές γιορτές.
Το αποκορύφωμα ήταν το πανηγύρι του Αγίου Παντελεήμονα στις 27 Ιουλίου, ημέρα που γιόρταζε ο προστάτης Άγιος του χωριού και στον οποίο είχαν εναποθέσει όλες τους τις ελπίδες για υγεία, προστασία και προκοπή. Εκεί χαρές, χοροί, φαγοπότια κάτω από τα μεγάλα δέντρα, με τον παχύ ίσκιο κοντά στην εκκλησία.
Πριν προλάβουν καλά-καλά να ορθοποδήσουν τους βρήκε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος και γνώρισαν τη σκληρή Βουλγαρική κατοχή, την πείνα, τον οδυνηρό εμφύλιο πόλεμο.
Και πάλι τα κατάφεραν!
Μετά το 1945, οπότε συντάχθηκε το νέο δημοτολόγιο λόγω καταστροφής του αρχικού κατά τη διάρκεια της Βουλγαρικής κατοχής, στο χωριό Κρωμνικό κατοικούσαν οι εξής οικογένειες:
1.Αλεξιάδη Ιωάννη
2.Αλεξιάδη Αλέξη
3.Αμπατζή Σταύρου
4.Αμανατίδη Βασιλείου
5.Αλεξανδρόπουλου Περικλή
6.Γιαζουτζίδη Γεωργίου
7.Θεοδοσιάδη Αντωνίου
8.Θεοφυλάκτου Παναγιώτη
9.Ιωαννίδη Αναστασίου
10.Ιωαννίδη Ιωάννη
11.Κοθεκίδη Ιωάννη
12.Κοεμτσίδη Χαράλαμπου
13.Καϊρίδη Γεωργίου
14.Καραμπουϊκίδη Γεωργίου
15.Κωνσταντινίδη Γεωργίου
16.Κωνσταντινίδη Ηλία
17.Καραμπουϊκίδη Θεοδώρου
18.Κοκκινίδη Αλέξη
19.Καρακεχαϊδη Αναστασίου
20.Μιχαηλίδη Βασιλείου
21.Ξενιτίδη Σάββα
22.Παλτόγλου Κωνσταντίνου
23.Παπαχαραλαμπίδη Αχιλλέα
24.Πολατίδη Αντωνίου
25.Πολυχρονιάδη Αναστασίου
26.Παπαδόπουλου Γεωργίου
27.Παλατσούκα Δημητρίου
28.Παπαδόπουλου Φίλιππου
29.Παπαδόπουλου Λεωνίδα
30.Σωματαρίδη Σταύρου
31.Σιμιντηρίδη Αυγουστή
32.Συμεωνίδη Αλκιβιάδη
33.Στεφανίδη Παναγιώτη
34.Σαριπαυλίδη Τριαντάφυλλου
35.Στεγιαννίδη Δημητρίου
36.Τουλουμίδη Κωνσταντίνου
37.Τσιντονίδη Ανέστη
38.Χατζηγεωργιάδη Νικολάου
39.Αναστασιάδου Μαρίας
40.Ξενιτίδου Σώνας


Σύνολο δηλαδή σαράντα(40) οικογένειες με πολλά παιδιά η καθεμιά.
Προς το τέλος της δεκαετίας του ΄50 άρχισε η εσωτερική και εξωτερική μετανάστευση των κατοίκων.
Οι περισσότερες οικογένειες εγκαταστάθηκαν στους Τοξότες και Γαλάνη, λιγότερες στην πόλη της Ξάνθης, αρκετές στη Θεσσαλονίκη και πολλοί πήραν το δρόμο της μετανάστευσης στη Γερμανία.

Στα 1965 το Κρωμνικό εγκαταλείφθηκε και από τους τελευταίους του κατοίκους και σιγά –σιγά μετατράπηκε σε σωρό ερειπίων.
Μοναδική εξαίρεση ο Ναός του Αγίου Παντελεήμονα που από το 1995 έχει επισκευασθεί με τις φιλότιμες προσπάθειες των μελών του Συλλόγου, προσωπική δουλειά και οικονομικές ενισχύσεις πολλών φίλων και παραγόντων της περιοχής και έχει εξοπλισθεί με τα απαραίτητα ώστε να είναι σε θέση να λειτουργήσει.

