ΝΙΚΟΠΟΛΗ - ΓΑΡΑΣΑΡΗ

Αρχαία πόλη του πόντου που οι ελληνοπόντιοι ονόμαζαν Γαράσαρη. Παλαιότερα ονομαζόταν και μαυρόκαστρον.Χτίστηκε απο τον Πομπήιο το 66 π.Χ., σε ανάμνηση της νίκης του επι του Μιθριδάτη του Στ΄, όπως αναφέρει ο Στράβωνας
Το 1870 αριθμούσε 500 ελληνικές οικογένειες
Στο χωριό Λίτσασα της Νικόπολης, στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου που σώζεται ως σήμερα, ακόμα είναι γραμμένα τα ονόματα των Ελλήνων στους τοίχους, στο γυναικωνίτη και στο ιερό.
Ονόματα και ημερομηνίες. Τα έγραψαν για να αφήσουν τα ίχνη τους, λίγο πρίν την ανταλλαγή.
Παραθέτω την παρακάτω στατιστική για τον Πόντο, πριν τον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο.
Έχουμε 697.000 Έλληνες Χριστιανούς που κατοικούσαν σε 11 πόλεις , 41 κωμοπόλεις και 1.013 χωριά.
Στην εκπαίδευση διατηρούσαν 7 ημιγυμνάσια , 3 γυμνάσια , 1 λύκειο, 1.047 σχολαρχεία και δημοτικά σχολεία, με 75.950 μαθητές και ακόμη 1.236 δασκάλους και καθηγητές.
Την Ορθοδοξία υπηρετούσαν 1.459 κληρικοί ο δε αριθμός των εκκλησιών ανήρχετο στις 1.131.

Τέλος στις μεγάλες πόλεις οι Πόντιοι διατηρούσαν , φιλανθρωπικά ιδρύματα , φιλόπτωχες αδελφότητες και πολλά άλλα κοινωφελή ιδρύματα, τα οποία προσέφεραν τις υπηρεσίες τους αδιακρίτως σε Έλληνες και ξένους.  
ΠΗΓΗ:. :http://www.kotsari.com/2011-03-24-19-40-58.
 
ΕΠΙΣΗΣ,ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ ΤΗΣ ΓΑΡΑΣΑΡΗΣ:http://garasari.blogspot.com/ 

ΕΠΙΣΗΣ:ΑΠΟ ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΣΤΟ:ΠΟΝΤΙΟΣ ΑΚΡΙΤΑΣ 
http://pontiosakritas.blogspot.com/2011/05/blog-post_22.html
Ποια είναι η Γαράσαρη;

