Αρχαίες λέξεις που διασώζονται στην ποντιακή.

Γράφει η
Αρχοντούλα Κωνσταντινίδου,
φιλόλογος

Η ποντιακή διάλεκτος αποτελεί μία από τις τέσσερις διαλέκτους της νέας ελληνικής γλώσσας και είναι άμεση απόγονος της ιωνικής διαλέκτου της αρχαίας ελληνικής, καθώς Ίωνες από τη Μίλητο αποίκησαν τα παράλια του Εύξεινου Πόντου ξεκινώντας από τη Σινώπη και συνεχίζοντας με τα Κοτύωρα, την Κερασούντα και την Τραπεζούντα. Υπολογίζεται, λοιπόν, πως η αρχαία ιωνική διάλεκτος πρωτοακούστηκε στα παράλια του Εύξεινου Πόντου το 785 π.Χ., όταν κατοικήθηκε η Σινώπη. Η ελληνική ταυτότητα, τουλάχιστον για την Τραπεζούντα, επιβεβαιώνεται από τη μαρτυρία του Ξενοφώντα στην «Κύρου Ανάβαση», όπου περιγράφει την Τραπεζούντα ως «πόλιν ελληνίδα, οικουμένην εν τω Ευξείνω Πόντω, Σινωπέων αποικία». Η περιοχή του Πόντου αποτέλεσε το βορειοανατολικό άκρο, στο οποίο ομιλήθηκε η ελληνική γλώσσα. Και, χάρη στη γεωγραφική απόσταση του Πόντου από τη μητροπολιτική Ελλάδα, δεν επηρεάστηκε η ποντιακή από την κοινή νεοελληνική, διασώζοντας έτσι πολλούς τύπους της αρχαίας ελληνικής είτε ατόφιους είτε ελαφρά παραλλαγμένους.
Παρατηρούμε π.χ. πως αντίθετα με τη λατινική λέξη «τσεκούρι», που χρησιμοποιείται στη νέα ελληνική, η ποντιακή χρησιμοποιεί τη λέξη «αξινάριν», η οποία προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη «αξίνη». Επίσης, για τη λέξη κόσα, που σημαίνει το μεγάλο δρεπάνι με το οποίο θερίζει κανείς όρθιος και είναι λέξη σλαβικής προέλευσης, η ποντιακή χρησιμοποιεί τη λέξη «κερεντή», η οποία βγαίνει από το ρήμα «κείρω» (κουρεύω). Η ποντιακή κρατώντας τη λέξη «μακέλιν», αντί για τη λέξη κασμάς, που χρησιμοποιούμε σήμερα, διατηρεί την αρχαία ελληνική λέξη «μακέλη», κι όχι τη λέξη «κασμάς» που είναι τουρκικής προέλευσης.
Το ίδιο συμβαίνει και με τη λέξη «ρούχο». Ενώ, δηλαδή, η ποντιακή χρησιμοποιεί τη λέξη «λώμα», που προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη «λώπη» (ένδυμα), η νεοελληνική χρησιμοποιεί τη σλαβική λέξη «ρούχο». Τέλος, για τη λέξη «τσουκνίδα», η οποία δεν είναι σίγουρο πώς προέκυψε ετυμολογικά στη νέα ελληνική, η ποντιακή χρησιμοποιεί τη λέξη «κνιδέα» και «κιντέα», διατηρώντας την αρχαία ελληνική ονομασία «κνίδη».
Ανάλογες σκέψεις προκαλούν και αρκετά ρήματα που διασώθηκαν στην ποντιακή, τα οποία η νέα ελληνική δεν τα κράτησε ή τα αντικατέστησε με άλλα. Π.χ. το ρήμα «κλοτσώ» αντικατέστησε το αρχαίο «λακτίζω», ενώ στην ποντιακή υπάρχει ως «λαχτίζω». Το «ριγώ», που παρέμεινε αυτούσιο στην ποντιακή από την αρχαία, στη νέα ελληνική αντικαταστάθηκε από το «κρυώνω». Ακόμη, το «κρούω» διατηρήθηκε ακέραιο στην ποντιακή, ενώ στη νέα ελληνική χρησιμοποιείται κυρίως το «χτυπάω».
Επιπλέον, τα ρήματα «φιλέω-ω» και «πονέω-ω» στη νέα ελληνική πήραν την κατάληξη «-άω-ώ», ενώ στην ποντιακή διατηρήθηκε η αρχαία κατάληξη «-έω-ώ». Το ρήμα «ικανέω-ώ» και «ικανέομαι-ούμαι», που δεν διατηρήθηκε στη νέα ελληνική, διατηρήθηκε στην ποντιακή και είναι το πολύ γνωστό μας «κανείται» (=φτάνει, είναι αρκετό). Το ίδιο συμβαίνει και με την Ευκτική Αορίστου β΄ του ρήματος «λαγχάνω», η οποία διατηρείται στην ποντιακή στο γ΄ ενικό για να εκφράζει πιθανότητα κι ευχή (π.χ. λάχ’ επορούν κι έρχουνταν), ενώ στη νέα ελληνική δεν διατηρήθηκε το ρήμα αυτό, παρά μόνο τα παράγωγά του, όπως: «λαχνός», «λαχείο», «λαχειοφόρος» κτλ.
Εκτός από πολλά ρήματα της αρχαίας ελληνικής, που διατηρήθηκαν ακέραια στην ποντιακή, υπάρχουν και αρκετά ουσιαστικά της αρχαίας που βρίσκονται εγγύτερα στην ποντιακή, απ’ ότι στη νέα ελληνική. Για παράδειγμα, η λέξη «φέγγος» (=φως στην αρχαία και φεγγάρι στην ποντιακή), καθώς και λέξεις: «ψύχος», «στέγος» «γέλος» (γέλως στην αρχαία). Εγγύτερα στην ποντιακή διάλεκτο είναι και οι λέξεις: «ωβόν» (αρχ. το ωόν, το αβγό) και «ωτίν» (αρχ. ο ους, του ωτός, το αυτί). Η διατήρηση όλων αυτών των αρχαϊκών στοιχείων στη γλώσσα των Ποντίων διατρανώνει πως η ελληνική συνείδηση παρέμεινε ακλόνητη κι επαυξημένη στον Πόντο, παρόλες τις εχθρικές επιθέσεις και τις προσπάθειες αφομοίωσης που δέχτηκε για πολλούς αιώνες από ξένους λαούς.
Πέρα, όμως, κι από αυτό, φανερώνει τον πλούτο και τη δύναμη που έχουν τα ιδιώματα της ελληνικής, τα οποία, δυστυχώς, σε προηγούμενες δεκαετίες αντιμετωπίστηκαν με περιφρόνηση και αδιαφορία, καθώς υπήρχε ο φόβος ότι οι ομιλητές τους θα αντιμετώπιζαν δυσκολίες επικοινωνίας κι ένταξης στο κοινωνικό σύνολο.
Ήδη μία πρώτη επιστημονική και οργανωμένη προσπάθεια για τη διδασκαλία της ποντιακής διαλέκτου έχει ξεκινήσει από τον Σύνδεσμο Ποντίων Εκπαιδευτικών και τα πρώτα αποτελέσματα είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά κι ελπιδοφόρα για το μέλλον της ποντιακής. Ευχόμαστε κάτι ανάλογο να γίνει και για τις άλλες διαλέκτους και τα ιδιώματα της ελληνικής, γιατί το κάθε ένα από αυτά είναι πολύτιμο και η απώλεια, έστω και ενός, καθιστά την ελληνική γλώσσα φτωχότερη.

ΑΙΝΙΓΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΟΝΤΙΑΚΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ

74 αινίγματα στην ποντιακή διάλεκτο.
Από Μαρία Μαυρίδου Καλούδη

ΑΙΝΙΓΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΟΝΤΙΑΚΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ by Mas Gr

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ... " ΑΙΝΙΓΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΟΝΤΙΑΚΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ "

Οικιακά σκεύη τής Ποντιακής κουζίνας

Τα οικιακά σκεύη που αποτελούσαν την κουζίνα και το νοικοκυριό ενός Ποντιακού σπιτιού, ήταν τα παρακάτω…

• ΜΕΤΑΛΛΙΚΑ ΣΚΕΥΗ

Βέτρα: Κουβάς μετάλλινος για την άντληση και για τη μεταφορά νερού.