Ετσι, η εκκλησία του Κρωμνικού με το πανηγύρι του Αγ.Παντελεήμονα έγινε και πάλι ο πρώτος πυρήνας συσπείρωσης όλων των κατοίκων , έστω και για μια φορά το χρόνο στη γενέτειρα γη.
Το Δημοτικό Σχολείο στέκει ακόμα όρθιο και χάσκει χωρίς δάπεδα και οροφή και περιμένει τη σωτηρία του από την ολοκληρωτική καταστροφή. Πρέπει να επισκευασθεί και να χρησιμοποιηθεί ως ξενώνας για όσους θέλουν να βρουν κατάλυμα εκεί.
Παρ' όλα αυτά το Κρωμνικό υπάρχει. Υπάρχει γιατί υπάρχουμε εμείς, γιατί θέλουμε να θυμόμαστε και να τιμούμε τους ανθρώπους που γεννήθηκαν εκεί, έζησαν εκεί, τους δικούς μας ανθρώπους ,των οποίων αποτελούμε τη συνέχεια.

Τοξότες 24 Ιουλίου 1999
Πολυχρονιάδου Ελένη
ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΡΩΜΝΙΚΟΥ
Ιδρύθηκε το 1995 από τους καταγόμενους από το χωριό Κρωμνικό της πρώην κοινότητας Γαλάνης.
Ο Σύλλογος ιδρύθηκε με σκοπό να συσπειρώσει τους απανταχού Κρωμνικιώτες και το πρώτο μέλημά του ήταν η αναστήλωση του Ιερού Ναού του Αγίου Παντελεήμονα

ΠΗΓΗ: 
 
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ... " Κρωμνικό Ξάνθης "

ΜΑΡΓΑΡΙΤΙ ΞΑΝΘΗΣ-ΑΓΙΑΣΜΑ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΑΝΑΛΗΨΕΩΣ


ΑΓΙΑΣΜΑ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΑΝΑΛΗΨΕΩΣ ΜΑΡΓΑΡΙΤΙΟΥ ΞΑΝΘΗΣ

ΔΗΜΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥΠΟΛΕΩΣ
                                                                                       Μαργαρίτι

     