Πολλοί συμπατριώτες μας, αλλά κυρίως Πόντιοι από άλλες περιοχές, δε γνωρίζουν ακριβώς ποια είναι η Γαράσαρη και που βρίσκεται. Προσπαθώντας λοιπόν να βοηθήσουμε πάνω σ’ αυτό το ζήτημα, μπορούμε να πούμε, συνοπτικά, τα εξής:Λέγοντας Γαράσαρη εννοούμε τη γεωγραφική περιοχή που ορίζεται μεταξύ Κερασούντας (Β), Ορδούς (ΒΔ), Νεοκαισάρειας (Δ), Σεβάστειας (Ν), Ερζιντζάν (ΝΑ) και Αργυρούπολης (Α).Υπάρχουν δύο τρόποι να ορίσουμε διοικητικά τη Γαράσαρη. Ο ένας είναι η Οθωμανική διοίκηση και ο άλλος η Εκκλησιαστική διοίκηση. Ας τα πάρουμε με τη σειρά:Κατά την Οθωμανική διοίκηση υπήρχε το σαντζάκι της Νικόπολης (Karahisar-şarki). Ως έδρα είχε το σημερινό Şebinkarahisar, δηλαδή τη Νικόπολη των παππούδων μας.
Η πόλη αυτή όμως δεν είναι η ρωμαϊκή Νικόπολη (η οποία βρισκόταν δυτικότερα, κοντά στο Σούσεχρη, στο αρμένικο χωριό Pürk (δηλαδή Πύργος), στο σημερινό Yeşilyayla.Η σημερινή Νικόπολη είναι η βυζαντινή πόλη Μαυρόκαστρον, που ήλεγχε με το κάστρο της όλους τους δρόμους προς την Ανατολία, την Αρμενία κλπ.Η σημασία της ήταν πολύ μεγάλη διότι από εκεί περνούσαν οι εμπορικοί δρόμοι προς τη θάλασσα και την Κωνσταντινούπολη, αλλά και όλες οι εκστρατείες προς απόκρουση των κάθε είδους εισβολέων στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία.Από το οθωμανικό όνομα Karahisar (δηλαδή Μαυρόκαστρο) βγήκε με παραφθορά η ονομασία Gareysar και Γαράσαρη.Το οθωμανικό σαντζάκι της Νικόπολης, είχε πέντε καζάδες (υποδιοικήσεις). Της Νικοπόλεως (Karahisar-şarki), του Σού-σεχρη (Endires), της Κολωνίας
(Koyulhisar),της Μελάνθιας (Meles, στα τέλη του 19^ου αιώνα Hamidiye και σήμερα Mesudiye) και της Αλούτζαρας (Alucra).Παράλληλα υπήρχε και η Εκκλησιαστική διοίκηση της Μητροπόλεως Κολωνίας και Νικοπόλεως. Αυτή περιελάμβανε τα εξής τμήματα:Νικοπόλεως (σημερινή επαρχία Şebinkarahisar, του νομού Κερασούντας /Giresun).Χωριά με χριστιανούς κατοίκους: Καγιά-τιπή, Χάχαβλα, Ισπαχή-μαχαλεσή, Αλησάρ, Φέϊλερε, Έσολα, Γαλατζούχ, Τρουπτζή, Μπάλτζανα, Καρακεβεζήτ, Στρεφή, Κόρατζα, Κάλτζασα, Εσκή-κιοϊ, Κιογνιούκ, Καταχώρ, Λίτζασα, Ασαρτζούκ, Όβατζουχ, Λάπα, Κιοβερτσίν, Κεϊλούκα, Αλούτζε, Αγού-τερε, Χατζή-κιοϊ, Άσλασα, Σουπάχ, Έσκιονε, Καταχώρ (μαχαλάς του Καγιά-τιπη), Τεπέλτζε, Σουτζάχ.Σού-σεχρη (σημερινές επαρχίες Suşehri, Akincilar και Gölova, του νομού Σεβάστειας /Χωριά με χριστιανούς κατοίκους: Σού-σεχρη, Κιός-κιοϊ, Κεμή-πελ, Ουλού-τσουκούρ, Αγούλια, Πουλάχ, Σιογιούτ-μπελή, Τσοράχ, Γούζουλου, Κηράτς, Μεχνιάρ, Κεμίν Κονάκ.Κολωνίας (σημερινή επαρχία Koyulhisar, του νομού Σεβάστειας / Sivas).Χωριά με χριστιανούς κατοίκους: Κοϊλά-χισάρ, Άμελη, Χαβζούλ, Χασάν-ταμή, Μούρχου.Μελανθίας (το νότιο μισό της σημερινής επαρχίας Mesudiye, του νομού Κοτυώρων / Ordu).Χωριά με χριστιανούς κατοίκους: Μεσουτιγιέ, Ματέν, Μαλγότα, Γιαβσάν, Τσοράχ, Μιχάλ-τσορούμ, Κιοπετέν, Μουσελί, Μέζερε.Αλούτζαρας (το νότιο μισό της σημερινής επαρχίας Alucra, του νομού Κερασούντας / Giresun).Χωριά με χριστιανούς κατοίκους: Αλούτζαρα, Γάμισλη, Αναστός, Χίντζιρι, Αλισίζ.Το 1864 στην εκκλησιαστική επαρχία Κολωνίας και Νικοπόλεως, προστέθηκαν άλλα τέσσερα γεωγραφικά τμήματα:Επεσίου (το βορειότερο τέταρτο της σημερινής επαρχίας Zara και το βόρειο μισό της σημερινής επαρχίας Imranli, και τα δύο στο νομό Σεβάστειας / Sivas).Χωριά με χριστιανούς κατοίκους: Κηζίκ, Σαχνά-τσιμέν, Δεϊρμέν-τας, Παζάρ-πελέν, Τσαμλή-καλέ, Κούλαλη, Μοναστήρ, Ιν-ονιού, Καγιά-τιπη, Οβατζίκ, Μουρασούλ, Τζελέπ, Τερέ-κιοϊ, Κιόβ-τεπε, Αρμούτ-τσαϊρ, Κούρβαγη, Καϊλή-καγιά, Τσέτουρεν, Τερέ-ταμ, Πιρί-τετε, Ματέν.Ρεφαγιάς (η σημερινή επαρχία Refahiye, του νομού Ερζιντζάν / Erzincan).

Χωριά με χριστιανούς κατοίκους: Ρεφαγιά, Καδήκιοϊ, Κονδύλια, Πιουσιούρ, Αλατζά-χαν, Μοντολάς, Μέντεμε.

Κιρικίου (το Γουρούχ και το Τέρελι, η σημερινή επαρχίαDereli, του νομού Κερασούντας /Giresun).

Χωριά με χριστιανούς κατοίκους: Κουλάκ-καγιά, Πασλάκ, Κάγιαλαν, Κιουρτιούν, Γιατμούς, Σιούλιου, Παϊράμ-τανισμά, Κιόπλη, Ιναγέτ, Ική-σου, Τάμ-τερε, Κανλή-χαν, Πουτσακτσή, Κιούτζεσε.