Δίλαβον: Ρηχή χύτρα με δύο λαβές και σκέπασμα.

Δίλαβον χαλκόν: Καζάνι μεγάλο με δύο λαβές.

Εμπροσπά: Σιδερένιος τρίποδας πάνω στον οποίο τοποθετούσαν σκεύη του μαγειρέματος (π.χ. σάτζ’).

Εσγάρα η σγάρα: Σχάρα από λαμαρίνα (απ’ το αρχαίο ουσ. εσχάρα = εστία).

Ιμπρίκ’: Χάλκινη μικρή κανάτα που τη χρησιμοποιούσαν για το νίψιμο.

Ισκιρά: Βαθύ χάλκινο τάσι σιο οποίο έβαζαν γάλα, γιαούρτι ή ζουμερά φαγητά όταν ήθελαν να τα μεταφέρουν.

Κεφκίρ ή σιρκέτσ’: Το τρυπητό, σουρωτήρι.

Κλωστοτήγανον: Τηγάνι με τοιχώματα ψηλά, λαβή και καπάκι (στραφτάρ’). Γύρω γύρω απ’ τη στεφάνη είχε χείλια ώστε να ταιριάζει ακριβώς σ’ αυτά το σκέπασμα. Το καπάκι του χρησίμευε στο να γυρίζονται απ’ την άλλη μεριά φαγητά όπως οι ομελέτες (κλωστοτήγανον: από το κλώσιμον).

Κουκούμια: Χάλκινες στάμνες που μετέφεραν μ’ αυτές νερό, μέσα και σης οποίες το ζέσταιναν.

Λακάνα: Λεκάνη χάλκινη σε διάφορα μεγέθη και για διάφορες χρήσεις.

Λαχανοκούταλον: Τρυπητή κουτάλα.

Μαστραπά: Μεγάλο χάλκινο ποτήρι νερού.

Μαχαίρα: Τα μαχαίρια του φαγητού.

Ξύστρα: Ξύστρα με λαβή, συνήθως φτιαγμένη από σίδερο. Μ’ αυτήν έξυ­ναν το πλαϊνό μέρος απ’ το ζύμωτρο για να ξεκολλήσουν τη ζύμη (ζουμάρ’). Μ’ αυτήν ακόμη γύριζαν τα λαβάσα για να ψηθούν κι από την άλ­λη πλευρά.

Παλτάς: Ο μπαλντάς.

Παρχάτσ’: Μεταλλικό δοχείο με χερούλι για τη μεταφορά φαγητού, νε­ρού κτλ. σε απόσταση.

Περόνα: Τα πιρούνια.

Πηγέλον: Κουβάς από λαμαρίνα με χερούλι για τη μεταφορά νερού.

Ρεντέ: Τρίφτης από λαμαρίνα.

Σατούρ’ ή σατίρ’: Μεγάλο, βαρύ και πλατύ μαχαίρι με το οποίο τεμάχιζαν το κρέας.

Σάτζ’ ή σάτσ’: Δίσκος κυρτός, τις περισσότερες φορές φτιαγμένος από λαμαρίνα. Πάνω του έψηναν λαβάσα, φύλλα ζύμης κτλ. ενώ άναβε από κάτω φωτιά. Για να μειώσουν τη δύναμη της φωτιάς και να μην καίγονται τα φαγητά, εσαχτάρωναν το σάτσ’, δηλ. το άλειβαν από κάτω με στάχτη βρεγμένη με νερό.

Σαχάνια: Πρώτα χάλκινα κασσιτερωμένα, ρηχά για σερβίρισμα φαγητού.

Σινίν: Δίσκος χάλκινος σε διάφορα μεγέθη με χείλη γύρω γύρω στη στε­φάνη. Σ’ αυτόν έβαζαν τα κόλλυβα, τα δώρα που πήγαιναν στο γάμο κτλ. Παλαιότερα, σε μεγάλα σινία απίθωναν τα φαγητά. Έβαζαν τα σινιά πά­νω σε χαμηλούς τρίποδες και έτρωγαν, καθισμένοι κατάχαμα γύρω γύρω.

Σιρπόσια: Χάλκινα Βαθιά πιάτα με σκέπασμα και χείλη για να κουμπώνει ακριβώς το καπάκι που χρησίμευε στο να διατηρούνται ζεστά τα φαγητά μέχρι να καταναλωθούν.

Ταβά: Χάλκινη κασσιτερωμένη κατσαρόλα, ρηχή, με μεγάλη επιφάνεια Βάσης. Είχε στα πλάγια χερούλια και υπήρχε σε διάφορα μεγέθη.

Τσάινικα: Τα τσαγερά.

Τανοκούταλον: Κουτάλα ειδική για τη μεταφορά του τάν’ από ένα δοχείοσ’ άλλο.

Ταψίν ή τεψίν: Δίσκος χάλκινος που πότε είχε και πότε δεν είχε χείλη. Κατασκευαζόταν σε διάφορα μεγέθη και χρησίμευε για το ψήσιμο των γλυκών και των φαγητών στο φούρνο. Ταψίν έλεγαν και το δίσκο με τον οποίο κερνούσαν τους επισκέπτες.

Τένζερη ή τεντζερέ: Χάλκινη χύτρα σε διάφορα μεγέθη. Μαγείρευαν διάφορα φαγητά σην τεντζερέ.

Τζοβζέ ή τζοζβέ: Σκεύος για την παρασκευή του καφέ (μπρίκι).

Τέτσια: Χάλκινα δοχεία κασσιτερωμένα όπου φυλάσσονταν οι καβουρμάδες.

Χαρατσοτήγανον ή τηγάν’: Ήταν χάλκινο τηγάνι και παρασκεύαζαν σ’ αυτό το χαράτσωμα, δηλ. το καρύκευμα (π.χ. έκαιγαν λάδι ή βούτυρο μαζί με κρεμμύδι) για ορισμένα φαγητά, όπως τανωμένον σιρβά.

Χαλκέρ ή χαβάν: Χάλκινο γουδί με το γουδοχέρι.

Χαλκόν: Το καζάνι. Αν είχε χερούλια στα πλάγια, το έλεγαν δίλαβον. Σ’ αυτό έβραζαν νερό για την πλύση και έκαναν φαγητά σε μεγάλες ποσότητες για γάμους, μνημόσυνα κτλ. Σ’ αυτό, επίσης, έβραζαν τα ρετσέλια, τις
μαρμελάδες κτλ.

Χελβανή: Σκεύος χάλκινο με καπάκι και χείλη πεπλατυσμένα. Ο κορμός της ήταν λίγο διαφορετικός από του τεντζερέ.

Χεροχάλκ’: Το έφτιαχναν οι χαλκωματάδες σε διάφορα μεγέθη και ήταν το κύριο μαγειρικό σκεύος. Σ’ αυτό μαγείρευαν τα σουρβάδας, τα λάχανατα όσπρια και άλλα φαγητά. Το ονόμαζαν έτσι, γιατί έμοιαζε με καζάνι (χαλκόν) και είχε λαβή για να πιάνεται. Αντί σκεπάσματος, χρησιμοποιούσανμια ειδική σανίδα. Το χαλκοπούλ’ ήταν επίσης σκεύος ιδίου σχήματος μόνο που ήταν αρκετά μικρότερο, γι’ αυτό και το χρησιμοποιούσαν οι ολίγομελείς οικογένειες.

Χουλάρα: Τα κουτάλια.

• ΠΗΛΙΝΑ ΣΚΕΥΗ

Γκουδέτσα ή κιουβέτσια: Αγγεία από πηλό, πλατιά και σε διάφορα μεγέθη, στα οποία έψηναν φαγητά στο φούρνο.

Κεραμίδα: Κεραμίδες, πάνω στις οποίες έψηναν τα ψάρια στο φούρνο.