Όταν η Βόρεια Ελλάδα κυριεύτηκε το 1430 από το Μουράτ Β΄, μεγάλοι τουρκικοί πληθυσμοί μεταφέρθηκαν από τη Μικρά Ασία και εποίκισαν στη Δυτική Θράκη. Αυτοί ανήκαν στην αίρεση του Μπεκτασισμού (Μπεκτασιλέα). Ιδρυτής τους ήταν ο Χατσή Μπεκτάς, που ανήκε στο τάγμα των Δερβίσιδων και είχε ζήσει το 13ο αιώνα με κέντρο την Καππαδοκία.
Το Μπεκτασισμό τον διέκρινε ο συγκρητισμός και είχαν προσάψει στην πίστη τους πολλά ανομοιόμορφα στοιχεία από τους Σουνίτες Μουσουλμάνους, από τους αιρετικούς Χριστιανούς, (Νεστοριανούς, Παυλικιανούς, Βογομήλους), από τους Αρχαίους Έλληνες Φιλοσόφους και τους Νεοπλατωνικούς.
Είχαν μυστήρια και τελετές, όπως οι Χριστιανοί, πίστευαν σε δικό τους τριαδικό Θεό (Αλλάχ-Μωάμεθ-Αλή). Δέχονταν την Ανάσταση των νεκρών, την εξομολόγηση (Βάη Οκουτμάκ), τον Αφορισμό (TUSKUNLUK). Τη μουσουλμανική αυτή αίρεση είχε ασπαστεί και ο Αλή Πασάς των Ιωαννίνων.
Τον 15ο αιώνα, μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκους, πολλοί Χριστιανοί της Δυτικής Θράκης, κάτω από την αφόρητη πίεση των Τούρκων προσχώρησαν στο Μπεκτασισμό.
Σύμφωνα κυρίως με τις τουρκικές πηγές το κράμα αυτό των Χριστιανών και Μπεκτασίδων, δεν είχε τζαμιά όπως οι Σουνίτες Μουσουλμάνοι. Έτσι κατασκευάζουν σε ορεινά και πεδιάδες, τους δικούς τους τόπους λατρείας, τους λεγομένους Τεκέδες ή Τετέδες (Εξωκκλήσια ).
Ένας τέτοιος Τεκές ή Τετές (Εξωκλήσι) ήταν και το Εξωκκλήσι της Θείας Αναλήψεως στο Μαργαρίτι, το οποίο κατά πάσα πιθανότητα κτίστηκε το 15ο αιώνα μ.Χ. και ονομάζονταν KIRKLAR TEKESSI, Τεκές των Σαράντα. Παρόμοιοι Τεκέδες υπάρχουν σήμερα στη Γενησέα Ξάνθης, στη Χλόη Ροδόπης (KIRKLAR ILLERI), στην Πελεκητή και στα αρχοντικά της Ροδόπης, στο Παππίκιον Όρος (GELIN MEZARI), όπου γίνεται το κουρπάνι των σαράντα, (KIRK KURBANI).
Η ΠΗΓΗ ΤΟΥ ΑΓΙΑΣΜΑΤΟΣ
Στον Τεκέ του Μαργαριτίου, οι Μπεκτασίδες Μουσουλμάνοι, γιόρταζαν, σαράντα μέρες μετά τη γιορτή του Αγίου Γεωργίου (HI DERELEZ) και πάντα ημέρα Πέμπτη. Δηλαδή γιόρταζαν 40 ημέρες μετά το Χριστιανικό Πάσχα, εφόσον η γιορτή του Αγίου Γεωργίου ως συνήθως έπεφτε μετά το Πάσχα.
Γενικά στη Δυτική Θράκη, όταν την εποίκισαν οι Μπεκτασίδες, πολλά Χριστιανικά Εξωκκλήσια τα μετέτρεψαν σε Τεκέδες δικής τους λατρείας.
Στο Μαργαρίτι, το Εξωκκλήσι της Θείας Αναλήψεως μάλλον θα πρέπει να πρωτοκτίσθηκε, ως Τεκές από τους Μπεκτασίδες για τις λατρευτικές τους ανάγκες. Διότι εδώ πρόκειται για μία κατασκευή θολωτή με πέτρινους καναπέδες και ένα αγίασμα, τα οποία δε θυμίζουν κατασκευή Χριστιανικού Εξωκκλησίου. Ο Τεκές αυτός εξυπηρετούσε πλήρως τις μυστικιστικές ανάγκες των Μπεκτασίδων Μουσουλμάνων και τις καθαρκτικές ανάγκες και υποχρεώσεις των μυστηρίων τους.