Γιαϊλά-γιουζιού (το νότιο μισό της σημερινής επαρχίας Bulancak, του νομού Κερασούντας / Giresun, το νότιο τρίτο της σημερινής επαρχίας Karadüz και ένα μικρό κομμάτι στα ανατολικά της σημερινής επαρχίας Mesudiye, του νομού Κοτυώρων / Ordu).Χωριά με χριστιανούς κατοίκους: Αχουρλού, Αρμουτλού, Σεμέν, Καβάκλητζα, Σίνανλι, Αρτάς, Ίνταλα, Κιαβούρ-πιουκιού, Πέγιαλαν, Αλιτζόν.Με βάση τα παραπάνω και λαμβάνοντας υπόψη ήθη, έθιμα, ομιλία, μουσικές εκφράσεις και καταγωγή, μπορούμε να πούμε ότι όλες οι παραπάνω περιοχές λογίζονται ως Νικοπολίτικες.Κι αυτό γιατί επί οθωμανικής διοίκησης οι χριστιανοί υπάγονταν και εκφράζονταν μέσω των κατά τόπους θρησκευτικών ηγετών τους και η δήλωση καταγωγής τους ήταν η εκκλησιαστική επαρχία στην οποία ανήκαν.Ως Γαρασαρέτικες περιοχές όμως (λαμβάνοντας υπόψη τις πολιτισμικές εκφράσεις) λογίζονται η Νικόπολη, το Σού-σεχρη, η Αλούτζαρα και η Κολωνία.Οι κάτοικοι του Μεσουτιγιέ ονομάζονται Μελετλήδες, αλλά είχαν άμεση σχέση με τη Γαράσαρη.

Οι Επεσλήδες είχαν επίσης άμεση σχέση με τη Γαράσαρη και πολλά χωριά του Επές ιδρύθηκαν ή κατοικήθηκαν από Γαρεσαρέτες μετανάστες.

Με τη Ρεφαγιά υπάρχει μικρότερη σχέση, αλλά και εκεί μετοίκησαν αρκετοί Γαρεσαρέτες.Οι Γουρουχλήδες και οι Ντέρεληδες, αρέσκονται να ξεχωρίζουν τους εαυτούς τους, αλλά οι σχέσεις με τη Γαράσαρη ήταν καθημερινές, αφού από εκεί περνούσαν όλα τα καραβάνια προς την Κερασούντα και πολλά χωριά κατοικήθηκαν από Γαρεσαρέτες, ενώ τα περισσότερα χάνια κατά μήκος της διαδρομής και άλλες εμπορικές επιχειρήσεις, ανήκαν επίσης σε Γαρεσαρέτες.Η μικρότερη σχέση υπάρχει με τους κατοίκους του Γιαϊλά-γιουζιού, οι οποίοι είναι καθαροί Όρτουλήδες.Ως επίλογο σημειώνω ότι η επαρχία της Νικοπόλεως είναι ίσως η ιστορικότερη και με τη μεγαλύτερη στρατηγική σημασία για τη Ρωμαϊκή και μετέπειτα Ελληνική μεσαιωνική αυτοκρατορία, όπως επίσης και για το χριστιανισμό, που αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορικής μας διαδρομής και της μακραίωνης διαδικασίας διαμόρφωσης της σημερινής μας συνείδησης καταγωγής και αυτοπροσδιορισμού.Στην περιοχή της Νικόπολης έγιναν οι μεγάλες συγκρούσεις με τους Αρειανούς και τους Παυλικιανούς. Οι Νικοπολίτες αντιστάθηκαν στον Άρειο, με αποτέλεσμα να υπάρχει η Ορθοδοξία όπως τη γνωρίζουμε σήμερα και τιμήθηκαν ιδιαίτερα γι’ αυτό από το Μέγα Βασίλειο.Στη Νικόπολη προετοίμασαν τους στρατούς τους ο Ηράκλειος για τις εκστρατείες του, ο Ρωμανός πριν το Ματζικέρτ και όλοι οι αυτοκράτορες εδώ διατηρούσαν ικανές δυνάμεις για να ελέγχουν και να έχουν γρήγορη πρόσβαση σε όλη την αχανή αυτοκρατορία.Η Νικόπολη για πολλά χρόνια υποτιμήθηκε από τις ιστορικές και τις λαογραφικές έρευνες για τον Πόντο. 
Είμαι περήφανος για τη Νικοπολίτικη καταγωγή μου και τις ρίζες των προγόνων μου και με τη βοήθεια όλων σας, θα προσπαθήσουμε να αναδείξουμε την ιστορία, τον πολιτισμό και την προσφορά της ιδιαίτερης πατρίδας μας. 
Το χρωστάμε στις γενιές που πέρασαν, στις γενιές που θα έρθουν και κυρίως στον ίδιο μας τον εαυτό. 
Aυτό το άρθρο προέρχεται από το PONTIOS AKRITAS