Λαγήνα: Πήλινες στάμνες που χρησίμευαν για τη μεταφορά του νερού. Όταν είχαν δύο λαβές λέγονταν “διλαβήτσας”, ενώ όσες είχαν λεπτό λαι­μό λέγονταν και “χαλχανίστρας”, προφανώς απ’ το θόρυβο που δημι­ουργείται απ’ την εκροή του νερού απ’ το στόμιο.

Λαγηνόπα: Αποκαλού­σαν τα μικρά πήλινα σταμνάκια.

Λακάνας: Πήλινες λεκάνες.

Μελιτολάηνον: Πήλινο βαθύ δοχείο, βερνικωμένο, κυρίως για μέλι (μελιτοδοχείο).

Πουλούλι: Μεγάλο πήλινο δοχείο αλειμμένο εσωτερικά κι εξωτερικά με καθαρή πίσσα. Διατηρούσαν σ’ αυτό γαλακτοκομικά, στύπα κτλ.

Προζυμερόν: Μικρό δοχείο όπου φυλασσόταν το προζύμι για το επόμε­νο ζύμωμα. Μάλιστα, για να μην κολλάει στα τοιχώματα το ζυμάρι, πα­σπάλιζαν τα τοιχώματα με αλεύρι, το προσάλευρον.

Σκουτέλ’: Επίσημο πήλινο πιάτο, βερνικωμένο, από το λατινικό scutella = πιάτο φαγητού.

Σταμνία: Στάμνες πήλινες για τη μεταφορά νερού. Τσανάκα: Πήλινα πιάτα σε διάφορα μεγέθη.

Τσαοπότηρα: Πήλινες κούπες για το τσάι.

Τσορτανογλίστα: Πήλινη λεκάνη μέσα στην οποία έλιωναν με χλιαρό νε­ρό τα τσορτάνα για να κάνουν το τανοσίρβ’ (τα τσορτάνια ήταν σβόλοι από πασκιτάν’ ή υλιστόν, στεγνωμένοι στον ήλιο).

Φλιντζάνα: Τα φλιτζάνια του καφέ που τα ‘λεγαν επίσης και “ποτήρα τη καβάς”.

• ΞΥΛΙΝΑ ΣΚΕΥΗ

Αλμεχιέρ’: Ξύλινος κουβάς για το άρμεγμα των ζώων.

Βαρέλα: Βαρέλια από ξύλο. Χρησίμευαν για τη φύλαξη του βουτύρου (βουτυροβάρελον), για μυζήθρα (μιντζοβάρελον) καθώς και για τη φύλαξη άλ­λων ρευστών υλικών.

Γαβάνα: Δοχεία με κυκλικά τοιχώματα, πλατύτερα στην κορυφή με σκέπασμα εφαρμοστό. Έβαζαν σ’ αυτά συνήθως το βούτυρο.

Εγδίν: Ξύλινο γουδί με γουδοχέρι. Μ’ αυτό κοπάνιζαν συνήθως σκόρ­δο.

Ζούμωτρον ή ζύμωτρον: Ξύλινη σκάφη για το ζύμωμα.

Καρσάνα: Στρογγυλές λεκάνες, σε πολλά μεγέθη, που τις χρησιμοποι­ούσαν για διάφορες δουλειές, όπως ζύμωμα, πλύσιμο χόρτων και λαχα­νικών κτλ.

Κενέσ’ ή κενέτσ’ ή κουτάλ’: Μεγάλη ξύλινη κουτάλα για το ανακάτεμα και το σερβίρισμα του φαγητού.

Κοβλάκα: Δοχεία στρογγυλού σχήματος με χερούλι ή δίχως (τα χωρίς χε­ρούλι τα έλεγαν καλιστέρα), συνήθως με πυθμένα πρόσθετο και στεφάνη στα χείλη. Σ’ αυτά τοποθετούσαν Βούτυρο, γάλα, γιαούρτι κτλ.

Κοσκίνα: Τα κόσκινα, που διαχωρίζονταν σε είδη, ανάλογα με την κατα­σκευή και τον προορισμό τους (φασούλι κοσκίν’, αλεύρι κοσκίν’, κορκοτί κοσκίν’ κτλ.).

Κούφας: Οι ξύλινοι κουβάδες.

Κρεατοκούρ’: Χονδρό σανίδι πάνω στο οποίο τεμάχιζαν το κρέας.

Ξυλλάγγ’: Μεγάλο ξύλινο επίμηκες δοχείο, μέσα στο οποίο χτυπούσαν το ξύγαλαν (γιαούρτι) για να βγάλουν το βούτυρο. Το έλεγαν και δουρβάνιν ή δουρβάν.

Ξύλινο τανακούταλον: Για τη μετάγγιση του τάν’ από ένα δοχείο σ’ άλλο.

Πινάκ’: Ξύλινος δίσκος όπου έβαζαν το ψωμί, κομμένο σε φέτες. Τον το­ποθετούσαν στο τραπέζι κατά τη διάρκεια του γεύματος.

Πινακωτή: Ξύλινο σκεύος επίμηκες με χωρίσματα όπου τοποθετούσαν τα ψωμιά αμέσως μετά το ζύμωμα και τα μετέφεραν στο φούρνο.

Πλαστρέα: Ειδικό τραπέζι για το άνοιγμα των φύλλων της ζύμης.

Τεπούρ’: Μεγάλος μονοκόματος ξύλινος δίσκος για τον καθαρισμό των σιτηρών (από το τούρκικο tepir).

Υλιστοκάρσανον: Η ξύλινη λεκάνη όπου τοποθετούσαν το υλιστόν (στραγ­γιστό γιαούρτι που διατηρεί όλο του το βούτυρο).

Υλισιέρ’: Ειδικό ξύλινο σουρωτήρι για το γάλα και το γιαούρτι (το ρ. στραγ­γίζω στην ποντιακή = υλίζω). Είχε ξύλινο περίβλημα και εσωτερικά αραιό ύφασμα για να επιτελείται το στράγγισμα.

Υλιστερόξυλον: Σανίδα στενή με τρύπα στη μέση όπου τοποθετούσαν το υλιστέρ.

Χλαού: Ξύλινη βέργα κυλινδρική με τη βοήθεια της οποίας άνοιγαν τα φύλλα τη ζύμης, πλάστης.

Χουλάρα: Ξύλινα κουτάλια.

Ψαροσάνιδον: Χονδρό σανίδι, πάνω στο οποίο καθάριζαν και τεμάχιζαν τα μεγάλα ψάρια.

• ΓΥΑΛΙΝΑ ΣΚΕΥΗ

Σισσιά: Γυάλινη φιάλη για ξίδι και διάφορα ποτά.

Στακάν: Γυάλινο ποτήρι ποτού (από το ρωσικό stacan = ποτήρι).

Καυκίν: Φλιτζάνι του καφέ ή ποτήρι ποτού.

• Πηγή: Νοστιμιές της Ποντιακής Κουζίνας - Θωμαΐς Κιζιρίδου

• Φωτογραφία: Λαογραφικού Μουσείου Μονοπήγαδου Δήμου Βασιλικών
• Αναδημοσίευση από lelevose blog

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ... " Οικιακά σκεύη τής Ποντιακής κουζίνας "

Τα λόμπι και το ζόμπι

«Εν δε διχοστασίη και Ανδροκλέης πολεμαρχεί» ­ «όταν πέφτει διχόνοια, διοικεί κι ο Ανδροκλής ακόμη» ­