Οι προσκυνητές και Μπεκτασίδες επισκέπτες του ορεινού αυτού Τεκέ ΚIRKLAR, πρόσφεραν διάφορα αφιερώματα, προσόψια, κομπολόγια,στάμνες, τσεκούρια, κ.α. Ωστόσο παρόμοια δώρα πήγαιναν και στον Τεκέ της Γενησέας: Αλή Μπαμπά (KIRKLAR)και στον Τεκέ (KIZ BUKU) της Δρυμιάς Ξάνθης κ.α.
Οι πρώτοι πρόσφυγες κάτοικοι του Μαργαριτίου υπήρξαν έξι οικογένειες από την Προύσα. Τον Αύγουστο του 1924 με την ανταλλαγή των πληθυσμών με την Τουρκία, ήλθαν άλλες 40 οικογένειες, Πόντιοι Παφραίοι αυτή τη φορά, με πρόεδρο και αρχηγό τον Ηλία Καρασακαλίδη (Τον Ηλιάχοτσα) και εγκαταστάθηκαν στα παλιά σπίτια των Τούρκων Μπεκτασίδων, που έφυγαν για την Τουρκία.
Οι πρώτοι αυτοί κάτοικοι φεύγοντας, πληροφόρησαν τους νέους Πόντιους οικιστές για τον κρυφό τόπο προσευχής τους (KIRKLAR TEKKESI), το οποίο και γιόρταζαν 40 ημέρες μετά το Χριστιανικό Πάσχα, μια ημερομηνία που αντιστοιχεί στον εορτασμό της Αναλήψεως του Σωτήρος από τους Ορθόδοξους Χριστιανούς,. Ενημέρωσαν επίσης οι Μπεκτασίδες, τους νέους κατοίκους του χωριού, για τα ήθη και τα έθιμά τους, που είχαν σχέση με τη λατρεία τους σε εκείνο το απόκρυμνο μέρος, όπου βρίσκονταν το Εξωκκλήσι. Επίσης έκαναν λόγο για πολλά θαύματα και αφιερώματα των επισκεπτών του Τεκέ εκείνου.
Αυτόν τον Μπεκτασικό Τεκέ ή Τετέ, οι νέοι οικιστές πόντιοι Παφραίοι του Μαργαριτίου, τον περιποιήθηκαν και τον καθιέρωσαν, όπως ήτανε φυσικό, ως Εξωκκλήσι της Θείας Αναλήψεως του Κυρίου. Επειδή όμως ο τόπος εκείνος ήτανε αδιάβατος, κατασκεύασαν ειδικό μονοπάτι διάβασης και μετάβασης των πιστών προσκυνητών. Στόλισαν το Εξωκκλήσι με Ιερές Εικόνες της Θείας Αναλήψεως και άλλων Αγίων. Κρέμασαν καντήλες. Τοποθέτησαν μανουάλια και άλλα απαραίτητα για τη λατρεία πλέον του αληθινού Θεού.
Στο εσωτερικό και στο εξωτερικό του μικρού αυτού οικήματος δεν βρέθηκαν επιγραφές. Μόνο στην πρόσοψη πάνω από τη θύρα εισόδου, υπήρχε μία κτητορική επιγραφή με αραβική παλαιά γραφή. Αυτήν την πήρε ο τότε Δήμαρχος Σταυρουπόλεως Γεώργιος Καρασακαλίδης, που είχε καταγωγή από το Μαργαρίτιον, με σκοπό να τη μεταφράσει, προσφέροντας έτσι στην ιστορία του τόπου του. Η επιγραφή όμως αυτή στην πορεία χάθηκε και έκτοτε αντικαταστάθηκε με τη σημερινή μαρμάρινη επιγραφή:
ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΟΣ
ΝΑΟΣ
ΑΝΑΛΗΨΙΣ
ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ
Το Εξωκλήσι αυτό το γνώριζαν και οι παλαιοί εντόπιοι κάτοικοι της Σταυρούπολης, οι οποίοι ως Χριστιανοί Ορθόδοξοι συχνά το επισκέπτονταν ως ευλαβικό προσκύνημα. Υπάρχουν μαρτυρίες ότι στο Παρεκκλήσιο της Θείας Αναλήψεως τελούνταν θαύματα ιάσεων, σωματικών και ψυχικών. Έτσι αναφέρεται ότι έχουν τελεστεί θαύματα θεραπείας πολλών επιληπτικών, όπως και άλλων αρρώστων. Ακόμη και σήμερα αναφέρονται από προσερχομένους με πίστη και ευλάβεια στο Ιερό Αγίασμα, ιάσεις από ψυχικές νόσους αλλά και από άλλα σοβαρά δερματικά κυρίως νοσήματα και κακώσεις.
