Από τήν Σαντά,στήν Ραχιά Ημαθίας

Ιστορία Ραχιάς
Νοτιοδυτικά της Βέροιας σε ύψος 400 μέτρων στους πρόποδες του Βερμίου είναι χτισμένη η Ράχη ή Ραχιά Ημαθίας,μεγάλο μέρος των κατοίκων της οποίας κατάγεται απο την Σαντά του Πόντου και συγκεκριμένα απο τις ενορίες Ζουρνατσιαντών και Πιστοφαντών.

Στις αρχές του 19ου αι. το χωριό ονομαζόταν Ριάχοβο και εκατοικείτο απο αρκετές οικογένειες γηγενών ελληνόφωνων Μακεδόνων.

Μετά την αποτυχία της επανάστασης της Νάουσας το 1822 το χωριό καταστράφηκε απο τις όρδες του Λουμπούτ πασά και όσοι από τους κατοίκους του γλίτωσαν απο το θάνατο,κατέφυγαν σε ορεινούς και απόμακρους οικισμούς της περιοχής,για να επιστρέψουν (ένα μικρό μέρος τους) μόλις το 1891.

Το 1916 οι Γάλλοι τοπογράφησαν το χωριό και τον επόμενο χρόνο άρχισε η κατασκευή των πρώτων σπιτιών του "Εποικισμού" ενόψει της εγκατάστασης Ποντίων προσφυγών απο το Κάρς της Ρωσίας,που είχαν αρχίσει την περίοδο αυτή να εγκαθίστανται στην Ελλάδα.

Πραγματικά το 1919 στις 16 υπάρχουσες οικογένειες των γηγενών προστέθηκαν 25 οικογένειες "Καρσλήδων",που μετά παραμονή τριών χρόνων αναχώρησαν (εκτός απο 4 οικογένειες που παρέμειναν) για την περιοχή της Πτολεμαϊδας.

Στις αρχές του 1924 εγκαταστάθηκαν στη Ραχιά 7 οικογένειες απο τα χωριά Κελκίτ και Γατράχ του Παϊπουρτ (Τσιαμουρλήδες) και 5 οικογένειες από την ευρύτερη περιοχή της Αργυρούπολης (Κιμισχαναλήδες).

Λίγες μέρες αργότερα ,στις 25 Οκτωβρίου,έφτασαν με κάρα και κατασκήνωσαν στην αυλή της εκκλησίας του Αγίου Αθανασίου 23 οικογένειες Σανταιών,ο αριθμός των οποίων διευρύνθηκε σημαντικά κατα τα επόμενα χρόνια,καθώς σε αυτές ήρθαν να προστεθούν και αρκετοί άλλοι Σανταίοι,που επέλεξαν τη Ραχιά σαν τόπο της οριστικής τους εγκατάστασης.

Αναλυτικά οι Σανταίοι που πρωτοεγκαταστάθηκαν στη Ραχιά Ημαθίας ηταν οι ακόλουθοι:

Το 1924
α.Απο την ενορία Ζουρνατσάντων:

 

1.Ακριβόπουλος Γεώργιος (Κάσπαρτς)με τα αδέλφια του Μιλτιάδη,Λεωνίδα και Χαράλαμπο.

2.Ακριβόπουλος Χαράλαμπος (τη Κοβούκ) με τη σύζυγο του Καλλιόπη και τον γιό του Ιωάννη.

3.Αλεξανδρίδης Κωνσταντίνος(Συρμενίτες) με τη σύζυγο του Ευδοκία(το γένος Ναρίδη).

4.Δαμιανίδης Αλέξανδρος με τα αδέλφια του Κωνσταντίνο και Μυροφόρα.

5.Δαμιανίδης Κοσμάς(Ματωμέντς) με τη σύζυγο του Ελένη,τα παιδιά του Κυριακή και θεόδωρο και τις ανεψιές του Άννα και Βικτώρια.

6.Δαμιανίδου Ναζή με τα παιδιά της Γεώργιο,Χριστοφόρο και Ελένη.

7.Καλαϊτζίδου Μυροφόρα με την κόρη της Ελπινίκη.

8.Ναρίδης Αριστοτέλης(ο Καντάρον) με την αδελφή του Μαρία.

9.Ναρίδου -Ασλανίδου Δέσποινα με τους γιούς της Δημήτριο και Ιωάννη.

10.Σολεϊμέζ Ιωάννης με τη σύζυγο του Κερεκή και τις κόρες του Αγγελή και Βαρβάρα.

11.Τσιλλιγγερίδης Ευστάθιος (Κιφούρτς) με τη συζυγό του Μαρία και τις κόρες του Ιφιγένεια και Καλλιόπη.

12.Τσιλλιγγερίδης Γεώργιος(Ατεσιόγλης)με τα αδέλφια του Μυροφόρα,Χαράλαμπο,Ιωάννη και Ηρακλή.
13.ΤσιλλιγγερίδηςΦίλιππος(Κιούρτος) με τη σύζυγο του Ελένη και την κόρη τους Όλγα.

β. Από την ενορία Πιστοφάντων:
1.Βενετικίδης Ανέστης με τη σύζυγο του Ελένη (Κέκεκλη)
2.Γολιδόπουλος Ανέστης με τις αδελφές του Ελένη και Μαρία.
3.Πιστοφίδης Ευκλείδης με τη σύζυγο του Μαρία και τα παιδιά τους Χρήστο,Ανέστη και Κωνσταντίνο.
4.Πιστοφίδης Νικόλαος με τη σύζυγο του Ελένη και τα παιδιά τους Κυριακή ,Μαρία και Σωκράτη.
5.Πιστοφίδου Παρθένα με τον ανιψιό της Ιωάννη.
6.Πολιτίδης Χρήστος με τη μητέρα Ελένη και τις αδελφές του Ειρήνη και Όλγα.
7.Τσιαρτσή Ευθυμία με τα παιδιά τους Βικέντιο και Παρθένα.
8.Τσιαρτσή Χριστιανή(η Μακα) με τον αδελφό της Επαμεινώνδα.

γ. Από την ενορία Πινιατάντων:
1.Ποταμόπουλος Γεώργιος με τη σύζυγο του Κερεκή και την κόρη τους Μαρία.
2.Ποταμοπούλου Ελένη με την κόρη τους Μαρίκα.
Το 1925:
1.Ακριβόπουλος Ιωάννης(Κασπάρτς) από την ενορία Ζουρνατσιάντων.
2.Βενετικίδης Ιωάννης με τη σύζυγο του Παρέσσα από την ενορία Πιστοφάντων(μέσω Τριανταφυλλιάς Σερρών).
Το 1929:
1.Ιωσηφίδου Παρθένα(η καθηγητάνα) από την ενορία Ζουρνατσιάντων(μέσω Βατούμ Ρωσίας)με τα παιδιά της Κωνσταντίνο,Νεοκλή,Αντιγόνη,Λέων και Πίνδαρο και την πεθερά της Σουμελά (παπαδιά).
2.Σαββίδης Λάζαρος από των Πιστοφάντων μέσω Αμάραντων Κιλκίς,με τη σύζυγο του Όλγα και την κόρη τους Ζωή.
Το 1930:
1.Πιστοφίδης Κοσμάς από την ενορία Πιστοφάντων μέσω Αγίου Χαραλάμπου Κιλκίς με τη μητέρα του Ελένη τη σύζυγο του Μαρία και τα παιδιά τους Γεώργιο και Ιωάννη.
2.Απαζίδης Ιωάννης από την ενορία των Πιστοφάντων-κάτοικος Σιάνας Γεμουράς (μέσω Αγίου Χαραλάμπου-Κιλκίς) τη σύζυγο του Σοφία και τις κόρες του Κυριακή και Ελπίδα.
Το 1931:
1.Κανταρίδου Παρθένα από την ενορία των Ζουρνατζάντων (μέσω Βατούμ) με τα παιδιά τους Αλέξανδρο και Δαμιανό.
Σήμερα από την ηρωική εκείνη εποχή ζουν στη Ράχη οι:
1.Δημήτριος Ασλανίδης-Αρίδας (98 χρονών).
2.Άννα Ασλανίδου (94 χρονών).
3.Λεωνίδας Ακριβόπουλος (94 χρονών).
4.Βικέντιος Τσιαρτσής (94 χρονών)
5.Ευανθία Γολιδοπούλου (90 χρονών).
Τέλος να σημειωθεί ότι από τη Ράχη της Ημαθίας κατάγονται ο γνωστός ιστορικός της Βέροιας και τέως βουλευτής Γεώργιος Χιονιδης,ο ηγούμενος της ΙΜ. Παναγίας Σουμελά αρχιμανδρίτης Παύλος Αποστολίδης(σ.σ. τώρα Μητροπολίτης Δράμας) και ο γνωστός Σανταιος λυράρης Μάντης Σαββίδης.

ΠΗΓΕΣ
Του Θανάση Ντουμανοπουλου(Μάης 2005)
Από την εφημερίδα της Νέας Σάντος(Τα Νέα).
basdra