Τα αντεθνικά λόμπι και το ποντιακό ζόμπι


Για να ασκεί μια ομάδα επιρροή και για να πετυχαίνει τους πολιτικούς της στόχους και όχι μόνο,  το πρώτο που απαιτείται και δεν αμφισβητείται νομίζω από κανέναν είναι η σύμπνοια , η ενότητα και η αλληλεγγύη .
Χωρίς αυτά τα χαρακτηριστικά δεν υπάρχει ομάδα αλλά σκορποχώρι το οποίο άγεται και φέρεται από τις ορέξεις και τις πολιτικές επιδιώξεις άλλων ομάδων ανταγωνιστικών, που στόχο τους έχουν να εδραιώνουν τη δύναμή τους μέσα από την αδυναμία και την ασυνεννοησία των άλλων.
Η αρχή αυτή δεν είναι άλλη από τη γνωστή  ΄΄διαίρει και βασίλευε΄΄.
Ας έρθουμε λοιπόν στα καθ’ ημάς .
Προς πείσμα τον καιρών  , οι Πόντιοι ως εθνική συνιστώσα επιθυμούν να μη χάσουν τα χαρακτηριστικά τους και τις ιδιαιτερότητες τους  . Για το λόγο αυτό έχουν οργανωθεί , έχουν φτιάξει σωματεία και ομοσπονδίες και προσπαθούν να κερδίσουν το στοίχημα με το πεπρωμένο , πολεμώντας τη λήθη και τον εκφυλισμό, δημιουργώντας δε και τη σχετική ιδεολογία .
Κατά τον τρόπο αυτό η Πόντιοι ως εθνοτοπική ομάδα του Ελληνισμού δρουν πολιτικά και θέλουν να διαδραματίσουν εδώ και τώρα ρόλο σοβαρό μέσα στο εθνικό γίγνεσθαι , που δοκιμάζεται από τις  εξουθενωτικές πιέσεις της παγκοσμιοποίησης .
Μέγιστος πολιτικός στόχος του ΄΄ποντιακού κινήματος΄΄ , που φιλοδοξεί να ενώσει γύρω από αυτό όλους τους Πόντιους , είναι η αναγνώριση της Ποντιακής γενοκτονίας.
Ο στόχος αυτός λειτουργεί κυρίως ως μέσο εθνικής αυτογνωσίας και αυτοπροστασίας των ίδιων τον Ποντίων και λιγότερο ως πολιτική νίκη τους απέναντι στην Τουρκία.
Πέρα από την ιστορική πραγματικότητα του παραπάνω γεγονότος που για εμάς τους Πόντιους είναι αδιαπραγμάτευτη , για την επίτευξη του παραπάνω πολιτικού στόχου απαιτούνται στρατηγική αλλά και κάποια υποτυπώδης υποδομή  . Απαιτείται πολιτική σκέψη , πολιτική γραμμή , πολιτική συμπεριφορά και κυρίως απαιτείται πολιτική ηγεσία .
Για το Ποντιακό ζήτημα λίγο πολύ η πολιτική θεωρία έχει διατυπωθεί . Θεωρητικοί και ιστορικοί έχουν εργασθεί πάνω σε αυτήν την πλατφόρμα που διατυπώθηκε αρχικά από το Μιχάλη Χαραλαμπίδη και τον Κώστα Φωτιάδη στο αξεπέραστο έργο τους ΄΄Πόντιοι , δικαίωμα στη Μνήμη΄΄  . Ιστορικοί όπως ο Κώστας Φωτιάδης και ο Βλάσης Αγτζίδης έχουν οικοδομήσει το ιστορικό και επιστημονικό υπόβαθρο για αυτό που εμείς οι Πόντιοι συνηθίζουμε να περιγράφουμε  ως ΄΄ποντιακή ιδέα΄΄ . Η βάση και το εποικοδόμημα του Ποντιακού ζητήματος , έχουν αχνοπροβάλλει εδώ και αρκετά χρόνια μέσα στο απίστευτο Νεοελληνικό αλαλούμ, σε αυτό όμως που υστερούμαι δραματικά είναι ο τομέας της πολιτικής οργάνωσης και εκπροσώπησης . Ο υποκειμενικός παράγοντας , ο φορέας , το εκτελεστικό πολιτικό όργανο που θα φέρει του Πόντιους από το παρασκήνιο στο προσκήνιο , όπως φαίνεται και από τα τελευταίως διαδραματιζόμενα , είναι πόρρω μακριά από το επιθυμητό και το αναγκαίο.
Στην παρούσα στιγμή το ποντιακό ζήτημα φαίνεται να το διαχειρίζονται  δευτεροβάθμια όργανα , που είτε αντηχούν το μίζερο παρελθόν  του ποντιακού χώρου είτε εμφανίζονται ως δήθεν αναμορφωτές του χώρου αυτού . Τα ανωτέρω όργανα διαγκωνίζονται για τη μαζικότητα τους και την επιρροή τους στην ποντιακή βάση των σωματείων και για το λόγο αυτό επιλέγουν εκδηλώσεις λαϊκίστικες , προκειμένου να αποδείξουν την επιρροή τους . Στην πραγματικότητα καμία από τις παραπάνω ομοσπονδίες δεν κατάφερε να συνεπάρει τη μεγάλη ποντιακή μάζα και να της δώσει όραμα και στόχους .
Εξάλλου καμία από αυτές, δεν καλλιέργησε τη σύμπνοια και την κοινωνική αλληλεγγύη μεταξύ των ποντίων . Δε συμπεριφέρονται ως πολιτικοί οργανισμοί αλλά ως λαογραφικά σωματεία που αντί να συγκεντρώνουν και να αναδεικνύουν τις ποντιακές αρετές , καλλιεργούν ένα απίστευτο διχασμό  μεταξύ των Ποντίων με κίνδυνο  να διαρραγεί βαθειά η ποντιακή βάση  . Έννοιες όπως  πατριωτική αλληλεγγύη,   συνεργασία , οικονομική αυτοτέλεια, κομματική απεξάρτηση  για αυτούς είναι άγνωστες . Και όσον αφορά τους ΄΄παλαιούς΄΄  τα πράγματα λίγο πολύ ήταν αναμενόμενα , καθώς σήμερα δεν είναι τίποτε άλλο παρά σκιά του ΄΄ένδοξου΄΄ παρελθόντος  . Μια παρέα κουρασμένων παλαιών παραγόντων , η οποία είναι απολύτως αποκομμένη από τη μεγάλη ποντιακή λαϊκή βάση .
Τι γίνεται όμως με το χώρο εκείνο που εμφανίστηκε περίπου ως τελική λύση στο πρόβλημα του Μεγάλου Ασθενούς , που λέγεται Οργανωμένος Ποντιακός Χώρος;
Αντί ο χώρος αυτός να χειραφετηθεί επιχειρώντας να αποκτήσει πολιτική αυτοτέλεια , πολιτικό όραμα και γιατί όχι ακόμη και οικονομική αυτοδυναμία, αναλώνεται  επαιτώντας μέσα σε κομματικά γραφεία, και σε αυλές κομματικών παραγόντων δαπανώντας επιπόλαια το Ποντιακό Όραμα και καταστώντας το περίπου γραφικό !
Δεν μπόρεσε ο χώρος αυτός να αναδείξει το διεκδικητικό του ρόλο, δε μπόρεσε να ενώσει όλες τις ποντιακές δυνάμεις και μαράθηκε μέσα στις διαπροσωπικές  σχέσεις και στα παιχνίδια της εξουσίας .  Υιοθετήθηκαν πρακτικές επικίνδυνες , από τον πειθαναγκασμό των σωματείων μέχρι ακόμη και τη σπίλωση ατόμων και προσωπικοτήτων . Βλέπεται για κάποιους από το χώρο αυτό ο σκοπός αγιάζει τα μέσα ….! Και ακόμη χειρότερα τις περισσότερες φορές ο σκοπός δεν είναι τίποτε άλλο παρά το μέσο . Ένας βρώμικος πόλεμος, που πραγματικά δίχασε , κούρασε και αηδίασε τον ποντιακό λαό .
Άτομα και πρόσωπα δεύτερης γραμμής με  αμφίβολες ικανότητες , έγιναν στελέχη και τους δόθηκε βήμα να λοιδορούν , να απαξιώνουν , να λασπολογούν , να διχάζουν και να απορρίπτουν . Εκφέρουν γνώμη επί παντός επιστητού και παρουσιάζονται ως κριτές διαχωρίζοντας τους Πόντιους σε πατρικίους και πληβείους  . Ένας ανούσιος , φτηνός και αδικαιολόγητος εθνικισμός κατέλαβε ως παράκρουση τους ΄΄εκλεκτούς΄΄ , οι οποίοι δεν διστάζουν να χαρακτηρίζουν με αγοραίο τρόπο συμπατριώτες μας . Τι ακούσαμε όλα αυτά τα χρόνια ….. Ρώσοι, λαμόγια , κλεφτρόνια ,  Αμιρούτσηδες , φεσοφόροι , κολόζηδες ……και άλλα τραγελαφικά . Δυστυχώς το έλλειμμα ιδεών , στελεχών και πρακτικών είναι τρομακτικά μεγάλο και αναπληρώνεται με ύβρεις .
Γνωρίζω ότι όλα αυτά δεν θα ακουστούν ευχάριστα σε πολλούς ΄΄ζηλωτές΄΄ αλλά κάποια στιγμή θα πρέπει όλοι να αναλάβουμε τις ευθύνες μας και να  ορθώσουμε το ανάστημά μας για να υπερασπίσουμε την προοπτική και το μέλλον του λαού μας , του ποντιακού λαού !
Η ιδιότυπη τρομοκρατία των παραγόντων , η οποία λειτουργεί σε βάρος της ομοψυχίας των Ποντίων ,  δεν πρέπει να περάσει
Γιατί πάνω από τα μικρά πρέπει όλοι οι Πόντιοι να προτάξουμε τα μεγάλα .
Κόντρα στον κατακερματισμό , τη διχόνια και την άνανδρη λασπολογία , κόντρα στη πατριδοκαπηλία θα πρέπει να προβάλλει  ο συντεταγμένος αγώνας μας για το μέλλον και τα δίκαια του λαού μας .
Το όραμα αυτό θα οργανώσει και θα εμπνεύσει   όλους του πόντιους , για μια εκπροσώπηση γνήσια δημοκρατική και πατριωτική. Για μια εκπροσώπηση που θα ενώνει , θα γεφυρώνει και θα καλλιεργεί πρώτα από όλα την ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ μεταξύ των Ποντίων . Για έναν οργανωμένο ποντιακό χώρο που θα είναι η αιχμή του δόρατος μιας διεκδίκησης πολιτικής και οικονομικής που θα μας καταστήσει   μπροστάρηδες του αγώνα ενάντια στο ξεπούλημα της πατρίδας και του γένους.
ΠΗΓΗ:Πολιτιστικός Σύλλογος Παλατιτσίων

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ... " Τα λόμπι και το ζόμπι "

Η Τουρκία αποζημιώνει δυο Έλληνες με 5 εκατ. Ευρώ για ηθική και υλική βλάβη

Το Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων υποχρεώνει την Τουρκία να καταβάλλει το ποσό-ρεκόρ των 5 εκατ. Ευρώ σε δυο Έλληνες για ηθική και υλική βλάβη.

Ειδικότερα, με απόφαση που έλαβε την Τρίτη το Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων υποχρεώνει την Τουρκία να καταβάλει αποζημίωση ύψους 5 εκατ. ευρώ για υλική βλάβη, στους Έλληνες υπηκόους Ιωάννη και Ευάγγελο Φωκά που ζουν στην Κατερίνη.

Συγκεκριμένα, οι τουρκικές αρχές είχαν απαγορεύσει, λόγω της ιθαγένειάς τους και την αρχή της αμοιβαιότητας μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας, να κληρονομήσουν την ακίνητη περιουσία της αδελφής τους στην Τουρκία.

Με προγενέστερη απόφασή του το Δικαστήριο, στις 29 Σεπτεμβρίου 2009, εκδικάζοντας την σχετική υπόθεση (Φωκάς κατά Τουρκίας) είχε καταδικάσει τελεσίδικα την Τουρκία, για παραβίαση του δικαιώματος προστασίας της περιουσίας.

Μετά τη σημερινή συνεδρίαση, που αφορούσε μόνο τον προσδιορισμό καταβολής της δίκαιης ικανοποίησης στους δύο Έλληνες, το Δικαστήριο αποφάσισε ότι η Τουρκία πρέπει να καταβάλει στους δικαιωθέντες 5 εκατ. ευρώ αποζημίωση για ηθική και υλική βλάβη, πληρώνοντας παράλληλα 15.000 ευρώ για δικαστικά έξοδα και δαπάνες.

ΠΗΓΗ: Τό Ποντίκι

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ... " Η Τουρκία αποζημιώνει δυο Έλληνες με 5 εκατ. Ευρώ για ηθική και υλική βλάβη "

Η ΘΕΑ ΜΑ...

Συγγραφή : Στεφανίδου Βέρα (20/2/2003)

Για παραπομπή: Στεφανίδου Βέρα, «Μα», 2003,
Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού, Μ. Ασία
URL: http://asiaminor.ehw.gr/forms/fLemmaBodyExtended.aspx?lemmaID=5171

1. Καταγωγή

Η λατρεία της θεάς Μα ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένη στην περιοχή της Καππαδοκίας και του Πόντου. Οι περισσότερες πληροφορίες που έχουμε για τη λατρεία της ξεκινούν από την Ελληνιστική περίοδο, αλλά η Μα φαίνεται να έχει αρχαιότερη καταγωγή. Η ευρύτερη περιοχή της Καππαδοκίας ήταν η γη των Χετταίων και η Μα ίσως ήταν μια από τις μορφές της χεττιτικής θεότητας Hepat ή «Ήλιος της Αρήννα».¹

Οι Έλληνες την ταύτιζαν με την Αθηνά (Αθηνά-Μα), Ενυώ, Σελήνη, Άρτεμη, Κυβέλη, Γαία και Ρέα,² ενώ οι Ρωμαίοι με την Bellona (Μa-Bellona).³ Νομίσματα της εποχής του Αριαράθη Δ΄ (220-163 π.Χ.) που βρέθηκαν στην Καππαδοκία καθώς και άλλα προερχόμενα από την πόλη του Περγάμου αναπαριστούσαν τη Μα ως Αθηνά.⁴ Παρά τις ομοιότητες όμως, ο αρχέγονος, τοπικός και πολύπλευρος χαρακτήρας της Μα δεν επιτρέπει ακριβή ταύτιση με καμία ελληνική ή ρωμαϊκή θεότητα, πράγμα που δημιούργησε αρκετή σύγχυση στους αρχαίους συγγραφείς, η οποία είναι φανερή και στους ερευνητές του 19ου αιώνα.⁵


2. Λατρεία – μυστήρια

Λόγω της χεττιτικής καταγωγής της, η λατρεία της Μα φαίνεται να δέχτηκε πολλές επιδράσεις στο πέρασμα των αιώνων, οι ισχυρότερες από τις οποίες φαίνεται να ήταν οι περσικές. Ευρήματα από την Καππαδοκία υποδηλώνουν ότι η αρχέγονη λατρεία της, όπως πολλών ανατολικών και ιρανικών θεοτήτων, ήταν υπαίθρια.

Σύμφωνα με το γεωγράφο Στράβωνα (64 π.Χ. - 20 μ.Χ.), η Μα λατρευόταν στα Κόμανα του Πόντου και, νωρίτερα, στα Κόμανα της Καππαδοκίας⁶ με παρόμοιο τρόπο. Δύο φορές το χρόνο τελούνταν λιτανείες, κατά τη διάρκεια των οποίων ο αρχιερέας φορούσε διάδημα. Επρόκειτο για μια σημαντική θεότητα και αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι ο αρχιερέας της ήταν στρατηγός και δεύτερος στην απόδοση τιμών μετά το βασιλιά. Οι πόλεις ήταν αφιερωμένες στη θεά και κατοικούνταν κυρίως από πιστούς, υπηρέτες και σκλάβους του ναού. Οι ιερείς ασκούσαν την διοίκηση των πόλεων και είχαν το διοικητικό και οικονομικό έλεγχο του ιερού, της γης και των ιερών δούλων, αν και τυπικά ο ανώτατος άρχοντας ήταν ο βασιλιάς. Πολλά όμως από τα στοιχεία της ιδιαίτερης λατρείας της στην Καππαδοκία αγνοούνται, μια και τα Κόμανα της Καππαδοκίας δεν έκοβαν δικό τους νόμισμα και οι φιλέλληνες βασιλείς τους είχαν εξελληνίσει την εικονογραφία της.⁷

Η λατρεία της ήταν εξαπλωμένη και στη Μακεδονία, όπου εισήχθη με την εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου και διαδόθηκε με σχετική ευκολία, ίσως γιατί είχε πολλές ομοιότητες με τη Μητέρα των θεών, την Άρτεμη και διάφορες τοπικές θεότητες.⁸ Κατά τη διάρκεια του Α΄ Μιθριδατικού πολέμου, οι Ρωμαίοι ήρθαν σε επαφή με τη θεά που λατρευόταν στα φαράγγια του Ταύρου και ο Σύλλας εισήγαγε τη λατρεία της στη Ρώμη. Φαίνεται ότι η σύγκλητος, προκειμένου να σιγουρέψει τη νίκη, δέχτηκε τη λατρεία και το ιερατείο της Μα, ταυτίζοντας τη με την Bellona. Για το σκοπό αυτό υπήρχε ιερό της στο λιμάνι της Όστιας (Ιταλία) με ιερείς και ιέρειες από την Καππαδοκία (fanatici, bellonari). Μια επιγραφή από τις Σάρδεις (περίπου 150 μ.Χ.) απαγορεύει στους πυρσοφόρους του Διός (Ζευς Βαραδάτης) να συμμετέχουν στη λατρεία της Μα. Όσον αφορά την Αυτοκρατορική περίοδο, η λατρεία της θεάς είναι επαρκώς τεκμηριωμένη.⁹

3. Εικονογραφία

Οι περισσότερες πληροφορίες που έχουμε για την εικονογραφία της Μα προέρχονται από την Ελληνιστική και τη Ρωμαϊκή εποχή και τονίζουν τις ηλιακές και πολεμικές (στρατιωτικές) ιδιότητες της θεάς. Οι γνωστές αναπαραστάσεις και επιγραφές δίνουν έμφαση στα κοινά σημεία μεταξύ της Μα και των ελληνορωμαϊκών θεοτήτων, αλλά δεν τις ταυτίζουν.

Το διάδημα με τις ακτίνες του ήλιου φαίνεται να ήταν χαρακτηριστικό εικονογραφικό στοιχείο της Μα, ως ουράνιας θεότητας. Το στοιχείο που την ξεχώριζε όμως ήταν η στρατιωτική της ενδυμασία. Οι δύο αετοί στους ώμους της, οι οποίοι αναφέρονται ως αγγελιοφόροι του Ήλιου στην παράδοση των Χετταίων, θυμίζουν τη συνηθισμένη στην Ανατολή αναπαράσταση μιας θεότητας ανάμεσα σε δύο ζώα, που είναι γνωστή ως πότνια θηρών.¹⁰ Σε αυτοκρατορικά νομίσματα του Πόντου παριστάνεται το άγαλμα της θεάς μπροστά από έναν τετράστυλο ναό όπου ο αετός πολεμά ένα ερπετό.¹¹ Τα νομίσματα από τα Κόμανα του Πόντου αναπαριστούσαν τη θεά με ρόπαλο και ασπίδα, ενώ στις αυτοκρατορικές κοπές η παρουσία της θεάς συχνά υποδηλωνόταν μόνο από ένα ρόπαλο.¹²

Τα Κόμανα της Καππαδοκίας δεν είχαν αυτόνομες κοπές, αλλά βρίσκουμε εκείνες του βασιλείου της Καππαδοκίας, στις οποίες η θεά φέρει περικεφαλαία, κρατά λόγχη, έχει μια ασπίδα στα πόδια της και υποβαστάζει μια Νίκη που τη στεφανώνει. Η παραπάνω απεικόνιση καθώς και μια επιγραφή της Καταονίας της ίδιας εποχής τονίζουν το νικηφόρο χαρακτήρα της θεάς. Επίσης, ο σκύλος φαίνεται να είχε θέση στη λατρεία της Μα στην Καππαδοκία και η εμφάνισή του σε κάποιες αναπαραστάσεις της υποδηλώνει τη χθόνια φύση της που συμβαδίζει με τις πολεμικές ιδιότητές της.¹³

1. Seyrig, H., “Une déesse anatoliénne”, AntK 13 (1970), σελ. 77, σημ. 6· Garstang, J., “The Sun Goddess of Arinna", Annals of Archaeology and Anthropology 6 (1914), σελ. 115· Herzfeld, E., The Persian Empire. Studies in Geography and Ethnography of the Ancient Near East (Wiesbaden 1968), σελ. 110-112. Βλ. επίσης Garelli, P., Les Assyriens en Cappadoce (Bibliothéque archéologie d’Istanbul de l’Institut francais d’archéologie d’Istanbul 19, Paris 1963), σελ. 108, 119, 211-212.

2. Πλούτ., Σύλλ. 9.4· Στέφ. Βυζ., βλ. λ. «Μάσταυρα»· Παυσ. 3.16.8· Head, B.V. – Hill, G.F. – MacDonald, G. – Wroth, W., Historia Numorum, A Manual of Greek Numesmatics² (Oxford 1911), σελ. 498.

3. CIL IV 490, 2232, 2233· Caes. Bell. Alex. 66· Δίων Κ. 42.26.2· Cumont, F., Les religions orientales dans le paganisme romaine⁴ (Paris 1929), σελ. 50· Planter, S.B. – Ashby, T., A Topographical Dictionary of Ancient Rome (London 1929), βλ. λ. “Bellona Pulvinensis Aedes”, “Bellona Rufilia Aedes”· Guarducci, M., “Il santuario di Bellona e il circo di Flamino in un epigrama greco”, Bull.Com. 73 (1949-1950), σελ. 55-76· Dragojevic-Josifovska, B., “L’inscription de Scupi consacree a la déesse Bellona”, ZA 31 (1981), σελ. 181 (στα σλαβομακεδονικά με περίληψη στα γαλλικά). Alfoldi, A., “Redeunt Saturnia regna. V: Zum Gottesgnadentum des Sulla”, Chiron 6 (1976), σελ. 149-156· Fischwick, D., “Hastiferi”, JRS 57 (1967), σελ. 142-160, ιδίως σελ. 145, 152-154.

4. Morkholm, O., Early Hellenistic Coinage from the accession of Alexaner to the peace of Apamea (336 - 188 B.C.) (Cambridge - New York 1997), σελ. 132· Rider, G. le, “Une tétradrachme d’Athéna Niképhoros”, Rev. Num. 15 (1973), σελ. 72, 77· Robert, L., Noms indigènes dans l’Asie Mineure gréco-romaine (Paris 1963), σελ. 494. Λόγω ελληνικού συνειρμού, η τοπική θεότητα Μα, η οποία ήταν μια θεά Νικηφόρος, αναγνωρίστηκε ως η «Αθηνά Νικηφόρος». Κατά συνέπεια η Μα ταυτίστηκε με την Αθηνά.

5. Lex. Gr. Rom. Myt. II, στήλες 2215-2225, βλ. λ. “Ma”. (Drexler)· Lex. Gr. Rom. Myt. I, στήλες 774-777, βλ. λ. “Bellona” (Prokisch)· Lex. Gr. Rom. Myt. I, στήλες 1251-1232, βλ. λ. “Enyo” (Stoll)· Dict. des Antiquites I.1, βλ. λ. “Bellona” (Saglio)· Reallex. Ant. Chr. βλ. λ. “Bellona” (Waszink)· Robert, L., Noms indigènes dans l’Asie mineure gréco-romaine (Paris 1963), σελ. 502.

6. Για την αντίθετη άποψη, βλ. Herzfeld, E., The Persian Empire (Wiesbaden 1968), σελ. 109-110.

7. Στράβ. 12.2.3, 12.3.32· Αππ., Μιθρ. 114· Robert, L., Noms indigènes dans l’Asie mineure gréco-romaine (Paris 1963), σελ. 436, σημ. 7· Benveniste, E., Titres et noms propres en iranien ancien (1966), σελ. 51-65 (Le second apres le roi)· Waddington, W.H., “Inscriptions de Cataonie”, BCH 7 (1883), σελ. 128.

8. SEG XXXV 698, 702.

9. ILS 3804, 4180-4181b (Desseau)· Δίων Κ. 42.26.2· Guarducci, M., “Una nuova dea a Naxos in Sicilia e gli antici legami fra la Naxos Siceliota e l’omonima isola delle Cicladi“, MEFRA 97 (1985), σελ. 7-34· Reinach, T., Mithridate Eupator (Paris 1890), σελ. 242· Robert, L., “Inscription grécque de Sardeis”, CRAI (1975), σελ. 306-330· SEG XXIX 1205· Briant, P., Histoire de l’empire Perse de Cyrus a Alexandre (Paris 1996), σελ. 696-697. Βλ. επίσης SEG 38.1497. ΤΑΜ V.2 1305 (Μα Ανείκητος, Λυδία).

10. Seyrig, H., “Une déesse anatolienne”, AntK 13 (1970), σελ. 777.

11. Price, M.J. – Treel, B.L., Coins and their cities architecture on the ancient coins of Greece, Rome and Palestine (London 1977), σελ. 95-99, εικ. 176-177.

12. Waddington, W.H. – Babelon, E. – Reinach, Τ., Recueil général des monnaies grécques d’Asie Mineure 1.1 (Paris 1994), σελ. 79-80.

13. Waddington, W.H., “Inscriptions de Cataonie”, BCH 7 (1883), σελ. 127-128· Price, M.J. – Treel, B.L., Coins and their cities architecture on the ancient coins of Greece, Rome and Palestine (London 1977), σελ. 156, φωτ. 26· Proeva, N., “La deesse cappadocienne Ma et son culte en Macedoine d’après une plaque en bronze de Pretor au Musée de Resen”, ZAnt 33 (1983), σελ. 174-175. Πρβ. Petrovic, M.D., Les divinites et les démons du couleur noir chez les peuples anciens (Beograd 1940) (στα σερβο-κροάτικα). Prieur, J., Les animaux sacrés dans l’antiquité (Ouest France 1988), σελ. 34-35, 135· Farnell, L.R., The Cults of the Greek States 2 (Oxford 1896), σελ. 507-508.

Ιστορία των Ελλήνων

Η Βέρα Στεφανίδου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1972. Σπούδασε αρχαία ελληνική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο του Κεντ (Μεγάλη Βρετανία) όπου ειδικεύτηκε στην αρχαία ελληνική τραγωδία. Εκπόνησε τη διδακτορική της διατριβή με θέμα "Ο Πόντος στην Αρχαιότητα". Παράλληλα έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στη διδασκαλία της Αγγλικής γλώσσας. Δίδαξε επί σειρά ετών στο Πανεπιστήμιο του Κεντ και συνεργάστηκε ως εξωτερικός συνεργάτης με το Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού.

Συμμετοχή σε συγγραφικά έργα: Ιστορία των Ελλήνων

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ... " Η ΘΕΑ ΜΑ... "

Στοιχουργήματα στην ποντιακή διάλεκτο.

της Μαρίας Μαυρίδου Καλούδη 

 Στοιχουργήματα στην ποντιακή διάλεκτο της Μαρίας Μαυρίδου Καλούδη. by Mas Gr

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ... " Στοιχουργήματα στην ποντιακή διάλεκτο. "

΄΄ΤΗ ΛΑΜΠΡΗΝ ΘΑ ΕΡΤΑΙ΄΄

ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΠΟΝΤΙΑΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

"ΤΗ ΛΑΜΠΡΗΝ ΘΑ ΕΡΤΑΙ"

                         Του Κυριάκου Σαχανίδη


Η Ευδοξία, από μικρόν κορίτζ’ ορφάνεψεν. Έτον ’κ’έτον πέντε χρονών όσταν η μάνα τ’ς επέθανεν ασ’σο κακόν την αρρωστείαν. Σα δύο χρόνα απάν’εσκοτώθεν και ο κύρ-τ-ς ατ’ς κ’ επέμ’νεν με τηνκαλομάναν ατ’ς, τη κυρού ατ’ς τη μάναν, τηνΧαρίκλην......

ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΠΟΝΤΙΑΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ΄΄ΤΗ ΛΑΜΠΡΗΝ ΘΑ ΕΡΤΑΙ΄΄ by Mas Gr

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: 
ΑΝΕΣΤΗΝ ΑΦΕΝΤΑ Μ’
"Ο ΑΛΗΤΑΚΟΝ"

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ... " ΄΄ΤΗ ΛΑΜΠΡΗΝ ΘΑ ΕΡΤΑΙ΄΄ "

Μαθήματα Ποντιακής Διαλέκτου

Για να μάθετε πού καί πώς,μπορείτε να παρακολουθήσετε μαθήματα της Ποντιακής διαλέκτου,
επικοινωνήστε με τόν Πανελλήνιο Σύνδεσμο Ποντίων Εκπαιδευτικών:
Διεύθυνση:Μπουμπουλίνας 17,Μελίσσια

Τηλέφωνο:6977 978 545

E-mail: pavlidisant@hotmail.com



Αγαπητοί φίλοι,
Ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Ποντίων Εκπαιδευτικών είναι επιστημονικό σωματείο, που ασχολείται με τα ζητήματα του ποντιακού ελληνισμού και κυρίως με όσα έχουν σχέση με την εκπαίδευση. Η τελευταία σημαντική πρωτοβουλία του Συνδέσμου είναι η προώθηση της διδασκαλίας της ποντιακής διαλέκτου μέσω ενός επιστημονικά αξιόπιστου εγχειριδίου, για τη συγγραφή του οποίου εργάστηκε Επιστημονική Επιτροπή.

Στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας έχει εκπονηθεί ένα 3ετές πρόγραμμα διδασκαλίας της διαλέκτου, στο οποίο υπήρξε θετική ανταπόκριση και ενδιαφέρον από την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας (Υπουργό κ. Αρβανιτόπουλο, Υφυπουργό κ. Παπαθεοδώρου, Γεν. Γραμματέα Δια Βίου Μάθησης κ. Καρατζιόλα), η οποία δεσμεύτηκε να το στηρίξει εντάσσοντάς το στα προγράμματα τοπικής εμβέλειας της Δια Βίου Μάθησης. Με τον ίδιο θετικό τρόπο αντιμετώπισε το πρόγραμμα και ο πρόεδρος της Κ.Ε.Δ.Ε. κ. Ασκούνης, με τον οποίο είχε συνάντηση το Προεδρείο του Συνδέσμου μας.

Η διδασκαλία θα ξεκινήσει για φέτος σε πέντε (5) τμήματα στο Δήμο Θεσσαλονίκης, σε συνεργασία με το Σύνδεσμό μας. Τα μαθήματα θα ξεκινήσουν τον Οκτώβριο του 2013 και θα ολοκληρωθούν το Μάιο του 2014, ενώ θα διδάσκονται 2 ώρες τη βδομάδα και συνολικά 50 ώρες το χρόνο (Χ3 χρόνια =150 ώρες για κάθε τμήμα). Για τη δεύτερη αυτή περίπτωση προτείνονται τριάντα ένας (31) Δήμοι, οι εξής:Αλεξανδρούπολης, Κομοτηνής, Δράμας, Προσωτσάνης, Ξάνθης, Καβάλας, Σερρών, Βέροιας, Κιλκίς, Παιονίας, Νέας Προποντίδας, Κατερίνης, Λαγκαδά, Θέρμης, Αμπελοκήπων, Ευόσμου- Κορδελιού, Παύλου Μελά, Καλαμαριάς, Εορδαίας, Κοζάνης, Πρέβεζας, Πατρέων, Ασπροπύργου, Ελληνικού –Αργυρούπολης, Νέας Σμύρνης, Πεντέλης, Βριλησσίων, Παλλήνης, Καλλιθέας, Φυλής, Κω. Η επιλογή των Δήμων έγινε με βάση παράγοντες, όπως, η προεργασία και ένταξή τους σε προγράμματα Δια Βίου Μάθησης, αιτήματα τοπικών φορέων και εκδήλωση ενδιαφέροντος εκπαιδευτικών (κυρίως Δασκάλων και Φιλολόγων που είναι γνώστες της ποντιακής) για να διδάξουν. Στα τμήματα που θα δημιουργηθούν θα εγγράφονται, χωρίς αποκλεισμούς, μέχρι 30 άτομα και θα τηρείται σειρά προτεραιότητας. Οι εκπαιδευτικοί που θα διδάσκουν, θα υποβάλλονται σε εξέταση που θα πραγματοποιηθεί με ευθύνη Επιστημονικής Επιτροπής του Συνδέσμου, ενώ θα παρακολουθήσουν και σχετικό επιμορφωτικό σεμινάριο το καλοκαίρι του 2013.

Οι παραπάνω 31 Δήμοι πρέπει να καταθέσουν το αίτημά τους για έγκριση ίδρυσης τμήματος διδασκαλίας της ποντιακής διαλέκτου, στο πλαίσιο της Δια Βίου Μάθησης, στη Γενική γραμματεία Δια Βίου Μάθησης, θέτοντας και μια σειρά επιχειρημάτων που θα ενισχύσουν το αίτημά τους. Ειδικότερα:

• Η Ευρωπαϊκή Ένωση υποστηρίζει και αναδεικνύει το διαφορετικό. Είναι φανερή η υποστήριξη πολιτικών που στοχεύουν στην καταγραφή, αλλά και στην εκμάθηση των ολιγότερο ομιλούμενων γλωσσών και διαλέκτων.

• Ο αφανισμός των νεοελληνικών διαλέκτων και ιδιωμάτων φτωχαίνει τη μητρική μας γλώσσα, επειδή της στερεί μια πηγή, από την οποία αντλούσε γλωσσικά στοιχεία και πλούτιζε σε λέξεις, γραμματικούς τύπους και συντακτικές δομές. Έτσι θεωρούμε σημαντική κάθε προσπάθεια διάσωσης, μέσω της διδασκαλίας της, μιας διαλέκτου, που σήμερα ακόμη ομιλείται από πολλούς στην περιοχή μας.

• Το πρόγραμμα αυτό ανταποκρίνεται στις τοπικές ανάγκες υποστήριξης και προώθησης της κοινωνικής, πολιτιστικής και προσωπικής ανάπτυξης των δημοτών μας.

• Μέσω του προγράμματος αυτού θα επιτευχθεί η σύνδεση και επανασύνδεση με την εκπαιδευτική διαδικασία των ενήλικων πολιτών του Δήμου μας

• Θα αξιοποιηθεί δημιουργικά ο ελεύθερος χρόνος πολλών συμπολιτών μας και μάλιστα στο πεδίο του πολιτισμού, της παράδοσης και της ιστορίας του ελληνισμού.

Για τους λόγους αυτούς και όσους άλλους εσείς κρίνετε σκόπιμο να αναφέρετε, μπορείτε να ζητήσετε την έγκριση ίδρυσης τμήματος διδασκαλίας της ποντιακής διαλέκτου στο πλαίσιο της Δια Βίου Μάθησης του Δήμου σας, τονίζοντας ότι προτίθεστε να λειτουργήσετε σε συνεργασία με τον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Ποντίων Εκπαιδευτικών, από τον Οκτώβριο του 2013 και για τα 3 επόμενα χρόνια. Για περισσότερες πληροφορίες στον πρόεδρο του Πανελληνίου Συνδέσμου Ποντίων εκπαιδευτικών Αντώνη Παυλίδη, τηλέφωνο 6977978545.

Είμαστε στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε λεπτομέρεια.

Φιλικά

Για το ΔΣ
Ο Πρόεδρος
ΔΡ ΠΑΥΛΙΔΗΣ ΑΝΤΩΝΗΣ

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ... " Μαθήματα Ποντιακής Διαλέκτου "

9° ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΠΟΝΤΙΑΚΩΝ ΧΟΡΩΝ

Η Παμποντιακή Ομοσπονδία Ελλάδος ανακοινώνει την τέλεση του 9ου Πανελλαδικού Φεστιβάλ Ποντιακών Χορών στην Θεσσαλονίκη με αφιέρωση στον Πόντιο Λαογράφο Στάθη Ευσταθιάδη.
Σάββατο 5 Οκτωβρίου 2013 ώρα 18.30
στό PAOK SPORTS ARENA

 

Ευσταθιάδης, Στάθης Ι., συγγραφέας-λαογράφος

Γεννήθηκε το 1930 στην Κοκκινιά Κιλκίς, χωριό στο οποίο από το 1920 είχαν εγκατασταθεί οικογένειες Ποντίων με καταγωγή κυρίως από το Τσαπίκ του Καυκάσου. Από μικρή ηλικία συλλέγει πληροφορίες σχετικά με ό,τι αφορά την πατρογονική γη του Πόντου.
Ο σοβαρός τραυματισμός του από μία νάρκη, του επέφερε οριστική απώλεια της όρασης του, το 1947, όταν μελετούσε για να δώσει εισαγωγικές εξετάσεις στην Νομική Σχολή στη Θεσσαλονίκη. Το γεγονός αυτό δεν ανέκοψε την πορεία του. Αποφοίτησε από τη Νομική Σχολή και άσκησε την δικηγορία, ενώ το Δεκέμβριο του 1966 αναγορεύτηκε διδάκτωρ της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, και έγινε ο πρώτος τυφλός διδάκτωρ στον κλάδο του.
Ο Στάθης, όπως τον αποκαλούσαν όλοι, καταξιώθηκε ως ιστορικός και λαογράφος ερευνητής της ζωής τού Ποντιακού Ελληνισμού. Τη δεκαετία τού ΄80, ταξίδευσε στην Τραπεζούντα, και συνέλεξε τραγούδια από ποντιόφωνους καλλιτέχνες, μέρος των οποίων εξέδωσε σε δίσκο αφιερωμένο στην Παναγία Σουμελά, στον οποίο συμμετείχε και ο ίδιος.
Σημαντικότατο έργο-παρακαταθήκη, αποτελούν η μελέτη του «Τα τραγούδια του Ποντιακού λαού», που κυκλοφόρησε το 1981 από τις εκδόσεις Κυριακίδη, όπως και τα δεκαέξι θεατρικά-ηθογραφικά του έργα, γραμμένα στην Ποντιακή γλώσσα, που κυκλοφόρησαν με τίτλο «Ποντιακό θέατρο», από το «Φάρο Ποντίων», Θεσσαλονίκης, που ίδρυσε.
Έδωσε πολλές παραστάσεις στις αρχές της δεκαετίας του ΄90, με το Ποντιακό Θέατρο, που είχε ιδρύσει, σε πόλεις και χωριά της Ν. Ρωσίας. Συγκινούσε στις εκατοντάδες διαλέξεις που έδινε, ενώ συμμετείχε σε πνευματικά συμπόσια στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Αξέχαστες θα μείνουν οι εκπομπές που έγραφε και επιμελούνταν στη δεκαετία του ΄70, με τον τίτλο «Ποντιακοί Αντίλαλοι», για το Ραδιοφωνικό Σταθμό Μακεδονίας, όπου συμμετείχε και ο ίδιος τραγουδώντας, παίζοντας λύρα, διδάσκοντας και διευθύνοντας τη χορωδία του συλλόγου «Φάρος Ποντίων», που επίσης συμμετείχε στις ηχογραφήσεις.
Για την συνολική προσφορά του βραβεύτηκε το 1985 με το Α' Βραβείο από την Ακαδημία Αθηνών.
Πέθανε τήν Τετάρτη 1 Αυγούστου 2012.
Ο Στάθης Ευσταθιάδης ήταν παντρεμένος με την Ελισάβετ Καρασαββίδου, με την οποία απέκτησε δύο παιδιά, την Μυροφόρα και τον Ιάκωβο.

Τίτλοι στη βάση Βιβλιονέτ
(1992)	Τα τραγούδια του ποντιακού λαού, Κυριακίδη Αφοί
(1986)	Τα τραγούδια του ποντιακού λαού, Κυριακίδη Αφοί
Συμμετοχή σε συλλογικά έργα
(2008)	Πόντος, Αλήθεια

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ... " 9° ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΠΟΝΤΙΑΚΩΝ ΧΟΡΩΝ "