Αυτό το Παρεκκλήσιο, το στήριξε και το αξιοποίησε η απαράμιλλη πίστη και ευλάβεια των νέων οικιστών, των Ποντίων Παφραίων, με διάφορους τρόπους.
Επειδή η τοποθεσία στην οποία βρίσκεται το Εξωκκλήσι είναι δύσβατη και αρκετά δυσπρόσιτη για τις λίγο μεγαλύτερες ηλικίες, ο Πολιτιστικός Σύλλογος Μαργαριτίου Άγιος Νικόλαος, σε απόσταση περίπου 300 μέτρων και σε ομαλότερο έδαφος κατασκεύασε ένα πρόχειρο Εξωκλήσι και εκεί λειτουργούνται σήμερα οι πιστοί, στο πανηγύρι της Θείας Αναλήψεως.
Με την ιστορία επίσης του εν λόγω Εξωκκλησίου της Θείας Αναλήψεως του Σωτήρος συνδέεται άμεσα και ο Μπεκτασικός Τουρπές, που ήτανε κτισμένος στο χωράφι του Κωνσταντίνου Κοτσάκελιν, τριακόσια περίπου μέτρα κάτω από το σπίτι του Λεωνίδα Σελβιέρη.
Επρόκειτο για ένα λιθόκτιστο κυκλικό Τάφο, διαστάσεων 2,5 Χ 2,5 Χ 2. Σε αυτόν τον Μπεκτασικό Τουρπέ (λιθόκτιστος κυκλικός τάφος), είναι θαμμένος, σύμφωνα με την παράδοση, ένας Σεΐχης, που διετέλεσε Ηγούμενος, Δερβίσης, δηλαδή, ηγετικό θρησκευτικό στέλεχος Μπεκτασικού Τάγματος. Επίσης εκτός από το Σεΐχη ήταν θαμμένοι εκεί και άλλοι ανώνυμοι Μπεκτασίδες. Για το λόγο αυτό η περιοχή, όπου ανακαλύφθηκε ο τάφος ονομάζονταν Μνήματα. Ήτανε τα τουρκικά μνήματα, όπου αργότερα οι χριστιανοί πλέον κάτοικοι του χωριού, σε εκείνη την περιοχή καλλιεργούσαν χωράφια. Όμως κατά καιρούς ακούγονταν διάφορες παράξενες φήμες και ιστορίες, ότι ο τόπος εκείνος ήτανε στοιχειωμένος, γιατί τις νύχτες βλέπανε παράξενα φώτα, και το Σεΐχη να περπατά γύρω από τον Τουρπέ. Όλες αυτές οι φήμες είχαν άμεση σχέση με τις μυστικιστικές αντιλήψεις των Δερβίσηδων, που άγγιζαν τα όρια της δεισιδαιμονίας.
Τελειώνοντας αυτήν τη σύντομη αναφορά την ιστορία του Ιερού Προσκυνήματος της Θείας Αναλήψεως, στο Μαργαρίτι, κρίνεται σκόπιμο να γίνει μία αναφορά και στα «τάματα» που συναντά ο ταπεινός προσκυνητής αλλά και ο κάθε επισκέπτης, έξω από τον Ιερό χώρο του Παρεκκλησίου.
Πρόκειται για διάφορα υφάσματα, ρούχα κλπ., κατάλοιπο των αντίστοιχων μουσουλμανικών αφιερωμάτων, που δεν έχουν θέση στην Ορθόδοξη Χριστιανική Παράδοσή μας. Αντί λοιπόν των «υφασμάτων» αυτών, που ο χρόνος και οι καιρικές συνθήκες τα μετατρέπουν σε κουρέλια δύσμορφα και αταίριαστα κατά συνέπεια, στην ιερότητα του χώρου, οι Χριστιανοί που με ευλάβεια θα ήθελαν κάτι να προσφέρουν, ως αφιέρωμα, καλό θα ήτανε να προσέρχονταν με δώρα συμβατά με τη Ορθόδοξη Παράδοσή και Λατρεία.
Ως τέτοια κρίνονται το καθαρό κερί, οι λαμπάδες, το λάδι για τις κανδήλες, διάφορες εικόνες και ο,τιδήποτε άλλο λειτουργικό και ωφέλιμο στην Ορθόδοξη Λατρεία.

ΜΕΛΕΤΗ - ΕΡΕΥΝΑ:
Ν ι κ ό λ α ο ς Κ υ ν η γ ό π ο υ λ ο ς
Δ ι δ ά κ τ ο ρ α ς Α.Π.Θ.

ΣΥΓΓΡΑΦΗ – ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:
Α ν α σ τ α σ ί α Κ υ ν η γ ο π ο ύ λ ο υ
Δ ι δ ά κ τ ο ρ α ς Α.Π.Θ


Β Ι Β Λ Ι Ο Γ Ρ Α Φ Ι Α

Δρ. Ζεγκίνης Ε., Ο Μπεκτασισμός στη Δυτική Θράκη, Β’ έκδοση, Θεσσαλονίκη 1996.
Δρ. Γεωργούλης Α., «Μουσουλμανισμός», ΘΗΕ 9, 132.
Βακαλόπουλος Α., Θεσσαλονίκη, Σύντομη Ιστορία, εκδόσεις Μαλλιάρης,
Θεσσαλονίκη 2007.
Δρ. Κυνηγόπουλος Ν., Άγιος Ραφαήλ και η Μονή του Τιμίου Προδρόμου Σερρών,
Θεσσαλονίκη 2007.
Προφορικές μαρτυρίες και παραδόσεις των πρώτων κατοίκων, Χριστιανών και
Μπεκτασίδων, του Μαργαριτίου

Από τους πιο όμορφους προορισμούς της Ελλάδας, επιλέχθηκε το Παραδοσιακό χωριό Μαργαρίτι, που βρίσκεται στα ορεινά του νομού Ξάνθης και σε υψόμετρο 800 m.
Το Μαργαρίτι κατοικήθηκε στα 1923 από προσφυγικό πληθυσμό ερχόμενο από το Δυτικό Πόντο και κυρίως από την πόλη της Πάφρας και των περιχώρων της. Το 1977 πολλοί κάτοικοι εγκατέλειψαν το ορεινό χωριό τους, λόγω των δύκολων συνθηκών διαβίωσης. Αυτοί όμως που έφυγαν, ποτέ δε λησμόνησαν το καταπράσινο χωριό των βουνών της Θράκης, που για 50 και πλέον χρόνια φιλοξένησε τους πρόσφυγες από τις αλησμόνητες πατρίδες, πατεράδες τους... Έτσι οι Μαργαριτιώτες δραστηριοποιούνται και δημιουργούν έναν αξιόλογο Πολιτιστικό Σύλλογο, με έντονη δραστηριότητα και πρωταρχικό στόχο και σκοπό, τη διατήρηση των εθίμων και των παραδόσεών τους.
Οργανώνουν τα δύο Πανηγύρια του χωριού.
Το πρώτο στις 6 του Δεκέμβρη, γιορτή του προστάτου και Πολιούχου τους, Αγίου Νικολάου και
το δεύτερο, μετά το Πάσχα και στη γιορτή της Θείας Αναλήψεως του Χριστού, όπου πανηγυρίζει το ομώνυμο Παρεκκλήσι τους μέσα σε δασώδη περιοχή του χωριού.
Το Αγίασμα που αναβλύζει από το Παρεκκλήσι είναι κατά την παράδοση, θαυματουργικό, με πλήθος ιάσεις ψυχών και σωμάτων!!!
Μεγάλο είναι το πλήθος των ευλαβών προσκυνητών, που περιμένουν καρτερικά έξω από το Παρεκκλήσι, την ημέρα της γιορτής του, για να πάρουν λίγο από το Θαυματουργικά θεραπευτικό Αγίασμα και να το φυλάξουν με ευλάβεια και ως ευλογία στα σπίτια τους...


ΠΗΓΗ:  agiasma.info
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ... " ΜΑΡΓΑΡΙΤΙ ΞΑΝΘΗΣ-ΑΓΙΑΣΜΑ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΑΝΑΛΗΨΕΩΣ "